Турэцкае ўварванне на Кіпр

Турэцкае ўварванне на Кіпр — уварванне турэцкіх узброеных сіл на тэрыторыю паўночнага Кіпра, пачатае ў ноч з 20 на 21 ліпеня 1974 года. Уварванне адбылося ў апошнія дні праўлення ў Грэцыі рэжыму «чорных палкоўнікаў».

Гісторыя

Этнічная карта Кіпра паводле перапісу 1960 года. Блакітным колерам пазначаны грэкі-кіпрыёты, чырвоным — туркі-кіпрыёты

Яшчэ ў 1964 і 1967 гадах назіраліся ўспышкі міжэтнічнай варожасці паміж туркамі і грэкамі, і абстаноўка на востраве заставалася досыць напружанай.

У ліпені 1974 года пры падтрымцы грэчаскай хунты Прэзідэнт Кіпра арцыбіскуп Макарыас быў адхілены ад улады, а кантроль над востравам перайшоў да групы радыкалаў, якую ўзначальваў Нікас Сампсан, прадстаўнік грэчаскай падпольнай арганізацыі EOKA-B, якая выступала за далучэнне Кіпра да Грэцыі. 20 ліпеня 1974 года Турцыя адправіла на востраў сваё войска (10 тыс. салдат).

У выніку ваенных дзеянняў паміж кіпрскімі войскамі і узброенымі сіламі Турэцкай Рэспублікі востраў Кіпр апынуўся падзеленым на поўнач, які кантралявалі туркі-кіпрыёты (на самай справе — Турцыя), і поўдзень, які кантралявалі грэкі-кіпрыёты.

Наступствы ўварвання

Высадка на востраў Кіпр турэцкай арміі і этнічная чыстка, праведзеная турэцкімі войскамі, прывялі да дэ-факта падзелу вострава на дзве часткі, населеныя туркамі і грэкамі адпаведна, і, ўжо ў другую чаргу, да рэстаўрацыі ўрада Макарыаса. Хоць падставай для інтэрвенцыі туркі назвалі адхіленне ад улады Преэзідэнта Макарыаса, аднак пасля яго вяртання да ўлады яны перасталі прызнаваць яго Прэзідэнтам Кіпра.