Тэшык-Таш

Тэшык-Таш(узб.: Teshik-Tosh — дзіравы камень) — пячора-грот у гарах Байсунтау (Сурхандар’інскі вілает, Узбекістан). У пячоры ў 1938—1939 гадах археолаг Аляксей Паўлавіч Акладнікаў адкрыў пахаванне з мусцьерскай культуры неандэртальскай дзяўчынкі^[1]..

Тэшык-Таш
узб.: Teshik-Tosh
Чэрап хлопчыка з пячоры Тэшык-Таш
Каардынаты: 37°57′57″ пн. ш. 67°09′23″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне	Узбекістан
Тэшык-Таш

У 1938—1939 гадах археолаг А. П. Акладнікаў выявіў стаянку мусцьерскай культуры і пахаванне з рэшткамі шкілета (чэрап і некаторыя косткі) дзіцяці-неандэртальца 8-9 гадоў. Пахаванне было акружана рагамі горных казлоў, укапанымі ў зямлю, што, магчыма, сведчыць пра існаванне рэлігійна-рытуальных культаў у неандэртальцаў. Чэрап з Тэшык-Таша даволі вялікі (1490 см³), характэрны для неандэртальцаў надвочны валік не надта развіты, значна выступае нос, а падбародак, як звычайна ў неандэртальцаў, адсутнічае. Згодна з больш познімі даследаваннямі, шкілет належыць дзяўчынцы.

У 2007 годзе Свантэ Пааба з групай даследчыкаў з Інстытута эвалюцыйнай антрапалогіі імя Макса Планка ў Лейпцыгу вывучылі мітахандрыяльную ДНК з левай сцегнавой косткі неандэртальца з Тэшык-Таш, а таксама костак з пячоры Акладнікава. Было праведзена параўнанне з раней расшыфраванымі геномамі 13 еўрапейскіх неандэртальцаў, якое паказала падабенства мітахандрыяльнай ДНК сібірскіх і еўрапейскіх неандэртальцаў. Радыёвуглеродны аналіз костак з Тешик-Таш правесці не ўдалося з-за занадта малой колькасці калагена, неабходнага для такога аналізу^[2][3].

Прылады

У культурных пластах пячоры (да 1,5 м) знойдзеныя косткі дзікага каня, горнага казла, аленя, мядзведзя і іншых жывёл, на якіх палявалі насельнікі стаянкі. Каштоўнымі знаходкамі сталі шматлікія каменныя вырабы (напрыклад, дыскападобныя нуклеусы, скрабкі).

Зноскі

1. Неандертальские погребения (руск.). Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2002. Праверана 2 мая 2010.
2. Александр Марков. Палеогенетические данные расширили ареал неандертальцев на 2000 км на восток
3. В. М. Харитонов. Находки ископаемых гоминид на территории Восточной Европы и сопредельных регионов Азии (Часть 1)