Усевалад Яўстаф’евіч Борматаў

Усевалад Яўстаф’евіч Борматаў (7 лістапада 1928, в. Міцькаўка, Клімаўскі раён, Бранская вобласць — 19 красавіка 2014) — беларускі савецкі генетык і селекцыянер раслін. Член-карэспандэнт АН БССР (1970), доктар біялагічных навук (1968), прафесар (1976)^[1].

Усевалад Яўстаф’евіч Борматаў
Дата нараджэння	7 лістапада 1928(1928-11-07)
Месца нараджэння	Міцькаўка, Клімаўская воласць[d], Навазыбкаўскі павет[d], Бранская губерня[d], РСФСР, СССР
Дата смерці	19 красавіка 2014(2014-04-19) (85 гадоў)
Род дзейнасці	батанік
Навуковая сфера	генетыка, селекцыя
Месца працы	ІГІЦ НАНБ
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук
Навуковае званне	член-карэспандэнт АН БССР, прафесар
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія (1952)
Прэміі	прэмія Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1993)
Узнагароды

Біяграфія

Скончыў БСГА ў 1952 годзе. З 1955 года — навуковы супрацоўнік, намеснік дырэктара па навуковай рабоце, загадчык лабараторыі эксперыментальнай паліплаідыі Інстытута генетыкі і цыталогіі АН БССР. З 1977 года — рэктар БСГА. З 1980 года — загадчык лабараторыі эксперыментальнай паліплаідыі Інстытута генетыкі і цыталогіі АН БССР^[1].

Навуковая дзейнасць

Асноўныя навуковыя працы прысвечаны шырокаму колу пытанняў эксперыментальнай паліплаідыі і гетэрозісу ў раслін, тэорыі і метадаў храмасомнай інжынерыі метлюжковых. Створана арыгінальная калекцыя паліплоідных формаў цукровых буракоў са змененым храмасомным складам, атрыманая каштоўная навуковая інфармацыя аб біялагічных і генетычных асаблівасцях паліплоідаў, выкананыя дэталёвыя даследаванні цытагенетычных структуры і ўзнаўлення тэтраплоідных папуляцый^[2].

На гэтай аснове рэалізавана шырокая праграма селекцыі высокапрадукцыйных гетэрозісных гібрыдаў цукровых буракоў^[1]. Шэсць гібрыдных сартоў унесены ў дзяржаўны рэестр Рэспублікі Беларусь^[2].

Выкананы даследаванні па стварэнні і цыталагічнаму вывучэнню 28-храмасомных тыпаў пшанічна-жытніх амфідыплоідаў  (руск.) (тэтраплоідных трыцікале), што паклала пачатак новаму навуковаму напрамку — эксперыментальнаму рэканструяванню метлюжковых метадамі храмасомнай інжынерыі^[2].

Бібліяграфія

Аўтар больш за 300 навуковых прац, у тым ліку 7 манаграфій, 6 вынаходстваў^[2].

• Экспериментальная полиплоидия и гетерозис у сахарной свеклы. — Мн., 1972 (совм. с Н. В. Турбиным)
• Исследования по цитогенетики полиплоидных форм сахарной свеклы. Мн.: Наука и техника, 1976 (в соавт.).
• Полиплоидия и полиморфизм растений по величине клеток. Мн.: Наука и техника, 1986 (совм. с Т. И. Лопатиной).
• Тетраплоидные тритикале. Мн.: Наука и техника, 1990 (в соавт.).

Узнагароды

• Дзяржаўная прэмія БССР (1984) — за цыкл работ «Генетыка гетэрозісу і шляхі яго выкарыстання ў селекцыі раслін».
• Прэмія АН Беларусі (1993) — за лепшую навуковую працу «Стварэнне і цытагенетычнае даследаванне 28-храмасомных пшанічна-жытніх гібрыдаў»^[2].
• Ганаровая грамата Вярхоўнага Савета БССР,
• медаль «За доблесную працу»,
• знак «Вынаходнік СССР»^[3].

Зноскі

1. Бормотов Всеволод Евстафьевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 76. — 737 с.
2. Член-корреспондент БОРМОТОВ Всеволод Евстафьевич (руск.)
3. Картель Н. А., Хотылева Л. В. Всеволод Евстафьевич Бормотов (К 70-летию со дня рождения) (руск.)