Харвацкі канстытуцыйны рэферэндум (2013)

Канстытуцыйны рэферэндум у Харватыі прайшоў 1 снежня 2013 года для ўхвалення ўнясення папраўкі ў Канстытуцыю Харватыі, паводле якой шлюб павінен вызначацца як саюз паміж мужчынам і жанчынай, што, такім чынам, азначае фактычную забарону аднаполых шлюбаў.

Канстытуцыйны рэферэндум
Ці ўхваляеце Вы ўнясенне папраўкі ў Канстытуцыю РХ, паводле якой шлюб з'яўляецца пажыццёвым саюзам жанчыны і мужчыны? харв.: Jeste li za to da se u Ustav RH unese odredba po kojoj je brak životna zajednica žene i muškarca? Вынік Так ці не Галасоў Адсотак Так 946 433 66.28% Не 481 534 33.72% Сапраўдных галасоў 1 427 967 99.38% Несапраўдных галасоў 8 868 0.62% Усяго галасоў 1 436 835 100.00% Яўка 37.9% Электарат 3 791 000 Вынікі паводле акруг      За     Супраць

За папраўку да Канстытуцыі выказалася 66 % выбаршчыкаў пры яўцы 38 %.^[1]

Кантэкст

Прапанова аб вынясенні пытання аб вызначэнні паняцця шлюбу на рэферэндум было ўнесена каталіцкай ініцыятыўнай групай «У імя сям'і» (харв.: U ime obitelji), якая сабрала больш за 700 тысяч подпісаў, неабходных для яго правядзення.^[2][3][4] Паводле слоў прадстаўнікоў руху «У імя сям'і», збор подпісаў для правядзення рэферэндуму быў распачаты пасля з'яўлення чутак пра намер улад узаконіць у краіне аднаполыя шлюбы.^[3][4]

8 лістапада 2013 года парламент Харватыі падтрымаў правядзенне рэферэндуму: 104 з 151 дэпутата выказаліся за яго правядзенне, 13 чалавек выказаліся супраць і пяць парламентарыяў устрымаліся.^[2][5]

Кампанія

Стэнды руху «У імя сям'і» ў Заграбе

Плакат кампаніі за канстытуцыйную папраўку

Плакат кампаніі супраць канстытуцыйнай папраўкі

Паводле слоў прэм'ер-міністра Харватыі Зорана Міланавіча, рэферэндум ставіць пад пагрозу права людзей на шчасце і выбар. Урад краіны, праваабарончыя арганізацыі і шэраг грамадскіх дзеячаў выказаліся супраць правядзення рэферэндуму і заклікалі людзей галасаваць супраць забароны аднаполых шлюбаў.^[5][6] Прэзідэнт краіны Іва Ёсіпавіч назваў рэферэндум непатрэбным і прагаласаваў «Не» на пытанне рэферэндуму.^[7]

Апазіцыйная партыя «Харвацкая дэмакратычная садружнасць» падтрымала ўвядзенне канстытуцыйнай папраўкі.^[5][6] Ініцыятыву таксама актыўна падтрымала Каталіцкая царква, да якой адносяцца амаль 90 % насельніцтва Харватыі.^[4][6]

Адна з найбольш папулярных харвацкіх газет Jutarnji list абвясціла, што будзе падтрымліваць кампанію супраць увядзення папраўкі.^[8]

Апытанні грамадскай думкі

Апытанне, праведзенае ў чэрвені 2013 года, выявіла, што 55,3 % жыхароў Харватыі выказваюцца на карысць увядзення папраўкі да Канстытуцыі, 31,1 % былі супраць.^[9]

Апытанне ў лістападзе 2013 года паказаў, што 54,3 % падтрымліваюць папраўку, 33,6 % выступаюць супраць пры 12,1 % вагаюцца. Пры гэтым за папраўку выступаюць 85,7 % прыхільнікаў ХДС і толькі 39,5 % прыхільнікаў СДП.^[10]

Апытанне перад рэферэндумам, праведзены дзяржаўным каналам HRT, паказаў, што 59 % выбаршчыкаў выказаліся за папраўку пры 31 % — супраць.^[11]

Правядзенне рэферэндуму

На рэферэндуме, які адбыўся 1 снежня 2013 года, жыхары краіны выказаліся за канстытуцыйную забарону аднаполых шлюбаў. Паводле вынікаў усенароднага галасавання 66 % харватаў падтрымалі ўвядзенне ў Канстытуцыю краіны вызначэння шлюбу як саюза мужчыны і жанчыны. Пры гэтым яўка выбаршчыкаў склала ўсяго толькі 38 %.^[4]

Рэферэндум суправаджаўся маштабнымі мітынгамі і дэманстрацыямі як з боку ЛГБТ-актывістаў, так і з боку праціўнікаў аднаполых шлюбаў.^[5][6] Гэты рэферэндум стаў першым у гісторыі незалежнай Харватыі (пасля яе выхаду са складу Югаславіі ў 1991 годзе) рэферэндумам, ініцыяваным насельніцтвам краіны.^[2]

Гл. таксама

• Прававы статус аднаполых саюзаў
• Аднаполыя саюзы ў Харватыі
• Прапанова 8