Х’юга (прэмія)

Прэмія Х’юга (англ.: Hugo Award) — прэмія ў галіне навуковай фантастыкі, заснаваная ў 1953. Названа ў гонар Х’юга Гернсбека (англ.: Hugo Gernsback), заснавальніка першага навукова-фантастычнага часопіса «Amazing Stories». Прэмія арганізавана Сусветным таварыствам навуковай фантастыкі (англ.: World Science Fiction Society).

Прэмія «Х’юга» англ.: «Hugo Award»
Тып	група ўзнагарод[d] і узнагарода ў галіне навуковай фантастыкі[d]
Заснавальнік	Сусветнае таварыства навуковай фантастыкі[d]
Заснаванне	1953
Узнагарода за	прэмія ў галіне навуковай фантастыкі і фэнтэзі
Краіна	ЗША
Сайт	Афіцыйны сайт (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Упершыню прэмія была ўручана ў 1953 на 11-й выставе WorldCon у Філадэльфіі, а з 1955 яна стала штогадовай.

Лаўрэаты ўзнагароджваюцца статуэткай з выявай ракеты, якая ўзлятае.

Патрабаванні

У намінанты можа патрапіць літаратурны твор, які адпавядае наступным крытэрыям:

• Твор павінен быць навукова-фантастычным або фэнтэзійным.
• Твор павінен быць выдадзены на англійскай мове або перакладзены на яе.
• Твор павінен быць апублікаваны на працягу папярэдняга каляндарнага года.

Намінанты і пераможцы выбіраюцца па выніках галасавання зарэгістраваных удзельнікаў Сусветнай канвенцыі аматараў навуковай фантастыкі WorldCon (таму ўзнагарода лічыцца «чытацкай»).

«Рэтра-Х’юга»

Ад 1996 творы 50, 75 і 100-гадовай даўніны пачалі адзначаць прэміяй «Рэтра-Х’юга». Арганізатары тлумачаць такое рашэнне тым, што навуковая фантастыка з'явіўся задоўга да з'яўлення прэміі Х'юга, таму многія вядомыя творы ў гэтым жанры не мелі шанс быць адзначаны гэтай узнагародай. Каб выправіць гэта, быў уведзены рэтра-варыянт прэміі^[1].

Намінацыі

Прэмія Х’юга па стане на 2025 уручаецца ў 17 намінацыях.

Намінацыя па-беларуску	Арыгінальная назва намінацыі	Уручаецца з	Апісанне
Налепшы раман	Best Novel	1953	Мастацкія творы аб’ёмам 40 000 слоў і больш
Найлепшая аповесць	Best Novella	1968	Творы аб’ёмам ад 17 500 да 40 000 слоў
Найлепшае кароткая аповесць	Best Novelette	1955	Творы аб’ёмам ад 7 500 да 17 500 слоў
Найлепшае апавяданне	Best Short Story	1955	Творы аб’ёмам менш за 7 500 слоў
Найлепшая серыя	Best Series	2017	Цыклы твораў
Найлепшая звязаная праца	Best Related Work	1980	Немастацкія або тэматычна значныя творы, звязаныя з фантастыкай
Найлепшы графічны твор або комікс	Best Graphic Story or Comic	2009	Творы ў графічнай форме
Найлепшая пастаноўка (доўгая і кароткая формы)	Best Dramatic Presentation (Long and Short Forms)	1958	Экранізаваныя або пастановачныя творы, з 2003 года падзеленыя паводле працягласці
Найлепшы паўпрафесійны часопіс	Best Semiprozine	1984	Паўпрафесійныя фантастычныя часопісы
Найлепшы аматарскі часопіс	Best Fanzine	1955	Непрафесійныя (аматарскія) выданні
Найлепшы прафесійны рэдактар (доўгая і кароткая формы)	Best Professional Editor (Long and Short Forms)	1973	Рэдактары мастацкіх твораў; з 2007 года падзел на раманных і анталагійных рэдактараў
Найлепшы прафесійны мастак	Best Professional Artist	1953	Мастакі, што прафесійна працуюць у галіне фантастыкі
Найлепшы мастак-аматар	Best Fan Artist	1967	Мастакі-аматары
Найлепшы пісьменнік-аматар	Best Fan Writer	1967	Пісьменнікі-аматары
Найлепшая фанкаст	Best Fancast	2012	Аўдыявізуальныя фанацкія перадачы (напрыклад, падкасты)
Найлепшая гульня або інтэрактыўны твор	Best Game or Interactive Work	2021	Відэа- і настольныя гульні або інтэрактыўная проза

Успрыманне

Прэмія Х’юга з’яўляецца важнай у літаратурным асяроддзі і сярод назіральнікаў. Напрыклад, Los Angeles Times характарызуе яе як «адну з самых прэстыжных узнагарод у галіне навуковай фантастыкі і фэнтэзі»^[2]. Пра гэту прэмію Wired піша як пра «вядучую ў жанры навуковай фантастыкі»^[3].

На вокладках кніг пераможцаў часта размяшчаюць афіцыйны лагатып прэміі з мэтай прыцягнуць большую ўвагу чытачоў^[4].

Гл. таксама

• Прэмія «Неб’юла»
• Прэмія «Локус»