Царква Святой Ірыны

Царква Святой Ірыны (турэцк.: Aya İrini, грэч. Αγία Ειρήνη, Ая-Ірэна) — адна з самых ранніх захаваных цэркваў Канстанцінопаля, прысвечана «Святому міру»^[3] (а не Святой Ірыне). Царква размешчана ў гістарычным цэнтры Стамбула ў раёне Султанахмет у першым унутраным двары палаца Тапкапы. Ая-Ірэна ўяўляе новы для VI стагоддзя тып базілікі ў форме крыжа. Прытвор царквы выкладзены мазаікай часоў Юстыніяна. Унутры стаіць саркафаг, у якім, паводле падання, знаходзяцца рэшткі Канстанціна.

Славутасць
Царква Святой Ірыны
турэцк.: Aya İrini грэч. Αγία Ειρήνη
41°00′35″ пн. ш. 28°58′52″ у. д.HGЯO
Краіна	Турцыя
Месцазнаходжанне	Эмінёню[d][1] Стамбул
Канфесія	праваслаўе
Архітэктурны стыль	Візантыйская архітэктура
Заснавальнік	Канстанцін I Вялікі
Дата заснавання	VI стагоддзе і IV стагоддзе[2]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Першая хрысціянская базіліка на гэтым месцы была збудавана напачатку IV стагоддзя на месцы руін старажытнага храма Афрадыты пры рымскім імператары Канстанціне і з'яўлялася галоўным храмам горада да будаўніцтва Святой Сафіі. У маі — ліпені 381 года ў ім праходзілі паседжанні Другога ўсяленскага сабору.

Сучасны інтэр'ер.

У 346 годзе каля храма загінула больш за 3000 чалавек з-за рэлігійных рознагалоссяў. У 532 годзе, падчас паўстання «Ніка», царква была спалена, а затым была адбудавана пры Юстыніяне ў 532 годзе. Царква моцна пацярпела ад землетрасення ў 740 годзе, пасля чаго была значна перабудавана. Фігурныя мазаікі загінулі ў эпоху іканаборства, на месцы традыцыйнага Спаса Уседзяржыцеля ў консе красуецца мазаічны крыж.

Пасля заваявання Канстанцінопаля ў 1453 годзе царква не была перароблена ў мячэць і значных змен у яе знешнім выглядзе не адбывалася. Дзякуючы чаму да нашых дзён храм Святой Ірыны з'яўляецца адзінай царквой у горадзе, якая захавала свой першапачатковы атрыум (прасторнае высокае памяшканне пры ўваходзе ў царкву).

На працягу XV—XVIII стагоддзяў царква выкарыстоўвалася асманамі ў якасці зброевых складоў, а пачынаючы з 1846 года, храм быў пераўтвораны ў Археалагічны музей. У 1869 годзе царква Святой Ірыны была ператворана ў Імператарскі музей. Праз некалькі гадоў, у 1875 годзе, яго экспанаты з-за недастатковай колькасці месца былі перавезены ў Кафляны павільён. Нарэшце, у 1908 годзе ў царкве быў адкрыты Ваенны музей. У нашы дні царква Святой Ірыны служыць канцэртнай залай. З 1980 г. — асноўная пляцоўка для (штогадовага) міжнароднага музычнага фестывалю.

Зноскі

1. archINFORM — 1994. Праверана 31 ліпеня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049'></a>
2. http://diglib.library.vanderbilt.edu/act-imagelink.pl?RC=54387 Праверана 4 красавіка 2022.
3. Hagia Eirene, Istanbul