Цэркаспароз буракоў

Цэркаспароз буракоў^[1] — грыбковае захворванне раслін, якое сустракаецца толькі на бураках, выклікаецца відам цэркаспора бураковая (Cercospora beticola), які адносіцца да аскаміцэтаў^[2]. Лічыцца адной з самых небяспечных хвароб цукровых буракоў^[3].

Першыя сімптомы захворвання

Распаўсюджаныя сімптомы на лісці

Заражаны ліст буракоў

Цыкл развіцця

Апісанне

Хвароба пашкоджвае звычайна лісце расліны, на насенніках развіваецца на чаранках, сцяблах, клубочках^[1].

Сімптомы

Першыя сімптомы ў выглядзе круглых, глыбокіх і двухколерных плям дыяметрам 3-5 мм з’яўляюцца на самым старым лісці, часцей за ўсё ў сярэдзіне вегетацыйнага перыяду. Спачатку цэнтр плямы белы, а затым становіцца шэрым. Абадок плям чырвоны або шэра-буры. Моцна заражаныя фрагменты і нават цэлыя лісты жоўкнуць і сохнуць, калі заражана прыкладна 50 % іх паверхні. Калі старое лісце заражаецца і сохне, у буракоў з’яўляецца новае лісце, што прыводзіць да таго, што каранёвая галоўка буракоў пашыраецца канічна. Захворванне часцей за ўсё пачынаецца ў пачатку ліпеня^[4], яму спрыяе высокая вільготнасць і тэмпература паветра вышэй за 15 °C^[5].

Падобныя сімптомы выклікае і іншае, таксама грыбковае, захворванне — фамоз буракоў^[6].

Этыялогія

У мякаці лісця буракоў развіваецца міцэлій грыба віду Cercospora beticola. Там ён утварае скапленні канідыяльных стрыжняў, на якіх размешчаны бурыя, вузкія і мнагаклетачныя канідыі. Яны распаўсюджваюцца ветрам і вадой і з’яўляюцца крыніцай першаснай інфекцыі. Зімуе грыб у падвусцейкавых камерах, а таксама ў праростках і насенні. Пасля зімоўкі пашкоджвае лісце буракоў, часцей за ўсё праз вусцейкі. Цыкл развіцця гэтага ўзбуджальніка доўжыцца 3-4 тыдні^[7].

Шкоднасць

Заражэнне відам Cercospora beticola выклікае падаўжэнне галоўкі караняплода буракоў, што абцяжарвае ўборку^[8] і зніжае масу караняплода да 50 % і колькасць бураковага цукру  (польск.) на 2-3 %^[9]. Парог эканамічнай шкоднасці^[5]:

• да 5 жніўня — 5 % заражаных раслін,
• 5-15 жніўня — 15 % заражаных раслін,
• пасля 15 жніўня да першай дэкады верасня — 45 % заражаных раслін.

Меры барацьбы

Барацьба з гэтай хваробай прадугледжвае заворванне пажніўных рэшткаў, скормліванне жывёлам заражанага лісця, хімічную апрацоўку насення, спыненне вырошчвання буракоў на адным полі на некалькі гадоў і апырскванне фунгіцыдамі^[6]. Выкарыстоўваюць фунгіцыды, якія змяшчаюць злучэнні з групы трыязолаў, бензімідазолаў, страбілурынаў і дытыякарбаматаў. У арганічным земляробстве варта выкарыстоўваць прэпараты, якія змяшчаюць злучэнні медзі^[7]. Першыя апрацоўкі фунгіцыдамі звычайна варта праводзіць з сярэдзіны ліпеня да пачатку жніўня, калі на асобных раслінах бачная інфекцыя лісця. Важна таксама вырошчванне ўстойлівых сартоў^[5]. Устойлівыя сарты ствараюцца метадам адбору з вялікай папуляцыі разам з іншымі метадамі селекцыі, напрыклад, інбрыдынгам^[10] .