Цягаўзброенасць

Цягаўзброенасць^[1] (рус. тяговооружённость, англ. thrust-to-weight ratio, скар. T/W або TWR) — адносіны цягі сілавой устаноўкі лятальнага апарата (ЛА) да яго вагі; адзін з найважнейшых параметраў, якія вызначаюць лётна-тэхнічныя характарыстыкі ЛА. Ад цягаўзброенасці залежаць хуткасць ЛА, час набору вышыні (скораўздымнасць^[1]) і разгону да зададзенай хуткасці, максімальная вышыня палёту, даўжыня разбегу, а таксама яго манеўраныя характарыстыкі. Важнай характарыстыкай самалёта з’яўляецца стартавая цягаўзброенасць — адносіны ўзлётнай цягі да яго ўзлётнай вагі.

Для транспартных сродкаў, якія не з’яўляюцца лятальнымі апаратамі і не выкарыстоўваюць рэактыўныя рухавікі, карэктней ужываць тэрмін энергаўзброенасць.

Цягаўзброенасць можа быць вельмі рознай для лятальных апаратаў розных сістэм. У планёра, напрыклад, гэтая велічыня строга раўняецца нулю, што аднак не перашкаджае пілоту планёра выконваць палёты працягласцю ў суткі і на адлегласць у тысячы кіламетраў. У той жа час цягаўзброенасць палубнага знішчальніка з вертыкальным узлётам паводле азначэння перавышае адзінку.

Для рэактыўных рухавікоў цягаўзброенасць з'яўляецца безразмернай велічынёй (адносіны ньютан цягі да ньютана вагі). Поршневыя рухавікі звычайна характарызуюцца іх энергаўзброенасцю (Вт/кг). 

Прыклад

Расійскі ракетны рухавік РД-180, які выкарыстоўваецца ў амерыканскіх ракетах «Атлас V», развівае на ўзроўні зямлі цягу 3820 кН і мае сухую масу 5307 кг. Выкарыстоўваючы паскарэнне свабоднага падзення ля паверхні Зямлі, можна разлічыць адносіны сілы цягі T да вагі W ля паверхні зямлі (цягаўзброенасць) гэтага рухавіка (1Н = 1кг × 9,807 м/с²)

${\displaystyle {\frac {T}{W}}={\frac {3820\ \mathrm {kN} }{(5307\ \mathrm {kg} )(9,807\ \mathrm {m/s^{2}} )}}=0,07340\ {\frac {\mathrm {kN} }{\mathrm {N} }}=73,40\ {\frac {\mathrm {N} }{\mathrm {N} }}=73,40}$

Варта памятаць, што рухавік не можа працаваць без корпуса, бакаў з гаручым і г.д. У гэтым прыкладзе вылічана цягаўзброенасць рухавіка, якая выкарыстоўваецца ў якасці параўнальных даных для розных рухавікоў пры стэндавых выпрабаваннях. Цягаўзброенасць лятальных апаратаў вылічваецца па іх сярэдняй вазе. 

Цягаўзброенасць некаторых самалётаў

Краіна	Першы палёт	Самалёт	Цягаўзброенасць	Тып
	1989	B-2	0,205	Малазаўважны стратэгічны бамбардзіроўшчыкк
	1968	C-5	0,22	Цяжкі ваенна-транспартны самалёт
	1952	Ту-16	0,24	Далёкі бамбардзіроўшчык
	1976	Іл-86	0,242	Шырокафюзеляжны пасажырскі самалёт
	1959	L-29	0,25	Вучэбна-трэніровачны самалёт
	1952	Handley Page Victor	0,27	Стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1991	C-17	0,277	Цяжкі ваенна-транспартны самалёт
	1942	Me 262	0,28З	Знішчальнік
	1966	Як-40	0,30	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1963	Ту-134	0,30	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1948	Іл-28	0,31	Франтавы бамбардзіроўшчык
	1967	Boeing 737—400	0,31	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1964	XB-70A Valkyrie	0,314	Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1954	B-66	0,35	Франтавы бамбардзіроўшчык
	1968	Ту-154	0,35-0,36	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	2010	Sukhoi Superjet 100	0,36	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1972	A-10	0,36	Штурмавік
	1981	Ту-160	0,37	Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1974	B-1B	0,37	Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1969	Concorde	0,373	Звышгукавы грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1947	F-86	0,38З	Знішчальнік
	1964	SR-71	0,382	Звышгукавы выведнік
	1958	Ту-22	0,38	Франтавы бамбардзіроўшчык
	1975	Як-42	0,39	Грамадзянскі пасажырскі самалёт
	1969	Ту-22М	0,40	Далёкі бамбардзіроўшчык
	1981	F-117	0,40	Малазаўважны тактычны бамбардзіроўшчык
	1964	МиГ-25П	0,41	Знішчальнік-перахватчык
	1982	Ан-124	0,41	Цяжкі ваенна-транспартны самалёт
	1943	Gloster Meteor	0,45	Знішчальнік
	1959	Dassault Mirage IV	0,46	Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1975	Су-25ТМ	0,51	Штурмавік
	1952	B-52	0,51	Стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1947	МіГ-15біс	0,54	Франтавы знішчальнік
	1974	Panavia Tornado	0,55	Знішчальнік-бамбардзіроўшчык
	1953	F-100	0,55	Знішчальнік
	1951	Hawker Hunter	0,56	Знішчальнік
	1967	Су-24	0,60	Франтавы бамбардзіроўшчык
	1968	SEPECAT Jaguar	0,60	Знішчальнік-бамбардзіроўшчык
	1964	F-111	0,61	Тактычны бамбардзіроўшчык
	1957	English Electric Lightning	0,63	Знішчальнік-перахопнік
	1969	Су-17М4	0,68	Знішчальнік-бамбардзіроўшчык
	1955	Су-7БКЛ	0,71	Знішчальнік-бамбардзіроўшчык
	1956	F-106	0,71	Знішчальнік-перахватчык
	1990	Су-34	0,71	Франтавы бамбардзіроўшчык
	1951	Gloster Javelin	0,78	Знішчальнік-перахватчык
	1956	МіГ-21біс	0,84	Франтавы знішчальнік
	1975	МіГ-31	0,85	Знішчальнік-перахватчык
	1953	МіГ-19С	0,86	Франтавы знішчальнік
	961	F-4	0,86	Шматмэтавы знішчальнік
	1984	МіГ-23МЛД	0,88	Франтавы знішчальнік
	2006	F-35A	0,89	Шматмэтавы знішчальнік
	1970	F-14	0,91	Знішчальнік-перахватчык
	1978	Mirage 2000C	0,91	Шматмэтавы знішчальнік
	1956	B-58	0,919	Звышгукавы стратэгічны бамбардзіроўшчык
	1988	JAS 39 Gripen	0,94	Шматмэтавы знішчальнік
	1978	F/A-18	0,95	Шматмэтавы знішчальнік
	1986	Dassault Rafale	1,02	Шматмэтавы знішчальнік
	1974	F-16 Fighting Falcon	1,02	Знішчальнік
	1972	F-15	1,04	Шматмэтавы знішчальнік
	1977	Су-27	1,09	Шматмэтавы знішчальнік
	1990	F-22 Raptor	1,09	Знішчальнік
	1967	Hawker Siddeley Harrier	1,1	Знішчальнік
	1994	Eurofighter Typhoon	1,13	Шматмэтавы знішчальнік
	1977	МіГ-29	1,13	Шматмэтавы знішчальнік
	2008	Су-35С	1,14	Шматмэтавы знішчальнік
	2010	ПАК ФА	1,38	Малазаўважны шматмэтавы знішчальнік
	1987	Як-141	1,5	Знішчальнік-перахватчык

Цягаўзброенасць некаторых рухавікоў

Рухавік	Цягаўзброенасць
Olympus 593[2]	4,0[2]
J-58	5,2[3]
SSME	73,12[4]
РД-180	73,4
F-1	94,1[5]
Merlin 1C	96
НК-33	136
Merlin 1D	150[6]