Ян Вацлаў Антанін Стаміц

Ян Вацлаў Антанін Ста́міц (Іаган Венцэль Антон)^[6] (чэшск.: Jan Václav Antonín Stamic; ням.: Johann Wenzel Anton Stamitz; 19 чэрвеня 1717, Гаўлічкаў-Брод — 27 сакавіка 1757, Мангейм) — чэшскі кампазітар і скрыпач, дырыжор, педагог; заснавальнік мангеймскай школы, новага канцэртнага стылю аркестравага выканання. Бацька Карала Стаміца і Антаніна Стаміца.

Ян Вацлаў Антанін Стаміц
чэшск.: Jan Václav Antonín Stamic ням.: Johann Wenzel Anton Stamitz
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	19 чэрвеня 1717(1717-06-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Гаўлічкаў-Брод, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя[3][1][…]
Дата смерці	27 сакавіка 1757(1757-03-27)[1][4][…] (39 гадоў)
Месца смерці	Мангейм, Margraviate of Baden[d], Свяшчэнная Рымская імперыя[3][1][…]
Месца пахавання	Мангейм
Краіна	Каралеўства Багемія  Курпфальц
Дзеці	Anton Stamitz[d], Franziska Lang[d] і Carl Stamitz[d]
Альма-матар	Карлаў універсітэт[5]
Музычная дзейнасць
Прафесіі	кампазітар, дырыжор, музыказнавец, філосаф, скрыпач
Інструменты	скрыпка
Выхаванцы	Carl Stamitz[d], Franz Ignaz Beck[d], Christian Cannabich[d], Karl Joseph Toeschi[d] і Anton Stamitz[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нарадзіўся ў сям’і арганіста. Вучыўся ў бацькі Антаніна Ігнаца Стаміца, у 1728—1734 гадах у гімназіі ў Йіглаве, затым у Карлавым універсітэце ў Празе. Як скрыпач-віртуоз шмат канцэртаваў. Прыдворны музыкант у Пфальцы і Мангейме, кіраваў прыдворнай капэлай у Штутгарце. З 1744 года 1-ы скрыпач, з 1748 года кіраўнік Мангеймскай капэлы.

Стаміц лічыцца заснавальнікам мангеймскай музычнай (кампазітарскай і аркестравай) школы, для якой характэрны, у прыватнасці, беспрэцэдэнтная самастойнасць партый духавых інструментаў і інтэнсіўнае выкарыстанне крэшчэнда ўсяго аркестра ў процівагу стрыманай дынаміцы барочнай музыкі.

Творчасць

Спрыяў станаўленню класічнага тыпу 4-часткавай сімфоніі, узмацніў тэматычныя і дынамічныя кантрасты ў санатна-сімфанічным цыкле, рэфарматар аркестра (уключыў у яго склад валторны і кларнеты). Сярод твораў: больш за 70 сімфоній, 10 аркестравых трыа, 16 канцэртаў для скрыпкі з аркестрам, канцэрт для кларнета з аркестрам (першы ў гісторыі музыкі), камерна-інструментальныя ансамблі, культавая харавая музыка і інш.

Паўплываў на творчасць еўрапейскіх кампазітараў XVIII стагоддзя. Сярод вучняў яго сыны Карал Стаміц і Антанін Стаміц і інш.

Зноскі

1. Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. Johann Wenzel Anton Stamitz // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168'></a>
3. Стамиц Ян Вацлав Антонин // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. abART Праверана 1 красавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107456632'></a>
5. Deutsche Biographie — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1202222'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1419226'></a>
6. БелЭн 2002.