Атаман
From Wikipedia, the free encyclopedia
Атаман (правадыр, начальнік) — старэйшы ў родзе і правадыр у стэпавых народаў, правадыр казакоў або (саст.) наогул старэйшы ў справе (як тамада ў каўказскіх народаў). Па адной з версій, слова паходзіць ад цюркскага слова «ата» — «бацька»/«дзед» з асабістым заканчэннем «ман» («мен — чалавек») і літаральна азначае «бацька людзей». Аналагамі тытула «атаман» з’яўляюцца такія звароты да старэйшых і начальнікам як баця-камандзір, бацюшка-цар, бацька-атаман (пар. з турэцкім «ага» («афіцэр») ад «ага» — старэйшы, старшына).
Слова таксама можа выкарыстоўвацца ў значэнні кіраўнік нерэгулярнага, незалежнага ад дзяржаўнай улады вайсковага атрада (часам шайкі разбойнікаў).
У грамадзянскую вайну 1918—20 атаманамі называлі камандзіраў у часцях белай гвардыі.