Тэорыя грамадскага дагавора
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тэорыя грамадскай дамовы (сацыяльны кантракт) — сацыяльна-эканамічная тэорыя, што тлумачыць паходжанне грамадства, дзяржавы, права як вынік пагаднення паміж людзьмі. Панятак грамадскай дамовы мае на ўвазе, што людзі часткова адмовяцца ад суверэнітэту і перададуць яго ўраду ці іншай уладзе, каб атрымаць ці падтрымаць грамадскі лад праз панаванне права. Грамадская дамова азначае пагадненне кіраванымі на наборы правіл, паводле якіх імі кіруюць.
Артыкул вымагае вікіфікацыі. |
Тэорыя грамадскай дамовы сфармавала галоўны прынцып у важнай гістарычнай ідэі, што легітымны дзяржаўны орган павінен быць атрыманы са згоды кіраваных. Выточнае становішча для большасці гэтых тэорый — эўрыстычнае даследаванне ўмоў чалавечага існавання, што адсутнічаюць у кожным арганізаваным грамадскім ладзе, якія звычайна завуць «натуральным станам». У гэтых умовах дзеянні чалавека злучаны толькі з яго асабістай уладай, абмежаваным сумленнем, і без супраціву. З гэтага агульнапрынятага выточнага становішча розныя прыхільнікі тэорыі грамадскай дамовы па-рознаму спрабуюць вытлумачыць, чаму ў разумнай асабістай цікавасці чалавека самахоць адмовіцца ад волі, якой кожны валодае ў натуральным стане, каб атрымаць перавагі палітычнага парадку.
Томас Гобс (1651), Джон Лок (1689) і Жан-Жак Русо (1762) з'яўляюцца самымі вядомымі філосафамі тэорыі грамадскай дамовы. Аднак, яны зрабілі вельмі адрозныя высновы з гэтага выточнага становішча. Гобс абараніў аўтарытарную манархію, Лок абараніў ліберальную манархію, тым часам як Русо абараніў ліберальны рэспубліканізм. Іх праца забяспечыла тэарэтычны грунт канстытуцыйнай манархіі, ліберальнай дэмакратыі і рэспубліканізму. Грамадская дамова выкарыстоўвалася ў Дэкларацыі Незалежнасці як знак выканання Дэмакратыі, і пазней была адроджана мыслярамі, такімі як Джон Роўлз.