Plötzensee (toull-bac'h)

Toull-bac'h Plötzensee (alamaneg : Strafgefängnis Plötzensee) a oa un toull-bac'h savet detre 1869 ha 1879 e-kichen lenn Plötzensee, e karter Charlottenburg e Berlin. E-pad an Trede Reich (1933-1945) e voe lazhet 2 891 den ennañ. En o zouez izili Rote Kapelle, re Kelc'h Kreisau, enepnazied eus Tchekoslovakia ha tud a all a veze laaket da "enebourien ar Stad" gant lez-varn ar bobl (alamaneg : Volksgerichtshof).

Toull-bac'h Plötzensee hiziv an deiz

Istor

Da vare an Impalaeriezh alaman ha Republik Weimar (1890-1932) e voe dibennet 36 den en toull-bac'h. An holl anezho a oa muntrerien. Da vare an Nazied e voe lazhet 2 891 den en toull-bac'h. An hanter anezho a oa Alamaned, bet bac'het ha kondaonet d'ar marv peogwir e oant enepnazi. Bez e voe ivez 677 prizoniad eus Tchekoslovakia, 253 eus Polonia ha 245 eus Bro-C'hall. An dud-se a oa stourmerien enepnazi pe tud bet kaset da Alamagn da labourat dre ret.

Monumant koun

D'ar 14 a viz Gwengolo 1952 e voe savet ur monumant da enoriñ an dud bet lazhet (krouget pe dibennet e veze ar brizonidi) e toull-bac'h Plötzensee.

Goude an Eil Brezel-bed ha betek 1987 e voe implijet toull-bac'h Plötzensee da vac'hañ tud yaouank etre 14 hag 20 vloaz. Ur wech kaset an dud yaouank-se d'un toull-bac'h all (Jugendstrafanstalt Berlin e Friedrich-Olbricht-Damm)e teuas da vezañ un toull-bac'h ma oa tu da vac'hañ betek 577 den^[1].

Tud brudet bet lazhet e toull-bac'h Plötzensee

• Abdulla Aliş
• Cato Bontjes van Beek
• Liane Berkowitz
• Robert Bernardis
• Eugen Bolz
• Eva-Maria Buch
• Musa Cälil
• Hans Coppi
• Hilde Coppi
• Alfred Delp
• Benita von Falkenhayn
• Erich Fellgiebel
• Eberhard Finckh
• Jakob Gapp^[2]
• Julius Fučík
• Carl Friedrich Goerdeler
• Hans Bernd von Haeften
• Albrecht von Hagen
• Otto ha Elise Hampel
• Georg Hansen
• Arvid Harnack
• Mildred Harnack
• Paul von Hase
• Ulrich von Hassell
• Egbert Hayessen
• Wolf-Heinrich Graf von Helldorf
• Albert Hensel
• Liselotte Herrmann
• Erich Hoepner
• Caesar von Hofacker
• Helmuth Hübener
• Friedrich Gustav Jaeger
• Otto Kiep
• Johanna Kirchner
• Hans Georg Klamroth
• Friedrich Klausing
• Theodor Korselt
• Alfred Kranzfelder
• Karlrobert Kreiten
• Adam Kuckhoff
• Julius Leber
• Wilhelm Leuschner
• Hans Otfried von Linstow
• Herbert Michaelis
• Helmuth James Graf von Moltke
• Renate von Natzmer
• Vera Obolensky
• Paul Ozgorkow
• Erwin Planck
• Johannes Popitz
• Adolf Reichwein
• Rudolf von Scheliha
• Fritz-Dietlof von der Schulenburg
• Harro Schulze-Boysen
• Libertas Schulze-Boysen
• Elisabeth Schumacher
• Kurt Schumacher
• Ulrich Wilhelm Graf Schwerin von Schwanenfeld
• Robert Stamm
• Berthold Schenk Graf von Stauffenberg
• Helmuth Stieff
• Carl-Heinrich von Stülpnagel
• Maria Terwiel
• Elisabeth von Thadden
• Fritz Thiele
• Adam von Trott zu Solz
• Peter Yorck von Wartenburg
• Erwin von Witzleben