Sveti Prokul (Michelangelo)

Sveti Prokul je mramorna skulptura Michelangela Buonarrotija (visina 58,5 cm), izvedena između 1494. i 1495. godine. Postavljena je u Bazilici svetog Domenika u Bologni, a njen subjekt je hrišćanski mučenik sveti Prokul iz Bologne.

Sveti Prokul

Historija

U jesen 1494. godine Michelangelo je prvi put napustio Firencu uplašen napetom političkom klimom koja je stvorena u gradu i koja će uskoro dovesti do protjerivanja Piera di Lorenza de' Medicija i uspostavljanja republičke vlade nadahnute idejama Girolama Savonarole savonarolske inspiracije.

Mladi kipar kojem je tada bilo nepunih dvadeset godina, prvo se nakratko sklonio u Veneciju, a zatim u Bolognu, gdje je utočište i zaštitu pronašao kod plemenitog Giovana Francesca Aldrovandija, istaknute ličnosti u gradu i zaljubljenika u umjetnost i književnost.

Zahvaljujući posredovanju potonjeg, Michelangelo se zaposlio kod fratara iz Bazilike svetog Domenika, koji su mu dali zadatak da dovrši jedan od najprestižnijih spomenika u gradu, Kovčeg svetog Domenika u kojem su bili ostaci osnivača dominikanskog reda. Bio je to skulpturalni kompleks na kojem su već radili Nicola Pisano (oko 1260. godine) i Niccolò dell'Arca, koji su radili na njemu sve do njegove smrti te godine. Glavnina spomenika je dovršena i ostalo je pripremiti samo nekoliko pratećih kipova koji su, prema srednjovjekovnoj tradiciji, bili relativno srednje male veličine za prag 16. stoljeća.

Michelangelo je isklesao tri statue: Sveti Prokul, Anđeo sa svijećnjakom, koji odgovaraju onom što je već isklesao Niccolò dell'Arca i Sveti Petronije.

Djelo je pretrpjelo pukotinu i restauraciju, o čemu svjedoči bilješka Fra Ludovica da Prelorme, starijeg čuvara Kovčega svetog Domenika, 1572. godine:

Statua svetog Prokula bila je bačena na zemlju razbivši se u više od pedeset komada. Nikad nisam osjetio takve bolove u srcu u ovih osamdeset godina. Svi fratri su mislili da umirem, te su došli da me utješe, a mnogi su majstori izginuli za takvu umjetnost. Statua je

bila oduzeta i prilagođena sadašnjem obliku koji možete vidjeti."

Opis i stil

Prokul iz Bologne bio je rimski oficir, koji je stradao u Bologni za vrijeme progona hrišćana tokom vladavine Dioklecijana. Michelangelo ga je prikazao s kratkom vojničkom tunikom, visokim cipelama, ogrtačem na ramenu i kopljem s dene strane koje je trebalo nanijeti u zasebni metal, koji danas više ne postoji.

To je djelo velike originalnosti koje na kratko najavljuje herojski i strašni stil Michelangelovih remek-djela, poput Davida ili Mojsija. Lice mladog vojnika u stvari ima ponosan i namrgođen izraz, možda nadahnut konjičkim spomenikom Bartolomeu Colleoni koji je izradio Andrea del Verrocchio, vjerovatno viđenom u Veneciji, s osjećajem napetosti koja prožima cijelu figuru, kao da je iznenada zaleđena tokom pokreta, zadržavajući svu sačuvanu energiju.

Literatura

• Umberto Baldini, Michelangelo skulptor, Rizzoli, Milano 1973.
• Marta Alvarez Gonzáles, Michelangelo, svjetski umjetnik, Milano 2007. ISBN 978-88-370-6434-1
• Irving Stone, Agonija i zanos, Corbaccio. ISBN 978-88-6380-170-5