Živinice

Za druga značenja, pogledajte Živinice (čvor).

Živinice su grad i naseljeno mjesto u sjeveroistočnom dijelu Bosne i Hercegovine, južno od Tuzle. Administrativno pripada Tuzlanskom kantonu u sklopu Federacije Bosne i Hercegovine. Prema posljednjem popisu stanovništva broji 57.765 stanovnika.

Živinice
Grad
Grad Živinice
Panorama Živinica
Grb
Grad Živinice u Bosni i Hercegovini
Živinice Lokacija u Bosni i Hercegovini
Koordinate: 44°27′00.4″N 18°39′01.1″E
Država	Bosna i Hercegovina
Entitet	Federacija Bosne i Hercegovine
Kanton	Tuzlanski
Vlada
• Gradonačelnik	Began Muhić[1] (SDA)
Površina
• Grad	290,67 km2
• Naseljeno mjesto	13,61 km2
Stanovništvo (2013)
• Grad	57.765
• Grad (gustoća)	198,73 /km2
• Naseljeno mjesto	16.157
• Naseljeno mjesto (gustoća)	1.187,14 /km2
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	75 270
Pozivni broj	(+387) 35
Matični broj	164291[2]
Matični broj grada	11215
Veb-sajt	gradzivinice.ba

Geografija

Živinice, kao osnovna jedinica lokalne samouprave, formirana je Odlukom Narodne skupštine NR Bosne i Hercegovine, br. 28/59, 19. juna 1959. Danas obuhvata područje od oko 300 km² na kome trenutno skupa sa prognaničkom populacijom živi oko 75.000 stanovnika. Na području grada konstituisano je 26 mjesnih zajednica, od kojih četiri čine gradsko naselje. Prema procjenama, u gradu i prigradskim naseljima živi oko 23.000 stanovnika, što je u odnosu na predratni period skoro udvostručen broj.^[3][4]

Historija

U sedmom vijeku na području grada Živinica se trajno nastanjuju slavenska plemena. Srednjovjekovna teritorija Živinica bila je u sastavu Bosanske države, oblasti Gostilj, Dramešin i Soli kao samostalnih političkih jedinica koje su do dolaska Osmanlija u Bosnu izgubile te atribute. Naselje Živinice kao urbana lokacija nastala je vjerovatno u 18. vijeku. Postojanje prvih srednjovjekovnih utvrđenja "Gradina" u Nevrenči, "Grad Jasičak" iznad Bašigovaca, "Džebarska gradina", "Grad-Čaršija" iznad Gornje Višće i mnogi stećci, ukazuju na činjenicu da su okolna naselja znatno starijeg nastanka. Prvi zapisi o stećcima datiraju iz prve polovine 16. vijeka. Južni i istočni dijelovi živiničke teritorije naročito su bogati nekropolama i stećcima. Registrirano je oko 25 nekropola i desetak stećaka samaca. Danas je sačuvano oko 250 stećaka na raznim lokalitetima, posebnu pažnju predstavlja stećak "Vrpolje" u Đurđeviku, koji je ujedno i jedini stećak sa pisanim tekstom.

Postanak imena Živinice još uvijek nije utvrđen. Prema M. Hadžijaniću Živinice se pominju u jednom turskom dokumentu iz 1764. kao "Živinice zvano Uskopči, vjerovatno (Oskovci) u nahiji Tuzla".

U periodu SFR Jugoslavije je postojalo naselje Živinice Tvornica koje je preimenovano u Živinice.^[5]

Godine 1981. su naselju Živinicama pridružene Donje Živinice (bivše Živinice Hrvatske).^[5] Živinice su do 1985. nosile ime Živinice, a onda im je ime promijenjeno u Živinice Grad.^[5] Iste je godine izdvojen dio naselja koji je s naseljem Baricama spojen u novo naselje Živinice Donje.^[5]

Kultura

Nacionalni spomenici kulture

Na listi nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine za grad Živinice se nalaze sljedeći spomenici:

• "Drvena džamija u selu Priluk" (prirodno-graditeljska cjelina),
• "Nekropola sa stećcima na lokalitetu Jasik u Gračanici" (historijsko područje).^[6]

Stanovništvo

Glavni članci: Demografija Živinica i Spisak naseljenih mjesta u gradu Živinicama

Nacionalni sastav stanovništva – grad Živinice

Sastav stanovništva – grad Živinice
	2013.[7]	1991.[8]	1981.[9]	1971.[10]	1961.[11]
Osoba	57 765 (100,0%)	54 783 (100,0%)	48 515 (100,0%)	40 335 (100,0%)	29 794 (100,0%)
Bošnjaci	53 089 (91,91%)	44 017 (80,35%)1	38 433 (79,22%)1	32 319 (80,13%)1	21 588 (72,46%)1
Hrvati	2 508 (4,342%)	3 976 (7,258%)	4 540 (9,358%)	4 404 (10,92%)	3 819 (12,82%)
Bosanci	546 (0,945%)	–	–	–	–
Romi	535 (0,926%)	–	66 (0,136%)	40 (0,099%)	6 (0,020%)
Muslimani	356 (0,616%)	–	–	–	–
Srbi	242 (0,419%)	3 525 (6,434%)	3 284 (6,769%)	3 133 (7,767%)	2 900 (9,734%)
Nisu se izjasnili	172 (0,298%)	–	–	–	–
Bosanci i Hercegovci	130 (0,225%)	–	–	–	–
Ostali	83 (0,144%)	1 135 (2,072%)	146 (0,301%)	198 (0,491%)	33 (0,111%)
Nepoznato	38 (0,066%)	–	–	–	–
Albanci	33 (0,057%)	–	19 (0,039%)	20 (0,050%)	9 (0,030%)
Jugoslaveni	14 (0,024%)	2 130 (3,888%)	1 953 (4,026%)	147 (0,364%)	1 383 (4,642%)
Turci	12 (0,021%)	–	–	–	–
Slovenci	4 (0,007%)	–	11 (0,023%)	8 (0,020%)	33 (0,111%)
Crnogorci	3 (0,005%)	–	54 (0,111%)	60 (0,149%)	9 (0,030%)
Makedonci	–	–	7 (0,014%)	–	9 (0,030%)
Mađari	–	–	2 (0,004%)	6 (0,015%)	5 (0,017%)

1. ¹ Modalitet Muslimani se danas označava kao modalitet Bošnjaci.

Nacionalni sastav stanovništva – naseljeno mjesto Živinice Grad

Sastav stanovništva – naseljeno mjesto Živinice Grad
	2013.[12]	1991.[8]	1981.[9]	1971.[10]	1961.[11]
Osoba	16 157 (100,0%)	11 947 (100,0%)	7 957 (100,0%)	5 426 (100,0%)	4 022 (100,0%)
Bošnjaci	13 765 (85,20%)	7 083 (59,29%)1	4 077 (51,24%)1	3 106 (57,24%)1	1 579 (39,26%)1
Hrvati	1 334 (8,256%)	1 552 (12,99%)	1 475 (18,54%)	1 326 (24,44%)	1 221 (30,36%)
Bosanci	255 (1,578%)	–	–	–	–
Romi	187 (1,157%)	–	12 (0,151%)	3 (0,055%)	–
Srbi	184 (1,139%)	1 597 (13,37%)	1 137 (14,29%)	815 (15,02%)	916 (22,77%)
Muslimani	145 (0,897%)	–	–	–	–
Nisu se izjasnili	106 (0,656%)	–	–	–	–
Bosanci i Hercegovci	73 (0,452%)	–	–	–	–
Ostali	50 (0,309%)	439 (3,675%)	81 (1,018%)	54 (0,995%)	17 (0,423%)
Albanci	26 (0,161%)	–	14 (0,176%)	14 (0,258%)	8 (0,199%)
Turci	12 (0,074%)	–	–	–	–
Nepoznato	9 (0,056%)	–	–	–	–
Jugoslaveni	7 (0,043%)	1 276 (10,68%)	1 113 (13,99%)	61 (1,124%)	254 (6,315%)
Crnogorci	2 (0,012%)	–	36 (0,452%)	36 (0,663%)	1 (0,025%)
Slovenci	2 (0,012%)	–	9 (0,113%)	5 (0,092%)	22 (0,547%)
Mađari	–	–	2 (0,025%)	6 (0,111%)	2 (0,050%)
Makedonci	–	–	1 (0,013%)	–	2 (0,050%)

1. ¹ Modalitet Muslimani se danas označava kao modalitet Bošnjaci.

Sportski timovi

• RK Konjuh namještaj
• ŽRK Živinice
• FK Slaven

Poznate ličnosti

• Adnan Babajić, pjevač
• Boris Živković, nogometaš
• Cvijan Milošević, nogometaš
• Denijal Pirić, nogometaš, trener
• Elvir Rahimić, nogometaš
• Hidajet Tulumović, nogometaš, trener
• Ivo Andrić-Lužanski, političar
• Jasmin Fejzić, nogometaš
• Jusuf Nurkić, košarkaš
• Latif Havkić, pjevač
• Mato Đaković, novinar
• Mirsad Bešlija, nogometaš
• Murat Hasanagić, glumac
• Nesib Malkić, komadant
• Salih Delalić, nogometaš

Također pogledajte

• Konjuh (preduzeće)