Beograd

Beograd je glavni grad Republike Srbije. U urbanom dijelu grada živi 1,32 miliona, a unutar administrativne teritorije grada gotovo 1,7 miliona stanovnika.^[1] Glavni je grad Srbije od 1404. godine. Despot Stefan Lazarević je premjestio svoju prijestolnicu u Beograd, sagradivši utvrdu koja je porušena u tursko-austrijskom ratu. Grad se nalazi na ušću rijeke Save u Dunav.

Beograd
Grad
Београд
Beograd
Zastava Grb
Beograd Lokacija u Srbiji
Koordinate: 44°49′0″N 20°28′0″E
Država	Srbija
Okrug	Beogradski
Općina	17 općina
Vlada
• Gradonačelnik	Aleksandar Šapić (SNS)
Površina
• Metro	1.035 km2
Nadmorska visina	117 m
Stanovništvo
• Urbano	1.233.796
• Metro	1.659.440
• Metro (gustoća)	1.603,32 /km2
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	11000
Pozivni broj	(+381) 11
Registracija vozila	BG
Veb-sajt	http://www.beograd.rs/

Historija

Beograd je grad veoma burne historije i jedan od najstarijih urbanih cjelina u Evropi. Njegova historija traje punih 7000 godina.^[2] Prostor oko velikih rijeka Save i Dunava bio je naseljen još u periodu paleolita. Iz tog perioda potiču ostaci ljudskih kostiju i lobanja neandertalaca, pronađeni u kamenolomu kod Leštana, u pećini na Čukarici i u blizini Bajlonijeve pijace.

Ostaci kulture mlađeg kamenog doba, pronađeni su u Vinči, Žarkovu i u Gornjem gradu, iznad ušća Save u Dunav. To ukazuje da je prostor Beograda bio naseljen u kontinuitetu i da je intezitet tog naseljavanja bivao sve jači. Mnoga današnja naselja beogradske okoline leže na kulturnim slojevima ranijih predhistorijskih naselja.

Vinča kraj Beograda spada u red najznačajnijih naseobina i kulturnih nalazišta predhistorijskog razdoblja. Arheološke iskopine na Rospi ćupriji, Gornjem gradu, Karaburmi, Zemunu i Vinči potvrđuju pretpostavke da je područje Beograda bilo intezivno naseljeno i da se njegovo stanovništvo bavilo plužnom zemljoradnjom i drugim pratećim privrednim djelatnostima. Na ovim lokalitetima otkrivene su nekropole bronzanog i metalnog doba, kao i dokazi različitih kulturnih uticaja.

Tokom srednjeg vijeka prelazio je iz mađarskih u slavenske ruke da bi u 14. stoljeću bio naseljen slavenskim stanovništvom.

Geografija

Beogradska sahat-kula i Stambol kapija

Beograd se nalazi u sjevernom dijelu centralne Srbije na ušću Save u Dunav, okružen Vojvodinom sa tri strane. Stara kamena utvrda na samom utoku zove se Kalemegdan. Centar Beograda nalazi se na desnoj obali Dunava, a s lijeve strane počinje Banatska ravnica sa slabo naseljenim predgrađima. Između Dunava i Save nalazi se novi dio grada - Novi Beograd, a uzvodno je Zemun, bivša granica Austrijskog carstva s Osmanskim carstvom.

Klima

Klima u Beogradu je kontinentalna, sa vrelim ljetima i oštrim zimama. Za vrijeme zime puše veoma hladan vjetar - košava. S druge strane ljeta su veoma topla (prelazi i preko trideset pet stepeni). Najugodniji mjeseci su april, maj i juni.

Naselja i stanovništvo

Opŝtine	Površina (km²)	Stanovniŝtvo (1991.)	Stan. (2002.)	Stan. (2011.)
Novi Beograd	41	218.633	217.773	212.104
Rakovica	31	96.300	99.000	108.413
Savski Venac	14	45.961	42.505	38.660
Stari grad	5	68.552	55.543	48.061
Vračar	3	67.438	58.386	55.463
Zvezdara	32	135.694	132.621	148.014
Ukupno gradske opštine:				610.715
Čukarica	156	150.257	168.508	179.031
Palilula	451	150.208	155.902	170.593
Voždovac	148	156.373	160.768	157.152
Zemun	150	141.695	152.950	166.292
Dio opštine spada u grad Bg. Ukupno:				673.068
Barajevo	213	20.846	24.641	27.036
Grocka	289	65.735	75.466	83.398
Lazarevac	384	57.848	58.511	58.224
Mladenovac	339	54.517	52.490	53.050
Оbrenovac	411	67.654	70.975	71.419
Sopot	271	19.977	20.390	20.199
Surčin	288	34.463	38.695	42.012
Prigradske opštine Ukupno:				355.338
SVEUKUPNO	3.227	1.552.151	1.576.124	1.639.121
Republički zavod za statistiku[3]

.

Arhitektura

Hram Svetog Save

Bajrakli džamija

Beogradska arhitektura je veoma različita. Od tipično vojvođansko-panonske, koja se susreće u susjednom Zemunu na sjeveru grada, preko starih zdanja iz osmanskog perioda, koji se nalaze u starom dijelu grada, pa sve do socrealističke arhitekture Novog Beograda sa savremenim višespratnicama, širokim bulevarima i prostranim zelenim površinama.

Neke od najpoznatijih zdanja u Beogradu su:

• Beli Dvor
• Beograđanka
• Savezna skupština
• Hram Svetog Save
• Bajrakli džamija
• Rektorat Univerziteta u Beogradu
• Kula "Geneks"
• Konak kneginje Ljubice
• Milošev konak
• Palata Albanija
• Kula Ušće (bivša zgrada Centralnog Komiteta SK Jugoslavije)
• Sava Centar
• Hotel Hyatt
• Hotel Jugoslavija
• Kuća cvijeća Maršala Tita
• Beogradska arena

Neki od najznačajnijih ulica i trgova su^[4]:

• Bulevar Kralja Aleksandra (najduža ulica u Beogradu)
• Knez Mihailova
• Skadarlija
• Slavija
• Terazije
• Trg Republike

Znamenitosti

Kod Ruskog cara. Motiv iz Beograda

Među stranim i domaćim turistima najpoznatije znamenitosti Beograda su Avala (izletište), Kalemegdan (stara utvrda), Avalski toranj, Narodno pozorište i Kuća cvijeća (mauzolej Josipa Broza Tita)^[5]. Posjećeni su i brojni muzeji, a najpoznatiji je Narodni muzej, osnovan 1844. godine. Sadrži kolekcije više od 400.000 izložbenih materijala, uključujući i poznato Miroslavljevo jevanđelje, kao i mnoga strana remek-djela. Od ostalih muzeja treba izdvojiti: Muzej savremene umjetnosti, Etnografski muzej (osnovan 1901., sa više od 150.000 predmeta ruralne i urbane kulture Balkana), Vojni muzej, Muzej ratnog vazduhoplovstva, Muzej afričke umjetnosti i druge. Neki od brojnih vjerskih objekata su i Saborna crkva, crkva svetog Marka, Pokrovska, Vaznesenjska, crkva Prepodobnog Simeona Mirotočivog, katolička crkva svetog Ante...

Imena

Tabela s historijskim imenima Beograda:

Ime	Objašnjenje
Singidun	ovo ime mu je dalo keltsko pleme Skordiska; 279. g. p. n. e.
Singidunum	romanizirano keltsko ime
Beograd	slavensko ime; prvo pojavljivanje 878. u pismu Pape Ivana VIII. Borisu Bugarskom
Alba Graeca	latinski prijevod
Fejervar	mađarsko ime
Weissenburg	njemačko ime
Castelbianco	italijansko ime
Nandoralba	srednjovjekovno mađarsko ime
Nandorfejervar	srednjovjekovno mađarsko ime
Landorfejervar	srednjovjekovno mađarsko ime
Veligradon	bizantsko ime
Veligrada	tursko ime
Belogrados poleos	grčko ime

Saobraćaj

Trolejbus u Beogradu

Gradski autobusni, tramvajski i trolejbuski saobraćaj obavlja "Gradsko saobraćajno preduzeće". Na pojedinim linijama prevoze i privatni prevoznici. Prigradska naselja povezana su auto prijevoznikom "Lasta".

Beogradska podzemna željeznica, "Beovoz", ima 6 linija koje uglavnom povezuju predgrađa sa centrom. U ovom trenutku u centru grada samo tri stanice su napravljene ispod zemlje. U planu je i izgradnja lakog metroa do 2008.

Beogradski aerodrom nalazi se pored Surčina, 12 km od Beograda. Na aerodromu se nalazi 18 ureda stranih aviokompanija.

Također pogledajte

• Astronomska opservatorija u Beogradu