Bosna i Hercegovina u Kraljevini Jugoslaviji

Bosna i Hercegovina se u periodu od 1918. do 1941. nalazila u sastavu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, kasnije prozvane Kraljevina Jugoslavija Osnovno obilježje toga razdoblja je nastojanje Srba da se, koristeći se dominacijom u vojsci i politici, te relativnom brojnošću (oko 38 − 40 % ukupnog stanovništva BiH), nametnu kao dominantan faktor u zemlji. U režimu ograničenog parlamentarizma i drastičnih izbornih manipulacija, te političkih ubistava (Milan Šufflay, Ivo Pilar) i korupcije (sve energije u zemlji su se trošile na zaoštrene političke borbe, te su, zbog unutrašnje rastočenosti zemlje, dovele do kolapsa Kraljevine Jugoslavije u ratu s nacističkom Njemačkom).

Država SHS

S raspadom Austro-Ugarske, nastaju nove države, pa tako i Država SHS, koja je obuhvaćala i teritoriju današnje Bosne i Hercegovine.

U Zagrebu je u oktobru 1918. stvoreno Narodno vijeće Slovenaca, Hrvata i Srba s ciljem stvaranja nezavisne države na južnoslavenskim prostorima Austro-Ugarske. Dana 29. oktobra 1918. osnovana je Država Slovenaca, Hrvata i Srba, od teritorija na kojima su živjeli južnoslavenski narodi u Austro-Ugarskoj, da bi se 1. decembra 1918. preimenovala u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca.

Prva Jugoslavija

Čuvajte Jugoslaviju, varijanta navodnih posljednjih riječi kralja Aleksandra, u ilustraciji jugoslavenskih naroda koji plešu kolo.

Nakon Prvog svjetskog rata, Bosna i Hercegovina je uključena u Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca (uskoro preimenovano u Jugoslaviju). Politički život u Bosni u to vrijeme obilježila su dva glavna trenda: društveni i ekonomski nemiri zbog agrarne reforme iz 1918-19. koji su se manifestirali kroz masovnu kolonizaciju i konfiskaciju imovine;^[1] također i formiranje nekoliko političkih stranaka koje su često mijenjale koalicije i saveze sa strankama u drugim jugoslavenskim regijama.^[2] Dominantni ideološki sukob jugoslavenske države, između hrvatskog regionalizma i srpske centralizacije, različito su shvatale glavne etničke grupe u Bosni i Hercegovini i zavisio je od ukupne političke atmosfere.^[3] Iako je početna podjela zemlje na 33 oblasti izbrisala prisustvo tradicionalnih geografskih entiteta sa karte, napori bosanskih političara poput Mehmeda Spahe osigurali su da šest oblasti izdvojenih iz Bosne i Hercegovine odgovara šest sandžaka iz osmanskog doba i, na taj način, odgovara tradicionalnim granicama zemlje u cjelini.^[3]

Uspostavljenje Kraljevine Jugoslavije 1929. donijelo je ponovno povlačenje granica u banate koji su navodno zaobilazili sve etničke i historijske linije su izbrisale svaki trag bosanskog entiteta.^[3] Srpsko-hrvatske tenzije oko strukturiranja jugoslovenske države nastavile su se, a koncept zasebne bosanske podjele nije dobijao pažnje. Dogovor Cvetković-Maček je stvorio Banovinu Hrvatsku 1939. koji je praktički bio podjela Bosne i Hercegovine.^[4] Međutim, vanjske političke okolnosti prisilile su jugoslovenske političare da preusmjere svoju pažnju na rastuću prijetnju koju je predstavljala nacistička Njemačka. Nakon perioda u kojem su se dešavali pokušaji smirivanja, pridruživanje Trojnom paktu i državni udar, Jugoslavija je napadnuta od strane Njemačke 6. aprila 1941.^[3]