Dunav

Dunav (njemački: Donau; mađarski: Duna; slovenski: Donava; slovački: Dunaj; ukrajinski: Дунай; bugarski: Дунав; rumunski: Dunărea) jest rijeka u srednjoj i istočnoj Evropi. Nakon Volge druga je najduža rijeka u Evropi (2860 km). Bio je dugogodišnja granica Rimskog Carstva, a danas teče kroz deset država. Najvećim dijelom protječe kroz srednju Evropu, a kao pogranična rijeka protječe kroz Njemačku (7% površine sliva), Austriju (10%), Slovačku (5,9%), Mađarsku (11,6%), Hrvatsku (4,4%), Srbiju (10,2%), Bugarsku (5,9%), Rumuniju (29%), Moldaviju (1,6%; samo približno 480 m) i Ukrajinu (dio delte).^[1] Ulijeva se u Crno more.

Dunav
Dunav u Bratislavi
Tok dunava (crvena)
Države	Njemačka, Austrija, Slovačka, Mađarska, Hrvatska, Srbija, Bugarska, Rumunija, Moldavija, Ukrajina
Dužina	2860 km
Ušće	Delta Dunava
Ulijeva se u	Crno more
Sliv	Crnomorski sliv
Prosječni protok	7000
Površina sliva	817.000 km2

Od antičkih vremena tradicionalna je trgovačka ruta. Danas je plovan u dužini 2415 km. Također je važan izvor hidroenergije i pitke vode.

Etimologija

Dunav je staroevropsko ime rijeke izvedeno iz praindoevropskog dānu, što znači rijeka. Među ostala imena iz istog korijena spadaju Dvina / Daugava, Don, Donjec, Dnjepar, Dnjestar, Desna, Tana i Tuoni.

Geografija

Kvalificiran je kao međunarodni plovni put, a nastaje u gorju Schwarzwald u Njemačkoj kod Donaueschingena od manjih rijeka Brigacha i Brega. Zatim teče približno 2730 km, protječući kroz četiri glavna grada: Beč, Bratislavu, Budimpeštu (u blizini koje pravi veliku okuku, mijenjajući smjer toka zapad-istok u sjever-jug) i Beograd prije ušća u Crno more; ušće je velika delta, čiji veći dio pripada Rumuniji, a manji Ukrajini.

Prosječni mjesečni protok (u m³/s)
Hidrološka stanica: Ušće Dunava (podaci izračunati kroz 15 godina)

Sliv

Osim država kroz koje teče ili u kojima je pogranična rijeka, sliv Dunava uključuje dijelove još devet država: Bosne i Hercegovine (4,6%), Češke (2,9%), Slovenije (2%), Crne Gore (0,9%), Švicarske (0,2%), Italije (<0,1%), Poljske (<0,1%), Sjeverne Makedonije (<0,1%) i Albanije (<0,1%).^[1] Površina sliva iznosi 801.463 km².^[2][3] Najviša tačka u slivu Dunava jest Piz Bernina na granici između Italije i Švicarske (4.049 m).^[4]

Pritoke

Glavni članak: Spisak pritoka Dunava

Tisa, Prut, Sava, Drava, Olt, Siret i Inn duži su od 500 km. Rijeke s protokom većim od 500 m³/s jesu Sava, Tisa, Inn i Drava.

Sliv Dunava

Spisak pritoka Dunava iz Priručnika za putovanje Dunavom (Handbuch für Donaureisen), Beč, 1935.

Pritoke Dunava duže od 140 km

Pritoka	km od ušća [5]	Strana D / L	Dužina (km)	Protok (m³/s)	Napomene
Iller	[6] 2.587,9	D	147	71	Na ušću nosi više vode od Dunava
Lech	[6] 2.496,4	D	264	114
Isar	2.281,7	D	295	175
Inn	2.225,2	D	518	738	Na ušću i širi i bogatiji vodom od Dunava
Traun	[7] 2.125	D	153	135
Enns	2.111,8	D	254	195
Leitha	[7] ≈ 1.830	D	180	10	Ulijeva se u rukavac Mošonski Dunav
Raab	1.794	D	250	18
Kapos	[7] ≈ 1.498	D	113	4,4
Drava	1382,5	D	749	670
Sava	≈ 1.170	D	945	1.722	Vodom najbogatija pritoka Dunava i najduža od desnih
Velika Morava	1.104,5	D	185	255
Timok	845,7	D	203	24
Iskar	637	D	368	54
Jantra	536,7	D	285	47
Altmühl	[6] 2.411,6	L	220	16
Naab	[6] 2.385,3	L	165	50
Regen	[6] 2.379,2	L	169	40
Kamp	[7] ≈ 1.985	L	153	9
March	1.880,3	L	358	109
Váh	1.765,8	L	403	152
Hron	1.716	L	298	55
Ipeľ	1.708,2	L	233	21
Tisa	1.214,5	L	1.308	813	Najduža pritoka Dunava
Tamiš	[7] ≈ 1.150	L	340	47
Jiu	691,6	L	331	94
Olt	600,6	L	737	190
Vedea	[7] ≈ 530	L	224	[8] 12
Argeș	432	L	327	73
Ialomița	231,1	L	417	40
Siret	155,1	L	596	230
Prut	134,1	L	953	110

Gradovi

(* = glavni grad)

Njemačka Donaueschingen Geisingen Tuttlingen Fridingen Sigmaringen Mengen Riedlingen Ehingen an der Donau Ulm Neu-Ulm Günzburg Dillingen an der Donau Donauwörth Neuburg an der Donau Ingolstadt Kelheim Regensburg Straubing Deggendorf Vilshofen an der Donau Passau

Austrija Linz Steyregg Grein Ybbs an der Donau Melk Dürnstein Mautern an der Donau Krems an der Donau Tulln Stockerau Korneuburg Klosterneuburg Beč* Hainburg an der Donau

Slovačka Bratislava* Komárno Štúrovo   Mađarska Győr Komárom Esztergom Visegrád Vác Budimpešta* Dunaújváros Paks Kalocsa Baja Mohács

Hrvatska Batina Vukovar Ilok   Srbija Apatin Bačka Palanka Novi Sad Beograd* Pančevo Smederevo

Rumunija Drobeta Turnu Severin Brăila Galați Tulcea   Bugarska Vidin Ruse   Moldavija Giurgiulești   Ukrajina Reni Izmail

Ekologija

Ramsarska područja

Močvarni kompleks duž Dunava čini prirodno jedinstvo tri ramsarska lokaliteta: Gemenc u Mađarskoj, Kopački rit u Hrvatskoj i Gornje Podunavlje u Srbiji.

Također pogledajte

• Spisak rijeka u Hrvatskoj