Kiselinsko-bazna neravnoteža

Razlikovati: Kiselinsko-bazna ravnoteža.

Kiselinsko-bazna neravnoteža je poremećaj uobičajene ravnoteže kiselina i baza u ljudskom organizmu koji uzrokuje da pH vrijednost krvne plazme odskače izvan normalnog raspona (7,35 do 7,45). Kod fetusa, normalni raspon pH vrijednosti se razlikuje na osnovu čega se uzorkuju umbilikalni sudovi (kod umbilikalne (pupčane) vene normalna pH je 7,25 do 7,45, dok je kod umbilikalne arterije pH je od 7,18 do 7,38).^[1] Neravnoteža može postojati u različitim aspektima i nivoa izraženosti, a neki mogu biti i opasni po život.

Klasifikacija

Davenportov dijagram grafički ilustrira kiselinsko-baznu neravnotežu.

Višak kiseline naziva se acidoza ili acidemija dok se višak baze naziva alkaloza ili alkalemija. Procesi koji uzrokuju neravnotežu klasificiraju se na osnovu uzroka poremećaja (respiratorni ili metabolički) i promjene (rasta ili pada) pH vrijednosti (acidoza ili alkaloza).

Proces	pH	CO2	Kompenzacija
Metabolička acidoza			Respiratorna
Respiratorna acidoza			Renalna
Metabolička alkaloza			Respiratorna
Respiratorna alkaloza			Renalna

Razni poremećaji

Prisustvo samo jednog od gore navedenih poremećaja naziva se jednostavna kiselinsko-bazna neravnoteža. U miješanim poremećajima dolazi do dva ili više poremećaja u isto vrijeme.^[2] Miješani poremećaji imaju istovremeno osobine i acidoze i alkoze, koje djelimično kontraindiciraju jedna drugoj, a mogu se javiti i dva različita stanja koji na isti način utječu na pH vrijednost (istovremeno oba podižu ili snižavaju pH). Fraza "mješana acidoza", naprimjer, odnosi se na metaboličku acidozu koja se istovremeno javlja sa respiratornom acidozom. Moguća je bilo kombinacija, osim da se jave istovremeno respiratorna acidoza i respiratorna alkaloza, što bi značilo da osoba ne može disati prebrzo i istovremeno presporo.