Альберта

Альберта (англи: Alberta) — Канадын тала нютагай можонуудай нэгэ юм. Альберта 1905 оной юһэдүгээр һарын нэгэндэ можо болоһон.

Альберта Alberta
Канадын можо
Далбаа һүлдэ
Уряа Fortis et liber "Хүсэтэй ба эрхэ сүлөөтэй"
Канададахи Альбертагай байра
Ниислэл	Эдмонтон
Албан ёһоной хэлэн	англи
Нютаг дэбисхэр
Ниитэ	661 848 км²[1]
Уһанай хуби	19 531 км² (3%)
Хүн зон	3 873 745 (2012)[2]
ДНБ	263 537[3] сая C$ (3-дахи)
Захиргаан
- Лейтенант амбан захирагша	Салма Лахани
- Юрэнхы сайд	Даниэль Смит
ДНБ (нэрлэһэн)
Ниитэ	294 818 000 000 канадский доллар (2020 оной)[4]

Альберта Канадын баруун хэһэгтэ, баруун талаараа Британиин Колумби, зүүн талаараа Саскачеван, хойто талаараа Баруун Хойто нютаг дэбисхэр, үмэнэ талаараа АНУ-ай Монтана можо уластай тус тус хилэ зурыжа оршодог. Альберта АНУ-ай нэгэ можо уластай хилэлдэг Канадын гурбан можын нэгэнь болоно (нүгөө можонууд Нью-Брансвик, Юкон). Тэрэшэлэн Альберта Канадын далайда гаралгагүй хоёр можонуудай нэгэ юм (нүгөөдэхинь Саскачеван).

Альбертагай ниислэл тус можын түбһөө үмэнэхи талада оршохо Эдмонтон хото юм. Ниислэлһээ урда зүгтэ 300 км оршом зайтай Альберта можын эгээн томо хото, гол түгээлтэ, тээбэриин түб, тэрэшэлэн Канадын бизнесэй гол түбүүдэй нэгэ Калгари хото байдаг. Эдмонтон Канадын газарай тоһон агуулһан элһэн болон хойто зүгэй бусад нөөсэ баялигай һалбаринуудай хангамжа, үйлэшэлгын гол түб юм. Хүн зоной һүүлшын тоосоогоор эдэ хоёр метрополитан бүһэдэ ниитэ хүн зоной тоо 1 саяһаа дэгүүр.^[5]

2006 оной арбанхоёрдугаар һарын 14-һөө тус можын Юрэнхы сайдай албаниие Альбертагай Дэбжэлтэтэ Консерватив Холбооной Эд Стелмач хашажа байна.

Альберта можые анха Хатан хаан Виктори болон тэрэнэй нүхэр Хун тайжа Альбертын дундаһаа гараһан охин Луиза Каролина Альберта принцессын (1848—1939) нэрээр нэрлэбэ. Луиза гүнжэ 1878—1883 ондо Канадын Амбан захирагша Лорной маркизай эхэнэр байһан. Тэрэшэлэн Луиза нуур, Каролина тосхон, Альберта уула зэргэ газарые Луиза гүнжые хүндэдхэн нэрлэһэн бэлэй.