Испан хэлэн

Испан хэлэн гү, али Кастиль хэлэн — дэлхэйн 500 сая оршом хүнэй түрэлхи хэлэн болон Латин Америкын оронууд болон Испани уласай албан ёһоной хэлэн юм. Энэдхэг-Европо хэлэнэй аймагай Итали хэлэнэй бүлэгтэ багтадаг.

Испан хэлэн
Өөрын нэрэ	español, castellano «espaˈɲol», «kasteˈʎano»
Тараалга	Испани, Латин Америкэ
Түрэлхи хэлэтнэй тоо	Түрэлхи: 400 сая[1][2][3] Бүгэдэ: 500 сая[4]
Хэлэнэй ангилал	Энэдхэг-Европо Итали Роман Баруун Роман Галл-Ибери Ибери-Роман Баруун Ибери Испан хэлэн
Үзэг бэшэг	Латин үзэг (Испани хубилбари)
Албан ёһоной хэрэглээ
Улас	Бүгэдэ 21 улсад: Хуулинд заан баталгаажсан:  Боливи  Колумби  Коста Рика  Куба  Доминикан  Эквадор  Сальвадор  Экваторай Гвиней  Гватемала  Гондурас  Панама  Парагвай  Перу  Испани  Венесуэла Хуулида бэшэһэнгүй, гэбэшье угһаа мүн:  Аргентинэ  Чили  Мексика  Никарагуа  Уругвай Олон уласай байгуулалга:  НҮБ Загбар:Flagification Европын Холбоо
Орон нютаг	Пуэрто-Рико (АНУ) Баруун Сахара (Марокко)
Тохируулагша байгууллага	Испан Хэлэнэй Академинуудай Холбоо (Real Academia Española болон бусад 21 үндэһэнэй испан хэлэнэй академи)
Томьёолбори
ISO 639-1	es
ISO 639-2	spa
ISO 639-3	spa
Испан хэлэн албан ёһоной статустай уласууд.   Испан хэлэн албан ёһоной статустай орнууд.   Албан ёһоной статусгүй болобош хүн зонойнь 20%-с дээшэнь яридаг уласууд болон АНУ-ай можууд.

Испан хэлэнэй испан хэлээрхи нэрэнь Кастельяно (Castellano) гү, али эспаниол (Español). Урда Америкын оронуудта кастельяно гэжэ нэрэлэгдэхэнь олон ба Мексика, Түб Америкэ, Карибын оронуудта зүбхэн эспаниол гэжэ нэрэлдэг.

Аялга

• Кастиль аялга
• Леон аялга
• Арагон аялга
• Андалузи аялга

Түүхэ

Испан хэлэниинь Ибериин хахад аралые захиржа байһан Римэй эзэнтэ гүрэнэй эргэдэй ярилсадаг хэлэн болохо латин хэлэндэ үндэһэлһэн болон араб хэлэнэй нүлөөе абажа хүгжэһэн хэлэн юм.

Латин	Испан	Ладин	Арагон	Астури	Галици	Португал	Каталан	Окситани	Франци	Итали	Буряад
PETRA	piedra	piedra (or pyedra)	piedra	piedra	pedra	pedra	pedra	pedra/pèira	pierre	pietra	'шулуун'
TERRA	tierra	tierra (or tyerra)	tierra	tierra	terra	terra	terra	tèrra	terre	terra	'газар'
MORITUR	muere	muere	muere	muerre	morre	morre	mor	morís	meurt	muore	'үхэлнэ'
MORTEM	muerte	muerte	muerte	muerte	morte	morte	mort	mòrt	mort	morte	'үхэл'

Тархалта

  Испан хэлэн (Кастиль хэлэн), Испани уласай албан ёһоной хэлэн

  Каталан хэлэн, бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн

  Баск хэлэн, бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн

  Гали хэлэн, бүһэ нютагай албан ёһоной хэлэн

  Астур хэлэн

  Арагон хэлэн

  Аран хэлэн

Испан хэлэниинь НҮБ-ын албан ёһоной 6 хэлэнэй нэгэн (Бусадиинь англи хэлэн, франци хэлэн, ород хэлэн, хитад хэлэн, араб хэлэн) болон Испани болон Латин Америкын 18, Африкын 1, ниитэ 20 уласай албан ёһоной хэлэн болно. Испан хэлые албан ёһоной хэлээ болгоһон уласуудые доро жагсааба.

• Европо
  • Испани
• Түб Америкэ
  • Мексика, Коста-Рика, Гватемала, Сальвадор, Панама, Хондурас, Никарагуа
• Карибын оронууд
  • Куба, Доминиканай Бүгэдэ Найрамдаха Улас, Пуэрто-Рико (АНУ-ай сүлөөтэ можо)
• Урда Америкэ
  • Колумби, Венесуэла, Эквадор, Перу, Боливи, Чили, Аргентинэ, Уругвай, Парагвай
• Африка
  • Экваторай Гвиней
• Хойто Америкэ
  • АНУ-ай зарим можууд

Мүн үзэхэ

• Араб хэлэн
• Португал хэлэн
• Хиспаник
• Латин хэлэн
• Тагалог хэлэн