Тодо бэшэг

бичиг үсэгэй системэ From Wikipedia, the free encyclopedia

Тодо бэшэг
Remove ads

Тодо бэшэг (тод бичиг)

ᡐᡆᡑᡆ ᡋᡅᡒᡅᡎ
Thumb

Тодо бэшэгые үзэхэдэ монгол бэшэгэй хэлые тэрэ сагай аман хэлэндэ ойртуулаха үүднэһээ зохёоһон болобшо хэтэрхэй "Тодо" болгоһон шалтгаанаар ниитэ монголнуудай хубида хүртээмжэтэй боложо шадалгүй зүбхэн Ойрадуудай дунда үлдэһэн. Энэ бэшэгые ойрад, хальмаг, торгуудууд XX-дугаар зуунай 30-40 он хүрэтэр хэрэглэжэ байһан.

Хошуудай Заяа Бандида Огторгойн далай хэмээхэ Намхайжанцан (1599-1662) монгол бэшэгэй сагаан толгойдо үндэһэлэн, ойрад хэлэндэ ниисүүлэн монгол бэшэгэй эжэл үзэгые тус тус илгаха, урта эгэшэгые уртатагалай тэмдэгээр тэмдэглэхэ гэхэ мэтэ нэмэлтэ тодолто хэжэ, тодорхой үзэг гү, али тодо үзэгые 1648 ондо зохёого.

Намхайжамса Бурханай шажаниие ниитэ монголнуудта түгээн дэлгэрүүлхэ, баһа халха ойрадай тэмэсэлые шажан соёлой нүлөөгөөр зогсоохо, ойрад түмэниие гэгээрүүлхэ зорилгоор үгэ бэшэгые зохёоһон юм.

Тодо бэшэгынь ойрад монгол хэлэнэй шухам ниисэһэн тула тэдэнэй удха зохёолой хэлэ боложо энэ бэшэгээр түүхэ, шажан, уран зохёол, анагааха ухаан, оршуулгын ном зохёол олоноор бэшэгдэжэ байһан. Тодо бэшэгэй дурасхал үлэмжэхэн үлдэһэниинь Уласай түб номой һан, Шэнжэлхэ ухааны акадеэмиин Хэлэ зохёолой хүреэлэнгэй номой һан хүмрэгтэ хадгалагдажа байна.

Харин БНХАУ-ай Шэнэжаанай ойрад монголнууд мүнөө болотор уугал бэшэгээрээ шэнэ удха зохёолоо туурбин бэшэжэ, ном һонин хэблэн ниитэлжэ байна. Мүн ОХУ-ай Хальмаг уласта тодо бэшэгые һураха хүдэлгэн үрнэжэ, тодо үзэгөөр һонин һэдхүүл хэблэгдэн, һургуулинуудта заажа байна.

Remove ads

Тодо үзгүдин нерэ

# Code Тодо үсэг Кирилл дарцар Латин дарцар Ахр Нерэ Удан Нерэ
16176АAАхойр аратаХудам әдл
26212ЭEЭнег арата, дөгә сүлтә
36213ИIИнег арата, киисквр сүлтә
46214ОOОнег арата, дөрвлҗн геестә
56216ӨÖӨнег арата, дөрвлҗн геестә, ардан өргстә
66215УUУнег арата, бүтү геестә, унҗу өргстә
76217ҮÜҮнег арата, бүтү геестә
86184НNНанег арата, өмнән цегтәХудам әдл
96218ҢNgАң
106221ХXХахойр арата, өмнән хойр цегтә
116222ҺQҺахойр арата, өмнән төгрг цегтә
126219БBБабүтү толһата
136220ПPПха
146192СSСасарвһр толһата, нег аратаХудам әдл
156193ШWШасарвһр толһата, ардан хойр цегтәХудам әдл
166224ТTТашанһ толһата, нег арата
176225ДDДахавтха толһата
186191ЛLЛаөөдән өвртә, нег аратаХудам әдл
196223МMМаматьхр толһата, нег арата
206228ЦCЦацах толһата, нег арата
216226ЧHЧа
226227ЗZЗацацу эргцтә, шуд көлтә
236234ҖJҖа
246229ЙYЙаяман хоңшарта, шуд көлтә
256233ГGГадөгә көлтә
266232КKКакөлн толһата, көндлң өргстә
276231ҚKhКхкатһр ка
286199РRРахамр дөөрән өргстә, нег аратаХудам әдл
296230ВVВадөгә көлтә
306235NIAГалик?
316236DZAГалик?
326296TAГалик
336297ZHAГалик
Remove ads

Бэшэг

Кирилл Тодо хойр бэшэг бичсн үгмүд цацу биш болна. Цааранднь үлгүрнь хәләтн.

Кирилл Тод Кирилл Тод Кирилл Тод Кирилл Тод Кирилл Тод Кирилл Тод
Ах Аха Шүлг Шүлүг Ноха Нохой Аньх Аниху Хөн Хоин Бух Буху
Сө Сөө Толь Толи Алвн Албан Сән Саин Бәәх Байху Насн Насун
Олн Олон Лавта Лабтаи Көгҗм Көгҗим Гегән Гэгээн Негн Нигэн Хойр Хойор
Һурвн Һурбан Дөрвн Дөрбөн Тавн Табун Орс Орос Гидг Гэдэг Моңһл Моңһол
Remove ads

Юникод

Подробнее Character (decimal), Decimal ...
Remove ads

Холбооһон

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads