Эстони
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Эстони (эстоняар Eesti) Зүүн хойто Европодо оршодог Балтиин гурбан уласуудай хойто талынхи улас юм. Албан ёһоор Бүгэдэ Найрамдаха Эстони Улас (эстоняар Eesti Vabariik) гэнэ.
Эстони Балтиин тэнгисэй эхэ газар руу түрэжэ ороһон хэһэг болохо Финэй булангаар хойто талаараа, Ригын булангаар баруун урда талаараа, Балтиин тэнгис нэрэтэ уһаар баруун талаараа далай тэнгистэ тулана. Урда талаараа Латви (343 км), зүүн талаараа Росси (338.6 км) гэхэ хоёр уластай газараар хиллэдэг.[11] Балтиин тэнгисэй саана урда зүгтэ Швеци, хойто зүгтэ Финланд хоёр улас Эстонидэ үлүү ойро байрладаг.
Эстони 45 227 км² (дэлхэйд 132-р томо) газар нютагтай, 2010 оной үедэ 1.3 сая хүн зонтой (дэлхэйдэ 151-р олон) байһан юм. Нэгэжэ км²-дэ 29 хүн (дэлхэйдэ 181-р шэгүү) оногдожо байна. Газар нютаг, хүн зоной тоогоор харисангы жаахан уласта тоосогдоно.
Һүүлшын зуун жэлэй түүхые үзэбэл Эстони Эзэнтэ Ородые мүхэһэнэй дараа 1918 ондо дараа тусгаар тогтонолоо зарлажа, хүршэ уласуудтаа эзэлэгдэхэ шахажа, хорёод жэл тусгаар байһанай дараа Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай дараа СССР-ээр эзэмдэгдэжэ арбан табан Бүгэдэ Найрамдаха Уласуудай нэгэ болоһон. Удаан сагта зоблоһоной дараа 1991 ондо СССР бутархада дахин бэе даанги улас болоһон юм.
Remove ads
Хүн зон
2011 оной тоололгоор хүн зоной 68,7 % (889,770)-ые эстонишууд, 24.8-ые ородууд, 6,5%-ые бусад яһа үндэһэтэ хүнүүд эзэлжэ байна.[12] Эстонишуудай түрэлхи эстони хэлэн уласай ганса албан ёһоной хэлэн болоно. Эстони орон хэды газар нютагай байраар Балтын гэхэ болобошье эстони хэлэниинь балт түрэлэй хэлэн бэшэ харин Ураал изагуурай фин түрэлэй хэлэн болохын хубида эстонишууд финшүүдтэй үлүү хамаатай арад түмэн юм.
Эстони уласай нютаг дэбисхэр эхилээд 15 нэгэжэдэ хубаагдадаг. Эстонёор «maakond» (аймаг, ород: уезд; англи: county) гэхэ энэ нэгэжэ дундажаар 4 742 км² нютаг, 90 мянган хүниие харьяалдагһаа үзэбэл монголоор «аймаг» гэжэ нэрлэжэ болохо юм. Үгы гү, нарин тоосохогүйгөөр «можо» гэжэ ойлгожо болоно. Эстонидо ниислэл Таллин (2010 ондо 411 980 ажаһуугшатай байба), Тарту (103,284) гэхэ зуун мянганһаа олон хүнтэй хоёр хото байдаг.
Remove ads
Засаг захиргаанай хубаари
Зүүлтэ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads