From Wikipedia, the free encyclopedia
Цита Мария дель-Грацие Адельгонда Микаэла Рафаэла Габриэла Джузеппина Антония Луиза Аньеза Бурбон-Пармин (1892 шеран 9 май[1][2][…], Виареджо, Королевство Италия — 1989 шеран 14 март[1][2][…], Цицерс, Граубюнден[3]) — тӀаьххьара Австрин император-аьзни, Богемин а, Мажаройчоьнан а паччахь-аьзни. Рисорджименто йолуш шегара Ӏарш дӀайаьккхинчу пармин герцоган Роберт Хьалхарчун ворхӀалгӀа йоӀ. Цуьнан йиша йара 1899 шарахь Цитин ворхӀ шо долу шелла йолу Мария-Луиза Бурбон-Пармин, Болгарин сту а, Борис III-гӀачун нана а.
Цита Бурбон-Пармин | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
итал. Zita Maria delle Grazie Adelgonda Micaela Raffaela Gabriella Giuseppina Antonia Luisa Agnese | |||||||
| |||||||
|
|||||||
Хьалха хилларг | Елизавета Баварин | ||||||
Когаметтаниг | Дарж дӀадаьккхина | ||||||
Дин | католикин килс | ||||||
Йина терахь | 1892 шеран 9 май[1][2][…] | ||||||
Кхелхина терахь | 1989 шеран 14 март[1][2][…] (96 шо) | ||||||
ДӀайоьллина | Капуцинеркирхе, Императоран къубба, Австри | ||||||
Тайпа | Пармин БурбонгӀар | ||||||
Да | Роберт I | ||||||
Нана | Мария Антония | ||||||
Майра | Карл I | ||||||
Бераш |
кӀентий: Отто, Роберт, Феликс, Карл Людвиг, Рудольф йоьӀрий: Аделаида, Шарлотта, Елизавета |
||||||
Динлелор | католикин килс | ||||||
Автограф | |||||||
Монограмма | |||||||
СовгӀаташ | |||||||
Викиларми чохь медиафайлаш |
1911 шарахь маре йахара Франц Фердинанд вийначул тӀаьхьа Ӏаршан когаметта висинчу, ткъа 1916 шарахь — тӀаьххьара, Карл I цӀарца, австрин император хилла волу, эрцгерцоге Карле.
Австри-Мажаройчоь йоьхначул тӀаьхьа, 1918 шарахь, Карл а, Цита а кхелхира Швейцаре, ткъа цул тӀаьхьа — Мадейре, цигахь 1922 шарахь император велира. Цита Пармин цул сов йехира 67 шарахь, ткъа Австрин имперел — 71 шарахь. Воккхаха волчу кӀентаца Оттоца (1912—2011) иза лаьттира ГабсбурггӀеран цӀийнан коьртехь.
Шен жероллан хьалхарчу шарахь паччахьа Альфонсо XIII-гӀачо ковдорца император-аьзни 8 бераца Ӏийра мадридан Эль-Пардо гӀалахь, 1929 шарахь кхелхира Бельге, Дуьненан шолгӀа тӀом болучу хенахь йуьхьанца кхелхира Нью-Йорке, цул тӀаьхьа Квебеке. ТӀом чекхбаьлча охьахиира швейцарин Цицерс гӀап-гӀале. ДӀайоьллина Капуцинеркирхера Императоран къуббе.
Цита йина 1892 шеран 9 майхь Лукка провинцера Пианоре виллехь. Шен Ӏадатера йоцу цӀе тиллина, XIII бӀешарахь Тосканехь йаьхначу италин гӀарайаьлла езчу зудчун цӀарах[4]. Иза йара кхоалгӀа йоӀ а, пхоьалгӀа бер а, Рисорджименто йолуш Ӏарш дӀайаьккхинчу Пармин урхалчин Роберто I-чун а, цуьнан шолгӀачу зудчун Мария Антония Португалин а доьзалера. Мария Антониян да, Мигел, эккхийнера Португалера, йерриг титулаш дӀа а йохуш Ӏедал шен каралаца а воьлла. Ша Роберто I Ӏаршера вожийра революцин хиламаш болуш, иза бер а долуш. Хьалха йалийначу зудчах Мария Пия Бурбон-Сицилинчух дисира исс бер, царех йалх хьекъалах эшна дара.
Ӏарш йайнехь а, Роберто вара дикка хьал долуш стаг. Цитин бералла чекхйаьлира Пианоре виллехь а, Венин уллера Шварцау-ам-Штайнфельд гӀап-гӀалахь а. Царна йукъахь лелаш йара лерина цӀерпошт, доьзал а, бахам а дӀасахьуш. Цитас, цуьнан вежарша а, йижарша а, французийн, португалхойн, испанхойн, ингалсан, немцойн, италин меттанаш буьйцура. Цуьнан дагалецамашца: «Тхо кхуьура тайп-тайпанчу мехкашкахь. Дас ша француз лорура, шарахь масех кӀира доккхура тхайн гӀап-гӀалахь Шамборехь. Цхьаьна дийнахь аса хаьттира цуьнга, оха тхеш муха гайта деза. Цуо жоп делира: „Италин латта тӀехь урхалла ден французийн принцаш санна“. Ма-дарра аьлча цуьнан ткъе диъ берах кхоъ бен, соьца цхьаьна, ца динера Италехь».
10 шо долуш Цита Лакхара Баварин Цанбергера Салезин орденан ишколе йахара. Цигахь кхиор дикка луьра а, динан агӀо йолуш а дара. Дешаран программин йукъахь йара математикин, географин, историн, Ӏаламан Ӏилманийн, музыкин курсаш. Цул сов, берашна Ӏамадора шайнна тоян, йома лато, духар тега, физикин оьздангалла лело. Кхиорна башха акцент йора эсалаллин, декхарна а, низамна а тешамаллин. Ишколехь дийшира 1907 шеран гурралца, оцу хенахь цуьнан да велира. Ненананас, Аделаида Лёвенштейн-Вертгейм-Розенбергана, хьажийра Цита а, цуьнан йиша Франческа а дешар чекхдаккха Сийлахь Сесилин бенедиктийн килсе Уайт гӀайрен тӀе. Цигахь принцессаша Ӏамийра теологи а, философи а, тобира ингалсан мотт. Цита йолайелира хорехь йишлакха, орган лакха Ӏемира.
ЦӀахь, дика католикаш санна кхиийна долу, Пармин герцоган бераша ражехь дакъа лоцура мискачарна диканаш даран меттигашкахь. Цитас ша доькъура мискачарна духар, даар, молханаш. Йижрех кхааннах хилира монахиня, цхьа хан кхаччалц цуо ша а лорура иза шен некъ. Амма, британин морса климатехь Ӏийна телхаш йолу могушаллин терго йина, гергарчара хьийхира цунна шина шарахь дарбанан курортехь Франценсбадехь Ӏар.
ГӀап-гӀала Шварцаун гена йоццуш йара Вартольц вилла, Цитин ненан йишин, Мария Тереза Португалин. Иза йолчу сих-сиха вогӀура эрцгерцог Карл Франц. Цитица уьш гора бераш долуш а, дешар долалуш а. 1909 шарахь цуьнан драгунийн (дошлойн) полк сецнера Эльбин-тӀера-Брандесехь, цигара кӀант вахара ден йиша Мария Аннунциата йолчу Франценсбаде. Цигахь цуо карладаьккхира Цитица долу гергарло. Оцу хенахь шен доьзалера Ӏаткъам хаалора цуьнан девешин Франц Фердинандан морганатикин мах барца, хӀунда аьлча берийн бакъо йацара австрин Ӏаршан. Цита йара «оьшучу доьзалера» йоӀ, цуьнан сил-силан берриш реза бара. Ша цуо дагалоьцура: "Тхуна чӀогӀа хазахийтира йуха гергара доттагӀий хиларна. Сан агӀора безам кхиира цхьаьнаэшшара тӀаьхьарчу шина шарахь. Цунна ца лаара дерриг сихха дан. 1910 шеран гурахь эладиташ даьржира ша Мадридан Хаймен хьахийна бохуш. Карла лехира ненанана, хаьттира бакъ дуй и хабарш аьлла. Иштта ду аьлла жоп делчи, цуо элира: «Иштта а, вуьшта а сихвала веза, иза кхечунна кхочур йу аьлла».
Эрцгерцог вахара Пианоре вилле, Цита йийхира. 1911 шеран 13 июнехь иза хьахор кхайкхийра австрин паччахьан кертахь.
Карлан а, Цитин а ловзар хилира 1911 шеран 21 октябрехь Шварцау-ам-Штайнфельд гӀап-гӀалахь. Баккхийчу хьешех бара император Франц Иосиф I а, цуо кад айира кегийрчарна тӀера, Ӏаьршан тӀаьхьенах волу Франц Фердинанд а, иза теш вара зуда ялочун.
1912 шеран 20 ноябрехь Вартольц виллехь дуьнен тӀевелира шиннан хьалхара кӀант, Отто. Берриш цу шиннан бархӀ бер хилира:
Хьалхарниг дуьнен тӀеваьлча императоро доьзал Майдлингера Гетцендорф гӀап-гӀала дехьабаьккхина. Уьш цигахь баьхна 1914 шо кхаччалц. Франц Фердинанд вийначул тӀаьхьа, Карлах Австрин-Мажаройчоьнан империн кронпринц хиллачул тӀаьхьа, кхерамзалла бахьнехь доьзал кхелхина Шёнбрунне.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.