Макродакъалгаш

Биологин ладаме дакъалгаш (биологин инертан дакъаогашна дуьхьала) — химин дакъалгаш, оьшу дийна организмашна дика гӀоранна.

Организмехь гӀора латтош долу дакъалгаш, классификаци йо тайп-тайпана хьесапашца — организмехь хиларца, иэшаран тӀегӀанца, биологин ролаца, хьесийн спецификца, кхин а.^[1] Адаман а, кхечу декха дийнатийн дегӀехь долу дакъалгашка декъало:

• макродакъалгашка (процентан бӀенаш дакъош а, сов а);
• микродакъалгашка (процентан бӀеэзар тӀера эзар декъе кхаччалц);
• ультрамикродакъалгаш (поцентан миллионан дакъа а, кхин кӀезиг а)^[1][2][3][4].

Цхьацца авторша доза доккху оцу тайпанашна йукъахь концентрацин кхечу хьесапашца^[5][6][7]. Иногда ультрамикроэлементы не отделяют от микроэлементов^[5].

Макродакъалгаш

Скальныйца А. В. адаман дегӀехь дохку биологин ладаме дакъалгийн дакъош (2019)

Оцу дакъалгаш буьллу организмийн бух. Хан тоьхначу стеган организмехь ладаме барам баллар, иттаннаш гамм (хлор, магний) иттаннаш кийла кхаччалц (кислород, углерод); кхечу дешнашца, макродакъалгаш олу массо а биодакъалгех, организмехь 0,1 % дегӀан массел сов йелахь^[8].

Меженийнгенийн дакъалгаш

Коьрта дакъа клеткийн массан лаьтта 4 дакъалгах^[9] (гайтина уьш адаман дегӀехь латтар)^[10]:

• Кислород — 65 %;
• Углерод — 18 %;
• Водород — 10 %;
• Азот — 3 %.

Оцу макродакъолгех олу меженийнгенийн дакъалгаш ^{[комм. 1][8]} йа макронутриенташ (инг. macronutrient)^{[комм. 2]}. Алсама царех хӀиттина белокаш, махьарш, углеводаш, нуклеинан мусталлаш, дуккху а кхин органикин хӀуманаша. Наггахь и йиъ дакъалго билгал йоккху CHNO акронимца, иза лаьтта Менделеевн таблицера билгалонех.

Кхин макродакъалгаш

Лахахь дагардина кхин макродакъалгаш^[1], уьш адаман дегӀехь хилар^[10][14].

• Кальций — 1,7 %
• Фосфор — 1,25 %
• Калий — 0,25 %
• Саьнгал — 0,3 %
• Натрий — 0,2 %
• Хлор — 0,2 %
• Магний — 0,05 %

Микродакъалгаш