Планк, Макс
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Макс Карл Эрнст Людвиг Планк (нем. Max Karl Ernst Ludwig Planck; 1858 шеран 23 апрель, Киль — 1947 шеран 4 октябрь, Гёттинген) — немцойн физик-теоретик, квантан физикин бухбиллинарг, физикин Нобелин совгӀатан лауреат (1918 шо). Пруссийн Ӏилманийн академин декъашхо (1894 шо). Дукха шарашкахь немцойн Ӏилманийн куьйгалхо.














Remove ads
СовгӀаташ
- «Ӏилманехь а, исбаьхьаллехь а бина кхиамашна» орден (1915 шо)[2]
- Физикин Нобелин совгӀат (1918 шо)
- Лоренцан мидал (1927 шо)
- Франклинан мидал (1927 шо)
- Adlerschild des Deutschen Reiches (1928 шо)[3]
- Макс Планкан мидал (1929 шо)
- Коплин мидал (1929 шо)
- Гётен совгӀат (1945 шо)
- Почётный гражданин Киля (1947)[4]
- Пруссин Ӏилманийн академин а, Баварин академин а, Гёттингенан академин а, Дрезденан академин а декъашхо.
- СССРн Ӏилманан академин кхочу пачхьалкхара декъашхо (1926 шо), Лондонан паччахьан йукъараллин декъашхо (1926), АЦШ Халкъан Ӏилманийн академин декъашхо, деи Линчеин Академин декъашхо, Австрийн Ӏилманийн академин декъшхо, Датхойн паччахьан академин декъашхо, Ирландин паччахьан академин декъашхо, Финляндин, Грекин академин, Нидерландашан паччахьан академин, Венгрин академин, Шведийн паччахьан Ӏилманийн академин.
- Франкфуртан Иоганн Вольфганг Гёт цӀе йолу университетан, Ростокан университетан, Грацан Карлан а, Францан а цӀе йолу университетан, Афинан университетан, Кембриджан университетан, Лондонан университетан, Глазгон университетан, Берлинан а, Мюнхенан а техникин университеташан Сийлахь доктор.
Remove ads
Бевзаш болу дешархой
- Макс Абрагам
- Вальтер Боте
- Густав Герц
- Макс фон Лауэ
- Вальтер Мейснер
- Мориц Шлик
- Вальтер Шоттки
Виццавар
- 1948 шарахь кхоллинера Макс Планкан йукъаралла. Иза кхоьллира кайзер Вильгельм йукъараллина метта. Цо цхьаьнатоьхха масийтта Германин Ӏилманан а, талламан а институт.
- 1929 шо дуьна дӀа Немцойн физикин йукъараллас ло Макс Планкан цӀе йолу мидал теоретически физикехь бина кхиамашна. Хьалхара цуьна лауреаташ хилира Альберт Эйнштейн а, Макс Планк ша а. 1990 шо дуьйна Макс Планкан а, Александр фон Гумбольдт йукъараллашас ло Макс Планк цӀе йолу совгӀат (Max-Planck-Forschungspreis) немцойн Ӏилманчаш кхоьчу пачхьалкхашара Ӏилманчарца йукъаметтиг дӀакхехьа дог даита.
- Макс Вольфан 1927 шарахь карийна йолу астероидан (1069 Planckia) Макс Планкан цӀе тиллина.
- Планкан цӀе тиллина Бетта тӀехь йолу кратеран.
- 2009 шарахь ирхайахийтир космосан телескоп «Планк».
- Берлинан университетан уьтӀахь хӀоттийна Макс Планкан памятник[5]. 2010 шарахь оцу памятникан копи хӀоттира Цойтенехь[6].
- 1958 шарахь Планкан 100 шо кхачар даздеш Теоретически физикин институтан тӀехь хӀоттийра мемориалан у. В 1989 году мемориальная табличка была размещена на стене дома в берлинском районе Груневальд (ул. Wangenheimstraße, 21).
- Масийтта Германин дешеран заведенин тиллина Макс Планкан цӀе (хьажа Max-Planck-Gymnasium).
- Макс Планкан сий деш арахецна дукха пачхьалкхашахь арахецна масийтта почтан марка[7].
- 1957—1971 шарахь ФРГхь арахоьцуш дара марка мах болу ахча Планкан сурт тӀехь долуш.
- 1983 шарахь Планкан 125 шо кхачар даздеш ГДРхь арахийцира 5 марка мах болу ахча Планкан сурт тӀехь долуш.
- 2008 шарахь Планкан 150 шо кхачар даздеш арахийцира Планкан сурт тӀехь долу 10 евро мах болу ахча.
- Планкан статуя Берлинан университетехь
- Планкан бюст в Магнусхаусехь (Берлин)
- Мемориалан у Берлинан университетан пена тӀехь
- Мемориалан у Груневальдехь
Йазйинарш
- Planck M. Das Princip der Erhaltung der Energie. — Leipzig, 1887 (5 Aufl. — 1924). Русский перевод: Планк М. Принцип сохранения энергии. — М., Л.: ОНТИ, 1938. — 236 с.
- Planck M. Grundriß der allgemeinen Thermochemie. — Breslau, 1893.
- Planck M. Vorlesungen über Thermodynamik. — Leipzig, 1897 (4 Aufl. — 1922). Русский перевод: Планк М. Термодинамика. — М., Л.: Госиздат, 1925. — 310 с.
- Planck M. Vorlesungen über die Theorie der Wärmestrahlung. — Leipzig, 1906 (5 Aufl. — 1923). Русский перевод: Планк М. Теория теплового излучения. — М., Л.: ОНТИ, 1935. — 204 с.
- Planck M. Acht Vorlesungen über theoretische Physik, gehalten an der Columbia Univ. New York. — Leipzig, 1910. Русский перевод: Планк М. Теоретическая физика: Восемь лекций, читанных в Колумбийском университете Нью-Йорка весной 1909 года. — СПб., 1911. — 158 с.
- Einführung in die theoretische Physik («Введение в теоретическую физику»):
- Planck M. Band I: Einführung in die allgemeine Mechanik. — Leipzig, 1916 (4 Aufl. — 1928). Русский перевод: Планк М. Общая механика. — М., Л.: Гостехиздат, 1932. — 200 с.
- Planck M. Band II: Einführung in die Mechanik deformierbarer Körper. — Leipzig, 1919 (3 Aufl. — 1932). Русский перевод: Планк М. Механика деформируемых тел. — М., Л.: Гостехиздат, 1932. — 184 с.
- Planck M. Band III: Einführung in die Theorie der Elektrizität und des Magnetismus. — Leipzig, 1922 (2 Aufl. — 1928). Русский перевод: Планк М. Теория электричества и магнетизма. — М., Л.: Гостехиздат, 1933. — 183 с.
- Planck M. Band IV: Einführung in die theoretische Optik. — Leipzig, 1927 (2 Aufl. — 1931). Русский перевод: Планк М. Оптика. — М., Л.: Гостехиздат, 1934. — 164 с.
- Planck M. Band V: Einführung in die Theorie der Wärme. — Leipzig, 1930. Русский перевод: Планк М. Теория теплоты. — М., Л.: ОНТИ, 1935. — 228 с.
- Planck M. Erinnerungen. — Berlin, 1948.
- Planck M. Physikalische Abhandlungen und Vorträge (Bd. 1—3). — Braunschweig, 1958.
- Planck M. Über den zweiten Hauptsatz der mechanischen Wärmetheorie (Dissertation). — München, 1879. — S. 1—61.
- Planck M. Über das Princip der Vermehrung der Entropie. Erste Abhandlung: Gesetze des Verlaufs von Reactionen, die nach constanten Gewichtsvorhältnissen vor sieh gehen // Annalen der Physik. — 1887. — Bd. 266 (30). — S. 562—582.
- Planck M. Über das Princip der Vermehrung der Entropie. Zweite Abhandlung: Gesetze der Dissociation gasförmiger Verbindungen // Annalen der Physik. — 1887. — Bd. 267 (31). — S. 189—203.
- Planck M. Über das Princip der Vermehrung der Entropie. Dritte Abhandlung: Gesetze des Eintritts beliesbiger thermodynamischer und chemischer Reactionen // Annalen der Physik. — 1887. — Bd. 268 (32). — S. 462—503.
- Planck M. Über das Princip der Vermehrung der Entropie. Vierte Abhandlung: Gesetze des electrochemischen Gleichgewichts // Annalen der Physik. — 1891. — Bd. 280 (44). — S. 385—428.
- Planck M. Gegen die neuere Energetik // Annalen der Physik. — 1896. — Bd. 293 (57). — S. 72—78.
- Planck M. Über irreversible Strahlungsvorgänge // Annalen der Physik. — 1900. — Bd. 306 (1). — S. 69—122.
- Planck M. Über eine Verbesserung der Wienschen Spektralgleichung // Verhandlungen der Deutschen physikalischen Gesellschaft. — 1900. — Bd. 2. — S. 202—204.
- Planck M. Zur des Gesetzes der Energieverteilung im Normalspektrum // Verhandlungen der Deutschen physikalischen Gesellschaft. — 1900. — Bd. 2. — S. 237—245.
- Planck M. Über das Gesetz der Energieverteilung im Normalspectrum // Annalen der Physik. — 1901. — Bd. 309 (4). — S. 553—563.
- Planck M. Das Prinzip der Relativität und die Grundgleichungen der Mechanik // Verhandlungen der Deutschen physikalischen Gesellschaft. — 1906. — Bd. 8. — S. 136—141.
- Planck M. Zur Dynamik bewegter Systeme // Annalen der Physik. — 1908. — Bd. 331 (26). — S. 1—34.
- Planck M. Die Einheit des physikalischen Weltbildes (Vortrag, gehalten im Jahre 1908 in Leiden) // Physikalische Zeitschrift. — 1909. — Bd. 10. — S. 62—75.
- Planck M. Über die Begründung des Gesetzes der schwarzen Strahlung // Annalen der Physik. — 1912. — Bd. 342 (37). — S. 642—656.
- Planck M. Über neuere thermodynamische Theorien (Nernstsches Wärmetheorem und Quantenhypothese) // Physikalische Zeitschrift. — 1912. — Bd. 13. — S. 165—175.
- Planck M. Die physikalische Struktur des Phasenraumes // Annalen der Physik. — 1916. — Bd. 355 (50). — S. 385—418.
- Planck M. Über einen Satz der statistischen Dynamik und seine Erweiterung in der Quantentheorie // Sitzungsber. Acad. Wiss. Berlin. — 1917. — S. 324—341.
- Планк М. Физические очерки: Сб. речей и статей. — М.: ГИЗ, 1925. — 136 с.
- Планк М. Картина мира современной физики // УФН. — 1929. — Т. 9. — С. 407—436.
- Планк М. Научная автобиография // УФН. — 1958. — Т. 64. — С. 625—637.
- Планк М. Единство физической картины мира. — М.: Наука, 1966. — 286 с.
- Планк М. Избранные труды. — М.: Наука, 1975. — 788 с.
- Планк М. Религия и естествознание // Вопросы философии. — 1990. — № 8.
Remove ads
Билгалдахарш
Литература
Хьажоргаш
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads