From Wikipedia, the free encyclopedia
زمانی برێتۆن (بە ئینگلیزی: Breton language) یان بە زمانى خۆیان برێزۆنێک (Brezhoneg) یەکێکە لە زمانە سێلتییەکان کە لە ھەرێمی بریتانى (Brittany) قسەى پێ دەکرێت و دەکەوێتە باکوورى رۆژاواى فەڕەنسا. بنەچەى زمانەکە لە زمانى ئاخاوتنى کۆنى خەڵکى بریتانیاى مەزنە و لەوێوە لە سەردەمەکانى سەرەتاى زاییندا ھاتوونەتە ئەو دیوى ئەرمۆریکا (Armorica) و کەنارەکانى ترى رۆژاواى فەرەنسا. زمانی برێتۆن ھاوبنجە لەگەڵ زمانى وێڵزى و کۆرنی کە بە زمانى باشووری رۆژاواییەکانى بریتۆن ناسراون.
برێتۆن | |
---|---|
برێزۆنێک/Brezhoneg | |
خوێندنەوە | [bʀe.ˈzõː.nɛk] |
قسەی پێدەکرێ لە | فەڕەنسا |
ناوچە | بریتانی |
ژمارەی ئاخێوەران | ٢٠٦،٠٠٠ (٢٠٠٧)[1] |
بنەماڵەی زمان | ھیندوئەورووپایی
|
سیستەمی نووسین | ئەلفوبێی لاتینی |
کۆدەکانی زمان | |
ISO 639-1 | br |
ISO 639-2 | bre |
ISO 639-3 | bre |
Linguasphere | 50-ABB-b (varieties:
50-ABB-ba to -be) |
ئەم پەڕەیە ھێماکانی فۆنەتیکی IPA بە یوونیکۆدی تێدایە. بەبێ پشتیوانیی نیشاندانی یوونیکۆد، لەوانەیە لە جێگەی کاراکتەرەکانی یوونیکۆد، نیشانەی پرسیار، چوارگۆشەکان یان ھێماکانی تر ببینی. |
زمانى برێتۆنى لە بنەڕەتدا لە دیوى کەنارەکانى خوارووى بریتانیاوە پەڕیوەتەوە لێوارى (La Roche-Bernard)ى رۆژھەڵاتى ڤانی (Vannes). کاریگەرى ئەم زمانە لە سەدەکانى ناوەندا دیاربوو لە سەر ئاخاوتنى خەڵکى فەرەنسا بەلام دەسەلاتدارانى وڵات زیاتر مەیلى بە کارھێنانى زمانى لاتینیان ھەبوو. ئێستا وشەو زاراوەى برێتۆنى لە ناو ئاخاوتنى زمانی فەڕەنسیدا جێگەیان ھەیە.[2]
سەربارى تەوژمى میدیایی زمانى فەڕەنسى بە سەر ھەرێمى بریتانى بەڵام ئەم زمانە تا ئێستا لەلایەن ٢٠٠ ھەزار کەسەوە زمانى دایکە، لە سەرەتاى سەدەى ڕابردوو ژمارەى ئەو کەسانەى بەم زمانە قسەیان دەکرد لە فەرەنسا نزیکەى یەک ملیۆن و سێ سەد ھەزار کەس دەبوون، تەوژمى زمانەوانى و میدیایی و رۆلی سیاسەت لە بەرژەوەندى زمانى بریژى نەبووە.
لە خوارەوە چەند وشەیەکى زمانى بریژى و وێکچوونى لەگەڵ زمانى وێلزى و کۆرنى و ئینگلیزیدا ھاتووە.
بریتۆن | کۆرنى (Cornish) | وێلزى | ئێرلەندى | گێلى سکۆتلەندى (Scottish Gaelic) |
مانکس (Manx) | ئینگلیزی | واتا |
---|---|---|---|---|---|---|---|
ul levr zo ganin a book is with-me |
yma lyver genev | mae llyfr gennyf | tá leabhar agam | tha leabhar agam | ta lioar aym | I have a book | من کتێبم ھەیە |
un died zo ganit a drink is with-you |
yma diwes genes | mae diod gennyt | tá deoch agat | tha deoch agad | ta jiogh ayd | you have a drink | تۆ خواردنەوەت ھەیە |
un urzhiataer zo gantañ a computer is with-him |
yma amontyer ganso | mae cyfrifiadur ganddo | tá ríomhaire aige | tha coimpiutair aige | ta co-earrooder echey | he has a computer | ئەو کۆمپیوتەرى ھەیە |
ur bugel zo ganti a child is with-her |
yma flogh gensy | mae plentyn ganddi | tá leanbh aici | tha leanabh aice | ta lhiannoo eck | she has a child | ئەو (بۆ مێ) منداڵى ھەیە |
ur c'harr zo ganimp (or ganeomp) a car is with-us |
yma carr genen | mae car gennym | tá gluaisteán/carr againn | tha càr againn | ta gleashtan/carr ain | we have a car | ئێمە ئۆتۆمۆبیلمان ھەیە |
un ti zo ganeoc'h a house is with-you |
yma chi genowgh | mae tŷ gennych | tá teach agaibh | tha taigh agaibh | ta thie eu | you [pl] have a house | ئێوە ماڵتان ھەیە |
arc'hant zo ganto (or gante) money is with-them |
yma mona gansans | mae arian ganddynt | tá airgead acu | tha airgead aca | ta argid oc | they have money | ئەوان پارەیان ھەیە |
ھەروەھا بڕوانە شێوازەکانى درکاندن:
Etrerannyezhel (1975) | Peurunvan (1941) | Skolveurieg (1956) |
glaw | glav | glao |
piw | piv | piou |
levr | levr | leor |
ewid | evit | evid |
gant | gant | gand |
anezhi | anezhi | anezi |
ouzhpenn | ouzhpenn | ouspenn |
brawañ | bravañ | brava |
pelec'h | pelec'h | peleh |
ھەرکەس بە سەردان بچێت بۆ ھەرێمى بریتۆنەکان ئەم وشانەی زۆر بەرچاو دەکەوێ.
Breton | English | کوردى |
---|---|---|
deuet mat | welcome | بەخێرھاتن |
deuet mat oc'h | you're welcome | تۆ بە خێر ھاتیت |
Breizh | Brittany | بریتانى |
brezhoneg | Breton (language) | زمانى بریتۆن |
ti, "ty" | house | ماڵ |
ti-kêr | town hall | ھۆڵى شار |
kreiz-kêr | town centre | ناوشار |
da bep lec'h | all directions | بە ھەموو ئاراستەکان |
skol | school | فێرگە |
skol-veur | university | زانکۆ |
kenavo | goodbye | خواحافیز |
krampouezh | pancakes (a pancake = ur grampouezhenn) | گرامپۆژ(کێک) |
sistr | cider | سایدەر (مەى) |
yec'hed mat | Cheers! | نۆشى گیان! |
war vor atav | always at sea | ھەمیشە لە زەریا |
kouign amann | rich butter and sugar cake | کێکى پڕ کەرە و شەکر |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.