From Wikipedia, the free encyclopedia
پاشماوەخۆرەکان ھێتێرۆتڕۆفەکانن کە ماددە خۆراکییەکان بەدەستدەھێنن بە خواردنی پاشماوە (شیبوونەوەی بەشەکانی ڕوەک و ئاژەڵ و ھەروەھا پیسایی).[1] چەندین جۆری بێ بڕبڕە و بڕبڕەدار و ڕووەک ھەن کە پیساییخۆری ئەنجام دەدەن. بەم کارە، ھەموو ئەم پاشماوەخۆرانە بەشدارن لە شیبوونەوە و خولەکانی خۆراکی. پێویستە خۆراکخۆرەکان لە شیکەرەوەکانی تر جیابکرێنەوە، وەک زۆرێک لە جۆرەکانی بەکتریا، قارچک و پرۆتیست، کە ناتوانن گرێی جیاواز لە ماددە بخۆن. لەبری ئەوە، ئەم شیکەرەوەکانی تر بە ھەڵمژینی و میتابۆلیزم لەسەر پێوەرێکی گەردیلەیی (خۆراکی ساپرۆتڕۆفیک) دەژین. زۆرجار زاراوەی detritivore و decomposer بە شێوەیەکی گۆڕاو بەکاردەھێنرێن، بەڵام باس لە زیندەوەرە جیاوازەکان دەکەن. بەزۆری پاشماوەخۆرەکان جومگەپێن و یارمەتیدەرن لە پرۆسەی دووبارە کانزابووندا. پاشماوەخۆرەکان قۆناغی یەکەمی کانزابوون ئەنجام دەدەن، بە پارچەپارچەکردنی مادەی ڕوەکی مردوو، ڕێگە بە شیکەرەوەکان دەدات قۆناغی دووەمی دووبارە کانزاکردنەوە ئەنجام بدەن.
شانەکانی ڕوەک لە مۆلیکولە خۆڕاگرەکان پێکھاتوون (بۆ نموونە سێلولۆز، لیگنین، زایلان) کە بە ڕێژەیەکی زۆر کەمتر لە مۆلیکولە ئۆرگانییەکانی تر دەشێوێن. چالاکیی پاشماوەخۆرەکان ھۆکارێکن بۆ ئەوەی کەڵەکەبوونی پاشماوەی ڕوەک لە سروشتدا نابینین.[2][3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.