Jeç Pospolita
From Wikipedia, the free encyclopedia
Jeç Pospolita (lehçe ), Lehistan-Litvaniya birligi, Birinci Lehistan Cumhuriyeti ya da Köral (Qırım hanlığı zamanında sıq qullanılğan adı) — Avropada tarihiy bir devlet, Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığınıñ federatsiyası. 1569 s. Lüblin Birligi neticesinde peyda oldı. 1772, 1793, 1795 Rusiye, Prussiya ve Avstriya tarafından zapt etildi. Bugünki Ukraina, Lehistan, Belarus ve Litvaniyanıñ topraqlarında bulunğan edi.
Jeç Pospolita | |||||
1569 | |||||
| |||||
Jeç Pospolita | |||||
Paytaht | Varşava (), Krakov () | ||||
Resmiy til | leh tili, latin tili | ||||
Resmiy din | Katoliklik | ||||
Devlet qurumı | Monarhiya | ||||
qıral | |||||
- ilk: 1569—1572 | II Jigimont Avgust | ||||
- soñki: 1764—1795 | Stanislav Ponyatovski |
Birleşkeninden soñ Lehistan Qırallığı ve Büyük Litva kinazlığınıñ aliy devlet organları ortaq oldı, amma memuriy apparat, qazna, ordu ve qanunları ayrı saqlandı. Lehistan qıralı ve Litvaniya ulu kinazı unvanları olğan monarh Seym tarafından ömürlik saylanğan. Tarihçılar Jeç Pospolitanıñ siyasiy rejimine «slâhta demokratiyası» dep aytalar[1].
Bu devlet XVIII asırğace er yıl Qırım Hanlığına tışnı (qaznanı) ödegen[2][3][3]. 1523 s. I Saadet Geray mektübinde şöyle yazğan: «... qıral ise menim qulum ...», rus tarihçısı, tarih ilimleri dokorı Anton Gorskiy yazğanına köre, hannıñ bu aytqanı kerçek vaziyetni ifade ete[3]. Opitsio Pallaviçino qayd etkenine köre, Lehistan er yıl Qırımğa 200 000 florin yibergen edi[3].