Хункăрсем

Хункăрсем е Вункăрсем (тăван ят — мадьярсем, венг. magyarok [ˈmɒɟɒrok]) — укăр чĕлхе ушкăнне кĕрекен европăри халăх.

Хункăрсем
Иштван I Хункăр Елизавети Матьяш Хуньяди Габор Бетлен Ференц II Ракоци Сигизмунд I Янош Бойяи Иштван Сеченьи Йожеф Этвёш Янош Арань Лоранд Этвёш Тивадар Костка Чонтвари Бела Барток Миклош Хорти Эмма Орци Янош Кадар Ференц Лист Иштван Буйтор Эрнё Рубик Петер Эстерхази Йожеф Сабо Иштван Сабо Ференц Пушкаш Жа Жа Габор Барбара Палвин
Тăван ячĕ	Magyarok
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ
Пурӗ: 14,5 млн Хункăри Хункăри 9 416 015 (2001)[1] Румыни Румыни 1 237 746 (2011)[2] Словаки Словаки 458 467 (2011)[3] Канада 315 510 (2006)[4] Серби Серби 293 299 (2002)[5] Украина 156 600 (2001)[6] Чехи Чехи 8 920 (2011)[7][8]
Чĕлхе	Хункăр
Тĕн	Католицизм (ВКЧ тата Рим-католици), Протестантизм (ытларах Кальвинизм, Унитарианизм тата Лютеранлăх), Православи, Иудаизм
Расă тĕсĕ	европеоидсем
Кĕрет	Финн-укăр халăхĕсем,

Хальхи Хункăрăн патшалăха чăмăртакан халăх. Хункăрсен чылай йышĕ çаплах Румынире (Трансильвани тахçанхи облаçĕ), Сербире (Воеводинăри çурçĕр çĕрĕ), Словакире, Украинăра, Раççейре, Германире, Аслă Британире, Австрире, Америкăри Пĕрлешĕннĕ Штатсенче, Чилире тата Канадăра пурăнаççĕ. Тăван çĕршывăн тулашĕнче хункăрсем ытларах АПШ-че — 1,5 миллион çын. Хункăрта вара 9,5 млн яхăн хункăр (2001 çулта халăхса çырни), çак ĕнтĕ патшалăхра пурнан халăхан 93 % шутланать^[9]. Тĕне тытассипе халăхăн çурри ытла хункăр — католиксем, иккĕмĕш вырăнта — протестантсем (лютерансемпе кальвинистсем).

Этимологи

Анклăшла Hungarians тесе калани Onogur сăмахран тухса каят. On ogur -> вунк. Оn ökör -> Вунă вăкăр (кил-йыш) тенине пĕлтерет. Вункарсен ökör сăмахе огузсен öküz сăмахĕнчен пулат, пулкар ротацизăмĕ *z > r. ökör > öküz > wăkăr.

Пулкарсем: Он окор

Тури чăвашсем: Вон вокор

Анатри чăвашсем: Вун вăкăр

Вырăсла Венгор — вăл польск. węgier «венгр», белор. вугорац, словен. vogr, vogrin, польск. węgier, węgrzyn, лит. veñgras, чăвашла Вункăр.

(греч. ’Ονόγουροι, ’Ονογούρων,’Ονογουνδούρων, Ούννογουνδούρων)

Кун-çулĕ

Арпад Фести, Л. Меднянский тата Е. Барчаи ӳкерçĕсем. «Арпад кнеç Карпат урлă каçни». Пир (циклорама, 1800 м²), Венгрие мадьярсем çĕнтерсе илни пинçуллăха уявланă тĕле çырнă. Ópusztaszer, Наци мемориал музейĕ, Венгрия.

Венгрсен эмиграцилени

Венгрсен миграцилени.

Венгрсем (1890)

Венгрсем (900—1980)

Мадьярсем Карпат урлă каçни Chronicon Pictum, 1360.

Венгр хусарĕн шлемĕ тата питлĕхĕ.
Çакăн пек питлĕх мăя хĕçпе çапсан та хӳтĕлет.

Çавăн пекех

• Венгрсем Австралире
• Венгрсем Аслă Британире
• Венгрсем Германире
• Венгрсем Чилире