Диэлектрикле витереслĕх

Диэлектрикле витереслĕх (${\displaystyle \varepsilon _{r}}$ тата ${\displaystyle \varepsilon _{a}}$) — пăнчăлла ${\displaystyle q_{1}}$ тата ${\displaystyle q_{2}}$ электро капламсем пĕр тикĕс диэлектрикле талккăшра пĕр-пĕрин хушшинчи ${\displaystyle r_{12}}$ инçĕшĕнче тăрса хире-хирĕçле мĕнлерех вăйăмра пулнине кăтартакан Кулон саккунĕн математикăлла çыравĕнче пур коэффициент:

${\displaystyle F={\frac {1}{4\pi \varepsilon _{a}}}\cdot {\frac {|q_{1}q_{2}|}{r_{12}^{2}}},}$

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать

çавăн пекех, вăл асăннă тавралăхри электро индукци векторĕпе электро уйăн хиврелĕхлĕхĕн векторне çыхăнтаракан танлăхра та пур^[1]:

${\displaystyle \mathbf {D} =\varepsilon _{a}\mathbf {E} }$

Витереслĕхĕн абсолютлă (${\displaystyle \varepsilon _{a}}$) тата танлаштаруллă (${\displaystyle \varepsilon _{r}}$; r лат. relativus [-a, -um] — танлаштаруллă) капĕсене кĕртеççĕ:

${\displaystyle \varepsilon _{a}=\varepsilon _{0}\varepsilon _{r},}$

кунта ${\displaystyle \varepsilon _{0}}$ — электро константтă^[2].

«Диэлектрикле витереслĕх» терминне хăйне ${\displaystyle \varepsilon _{r}}$ тĕлĕшпе те, ${\displaystyle \varepsilon _{a}}$ тĕлĕшпе те усă кураççĕ; кĕскелĕхшĕн, вĕсенчен пĕрне (Раççейре ытларах чух ${\displaystyle \varepsilon _{r}}$ текеннине, акăлчан чĕлхиллĕ литературăра ${\displaystyle \varepsilon _{a}}$ текеннине) ${\displaystyle \varepsilon }$ пек паллă тăваççĕ (хăшĕн пирки сăмах пыни ялан тенĕ пекех контекстран тÿрех паллă).

Ĕнтĕ ${\displaystyle \varepsilon _{r}}$ кап хапасăр, ${\displaystyle \varepsilon _{a}}$ хапи вара ${\displaystyle \varepsilon _{0}}$ хапипе тÿр килет (Пĕрчĕсен тĕнчери тытăмĕнче (СИ): фарад метр çине, Ф/м).

${\displaystyle {fq_{b}}}$ ${\displaystyle \varepsilon _{r}}$ витереслĕх конкретлă тавралăхри икĕ электро капламăн хире-хирĕç вăйăмĕ вакуумринчен (лешĕшен ${\displaystyle \varepsilon _{r}=1}$) мĕн чухлĕ пĕчĕкреххине кăтартать.

Витереслĕх пĕррепе тан марри тулаш электро уй витĕмĕпе пулакан поляризаци эффекчĕпе çыхăннă, мĕншĕн тесен ун результачĕпе хирĕçле енлĕ шалти уй çуралать.