Долгов Василий Архипович

Долгов Василий Архипович (14.01.1906, Хутар ялĕ, Етĕрне уесĕ, Хусан кĕперни, Çĕмĕрле районĕ, Чăваш Ен -19.07.1990, Шупашкар, Чăваш АССР), — чăван прозăçи, сăвăçи, литература критикĕ.

Василий Долгов
Çуралнă чухнехи ят:	Долгов Василий Архипович
Çуралнă вăхăт:	1906, кăрлач, 13
Çуралнă вырăн:	Хутар ялĕ, Етĕрне уесĕ, Хусан кĕперни (халĕ Çĕмĕрле районĕ, Чăваш Ен)
Вилнĕ вăхăт:	1990, утă, 19
Вилнĕ вырăн:	Шупашкар, Чăваш АССР
Гражданлăх:	СССР
Ĕçлев тĕсĕ:	чăван прозăçи, сăвăçи, литература критикĕ.
Ĕçсен чĕлхи:	чăваш, вырăс

СССР ÇП пайташĕ (1948), Чăваш АССР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1975), РСФСР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ (1984).

Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 1-мĕш тата 2-мĕш степеньлĕ орденĕсене, «Хисеп палли» орденне, медальсене тивĕçлĕ пулнă^[1][2].

Биографи

1906 çулхи кăрлачăн 13 Кăрмăш уесĕнчи (халĕ Чăваш Енĕн Çĕмĕрле районĕ) Хутар ялĕнче çуралнă.

Чăваш рабфакĕнче (1924—1927), Мускав патшалăх универчитечĕн историпе философи факультетĕнче (1930 çулта вĕренсе тухнă) вĕреннĕ.

Чăваш рабфакĕнче истори вĕрентӳçи, каярах директор пулса ĕçленĕ.

Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă.

Чăваш кĕнеке издательствин редакторĕ, тĕп редакторĕ вырăнĕнче тăрăшнă.

1990 çулхи утă уйăхĕн 19-мĕшĕнче Шупашкарта ĕмĕрлĕхех куçне хупнă.

Пултарулăх ĕçĕсем

Чăваш чĕлхи çине В.И. Ленин ĕçĕсене куçарнă. Критикла статьясем, калавсем, сăвăсем çырнă. Ытларах енĕпе литература критикĕ пек паллă.

Илемлĕ литература кĕнекисем

• «Хура тар» (1930);
• «Çуралнă çĕршывра» (1962);
• «Ырă сăнар илемĕ» (1978);

Критика ĕçĕсем

1. Долгов, Василий Архипович. Чӑваш халӑх поэчӗ [Текст] : К. В. Иванов ҫинчен ҫырнӑ статьясем / В. Долгов. - Шупашкар, 1952. - 94 с.
2. Хутар (Долгов В. А.) Хура тар [Текст] : [сӑвӑсем] / Хутар. - Шупашкар, 1930. - 29 с.
3. Долгов, Василий Архипович. Чӑваш литературин сӑн-сӑпачӗ [Текст] / В. А. Долгов. - Шупашкар, 1963. - 406, [2] с.
4. Долгов, Василий Архипович. Пирӗн ҫывӑх юлташ [Текст] / В. Долгов. - Шупашкар, 1953. - 56 с.

Вуламалли

1. Ăста тишкерӳçĕ // Хатĕр пул. – 1986. – № 1. – С. 21.
2. Григорьев, Н. Паллă критик, литература тĕпчевçи / Н. Григорьев // Ялав. – 1981. – № 1. – С. 23.
3. Дедушкин, Н. Калавçă, сăвăç, тишкерӳçĕ // Дедушкин, Н. Пурнăç илемĕпе хавхаланса / Н. Дедушкин. – Шупашкар, 1988. – С. 138-140.
4. Долгов, В. А. «Халĕ перопа та, пăшалпа та ĕçлеме, кĕрешме тивет...» / В. А. Долгов // Ялав. – 1996. – № 3. – С. 77-81.
5. Канюков, В. В. А. Долгов-Хутарсем // Канюков, В. Писатель ăсталăхĕ / В. Канюков. – Шупашкар, 1986. – С. 136-145.
6. Кузнецов, И. Кĕнеке авторĕ çинчен / И. Кузнецов // Долгов, В. Чăваш литературин сăн-сăпачĕ / # Долгов. – Шупашкар, 1963. – С. 405-407.
7. Кузнецов, И. Талантлă тишкерӳçĕ // Кузнецов, И. Саманапа литература / И. Кузнецов. – Шупашкар, 1977. – С. 157-159.
8. Кузнецов, И. Талантлă, витĕрӳллĕ тишкерӳçĕ / И. Кузнецов // Тăван Атăл. – 1976. – № 1. – С. 16.
9. Митяç, И. Ырă çынна манаймастăп / И. Митяç // Хыпар. – 1997. – 11 нарăс.
10. Михайлова, Г. Чӑваш ҫыравҫисемпе журналисчӗсем – фронтра / Г. Михайлова // Хыпар. – 2011. – 22 нарӑс. – С. 4.
11. Николаев, А. Вутра шăраннă йĕркесем / А. Николаев // Тăван Атăл. – 1986. – № 5. – С. 48-53.
12. Прокопьев, И. Сӳнми кăвайт / И. Прокопьев // Ялав. – 2001. – № 1. – С. 28-29.
13. Романова, Ю. Ятлă-сумлă тишкерӳçĕ / Ю. Романова // Ялав. – 1986. – № 1. – С. 23.
14. Хусанкай, П. Василий Долгова: [сăвă] / П. Хусанкай // Хыпар. – 1997. – 27 çу.
15. Ялкир, П. Манăçми ятсем / П. Ялкир // Хыпар. – 2001. – 21 çĕртме.
16. Ялкир, П. Çапăçура Пушкин та хавхалантарнă : [Василий Долгов писателĕн вăрçă вăхăтĕнче çырса пынă кун кĕнекинчен] / П. Ялкир // Хыпар. – 2005. – 30 çурла. – С. 3.
17. Ялгир, П. Фронтри кун кĕнеки : [Василий Архипович Долгов çыравçăн пурнăçĕпе пултарулăхне, унăн кун кĕнекине тишкерни] / П. Ялгир // Тăван Атăл. – 2006. - № 10. – С. 135-141.
18. Артемьев, Ю. М. Долгов Василий Архипович / Ю. М. Артемьев // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 523.
19. Афанасьев, П. Долгов Василий Архипович // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 117-118.
20. Долгий, В. Друг Мусы Джалиля / В. Долгий // Чăваш ен. – 2000. – 15-22 янв. (№ 2-3). – С. 7.
21. Долгов Василий Архипович // Ученые и сотрудники Чувашского государственного института гуманитарных наук : 1930-2005. – Чебоксары, 2005. – С. 51.
22. Долгов Василий Архипович // Энциклопедия чувашской журналистики и печати. – Чебоксары, 2014. – С. 117-118.
23. Иванов, М. Товарищ критик / М. Иванов // Совет. Чувашия. – 1966. – 15 янв.
24. Ялгир, П. Известный критик / П. Ялгир // Молодой коммунист. – 1986. – 4 февр.
25. Ялгир, П. Долгов Василий Архипович // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 32-33.