Вутлă хӳре

Вутлă хӳре е Комета (гр. κομήτης хӳреллĕ, символĕ: ), — Хĕвел системин тĕтре евĕрлĕ объекчĕ. Вăл пуçĕнчен тата хӳринчен тытăнса тăрать.

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Комета (пĕлтерĕшсем) пăхăр.

Хейл-Бопп комети

Комета пуçĕ, е «кома», — кометăн чи çутă пайĕ. Унăн варринче темиçе километра тăсăлакан хытă япалалăх. Çав тĕшĕ пăрпа чул катăкĕсенчен тăрать. Хӳри вара — темиçе миллион километра тăсăлакан тусанпа газ хутăшĕ.

Пĕрлехи хыпарсем

Вăрăм тапхăрлă кометăсем пирĕн пата Оорт пĕлĕтĕнчен вĕçсе килеççĕ, пулас, унта çав тери нумай комета тĕшши. Хĕвел системин аяк енĕсенчи кĕлеткесем, яланхилле, вĕçекен япалалăхсенчен (шыв, метан тата урăх газсен) тытăнса тăраççĕ, Хĕвел патне çывхарсан вĕсем пăсланса каяççĕ.

Хальхи саманта 400 ытла кĕске тапхăрлă кометăна тупса палăртнă^[1].

Комета тытăмĕ

Комета тытăнса тăракан тĕп газсем^[2][3]

Атомсем	Молекулăсем	Ионсем
Н	Н2O	H2O+
О	С2	H3O+
С	С3	OH+
S	CN	CO+
Na	СН	CO2+
Fe	СО	CH+
Co	HCN	CN+
Ni	СH3CN
	H2CO

Йĕтре

Тĕп статья: Комета йĕтри

Темпель 1-мĕш кометин йĕтри («Дип Импакт» аппарат тунă фото)

Йĕтре — коетăн хытă пайĕ, унта мĕнпур масси тенĕ пекех вырнаçнă. Хальхи саманта кометăсен йĕтрисене телескопи меслечĕпе тĕрĕслеме май çук, мĕншĕн тесен вĕсем талкăшпех çутăлса тăракан материпе витĕннĕ.

Хӳре

Тĕп статья: Комета хӳри

Ялкăш кометăсем Хĕвел патне çывхарнă чухне «хӳре» — çутăлакан ярăм — тăсăлма тытăнать, хĕвел çилĕпе çутă пусăмĕ хĕснипе вăл Хĕвелтен тепĕр еннелле сулăннă.

Çавăн пекех

• Пысăк комета
• Кĕске тапхăрлă кометăсен ят-йышĕ
• Вăрăм тапхăрлă кометăсен ят-йышĕ
• Кома
• Комета хӳри