Сталин Иосиф Виссарионович

Иосиф Виссарионович Сталин (паспортри хушамачĕ — Джугашвили, груз. იოსებ ჯუღაშვილი - იოსებ ჯუღაშვილი), раштав, 21, 1879, Гори, Грузи, Раççей империйĕ — пуш, 5 1953 ç., Кунцево, Мускав облаçĕ, СССР) — совет патшалăх ĕçченĕ, политик тата çарпуçĕ.

Сталин Иосиф Виссарионович
груз. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი выр. Иосиф Виссарионович Джугашвили
Çуралнă чухнехи ят	груз. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი
Чӑн ят	груз. იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი выр. Иосиф Виссарионович Джугашвили
Çуралнă вăхăт	1878 çулхи раштав, 18-мĕшĕ(1878-12-18)[1][2][…]
Çуралнă вырăн	Гори, Тифлис кĕперни, Кавказское наместничество[d], Раççей Империйĕ[3][4][…]
Вилнĕ вăхăт	1953 çулхи пуш, 5-мĕшĕ(1953-03-05)[3][5][…] (74 çул)
Вилнĕ вырăн	Ближняя дача[d], Волынское[d], Мускав облаçĕ, Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики, СССР[6]
Гражданлăх	Lua йӑнӑшӗ: expandTemplate: template "ref-und" does not exist.
Пăхăнулăх	Lua йӑнӑшӗ: expandTemplate: template "ref-und" does not exist.
Альма-матер	Тбилисская духовная семинария[d] (1899 çу 29) Горийское духовное училище[d] (çĕртме 1894)
Ĕçе илекен	Правда[d] Брдзола[d] Тифлисская физическая обсерватория[d] орган государственной власти[d]
Ашшĕ	Виссарион Иванович Джугашвили[d]
Амăшĕ	Екатерина Георгиевна Джугашвили[d][7]
Арăмӗ	Екатерина Семёновна Сванидзе[d] и Надежда Сергеевна Аллилуева[d]
Ачисем	Яков Иосифович Джугашвили[d][7], Константин Степанович Кузаков[d], безымянный ребёнок Иосифа Сталина[d], Александр Яковлевич Давыдов[d], Василий Иосифович Сталин[d], Артём Фёдорович Сергеев[d] и Светлана Иосифовна Аллилуева[d][7]
Чыславсемпе парнесем	Человек года по версии журнала «Time»[d] (1939) Человек года по версии журнала «Time»[d] (1942) почётный гражданин Праги[d] (1946 — 1990) почётный гражданин Ческе-Будеёвице[d] (1945 — 2017) почётный гражданин Хрудима[d] (1945 çулхи утă, 27-мĕшĕ — 2019) почётный гражданин Будапешта[d] (1948)
Автограф
Медиафайлы на Викиампар
Произведения Викивулавăшра

Кун-çулĕ

Ачалăхĕпе яшлăхĕ

Ачалăх

Виссарион Джугашвили

Геладзе Екатерина Георгиевна

Иосиф Сталин грузин çемьинче, хăш çăлкуçсенче осетин çемьинче çуралнă.^{[~ 1]} . Ашшĕ — Виссарион Иванович Джугашвили — профессипе атăçă, каярахпа — Адельханов фабрикантăн атă-пушмак фабрикинчи ĕçтешĕ^[8] . Амăшĕ — Екатерина Георгиевна Джугашвили (хĕр чухнехи — Геладзе) — Гамбареули чӳркӳ ялĕнчи Геладзе крепоçлă çĕр ĕçтешĕн хĕрĕ пулнă.

Пĕлӳлĕх. Революци ĕçлĕхне кĕни

Çавăн пекех пăхăр: Тифлисри чиркӳ семинарийĕ.

Сосо́ Джугашвили — Тифлисри чиркӳ семинаринче вĕренкенĕ (1894)

По Священной истории Ветхого Завета	— (5)
По Священной истории Нового Завета	— (5)
По Православному катехизису	— (5)
Изъяснению богослужения с церковным уставом	— (5)
Языкам:
русскому с церковнославянским	— (5)
греческому	— (4) очень хорошо
грузинскому	— (5) отлично
Арифметике	— (4) очень хорошо
Географи	— (5)
Чистописанию	— (5)
Церковному пению:
русскому	— (5)
и грузинскому	— (5)

Революци ĕçлĕхĕ

Коба, марксист кĕтесĕн пайташĕ (1902)

Сталин пайăр ĕçĕ жандарм управленинче Баку (1910)

Революциччен

Раççейри граждан вăрçи

Тĕп статья: Сталинăн граждан вăрçинчи ролĕ

Царицын хӳтĕлевĕ

Тĕп статья: Царицын хӳтĕлевĕ

1920-мĕш çулсем

1930-мĕш çулсем

Вăрçă хыççăн

Атом бомбине туни

Потсдам конференцийĕ

Сталин тата метро

Сталин тата ССРП-ри аслă пĕлӳлĕх

Сталин вилĕмĕ

Чысĕсем

• Социаллă Ӗç Паттăрĕ (1939)
• Совет Союзĕн Паттăрĕ (1945).

кавалер:

• Ленин орденĕ (1939, 1945, 1949)
• «Победа» орденĕ (1943, 1945)
• Суворов орденĕ I степеньлĕ (1943)
• Хĕрлĕ Ялав орденĕ (1919, 1939, 1944).

Сталин пирки астăвăм

Музейсем

Тĕп статья: Сталин музейĕсем

Сталин палăкĕсем

Тĕп статья: Сталин палăкĕсем

Сталин ятне панăскерсем

Тĕп статья: Сталин ятне тивĕçнĕ объектсем

СССР хулисем:

• Сталино — Украинăри хула (1924 — 1961), халĕ Донецк.
• Сталинград — Волгоград облаçĕнчи хула (1925 — 1961), халĕ Волгоград.
• Сталинабад — Таджикистанри хула (1929 — 1961), халĕ Душанбе.
• Сталиниси — Грузири хула (1931 — 1934), халĕ Хашури.
• Сталинск (Сталинск-Кузнецк) — Кемĕр облаçĕнчи хула (1932 — 1961), халĕ Новокузнецк.
• Сталиногорск — Тулă облаçĕнчи хула (1934 — 1961), халĕ Новомосковск).
• Сталинири — Кăнтăр Осетири хула (1934 — 1961), халĕ Цхинвал.

СССР тулашĕнчи хуласем:

• Сталин — Болгарири хула (1949 — 1956), халĕ Варна.
• Орашул-Сталин — Румынири хула (1950 — 1960) халĕ Брашов.
• Сталин — Албанири хула (1950 — 1990), халĕ Кучова.
• Сталинварош — Венгрири хула (1952 — 1961), халĕ Дунайварош.
• Сталиногруд — Польшăри хула (1953 — 1956), халĕ Катовице.
• Сталинштадт — Германири хула( 1953 — 1961), халĕ Айзенхюттенштадт.

Урăх объектсем:

• Сталин ту тăрри — Памирăн тăрри, Таджикистанри тата СССРти чи çӳллĕ вырăн (7495 м) и. 1928 çулта тупнă. Пĕрремĕш ятне 1932 çулта туяннă. 1932 — 1962 çç. Сталин ту тăрри, 1962 — 1998 — Коммунизм ту тăрри (халĕ Исмаил Самани ту тăрри).