Тамерлан

Тамерлан (Уксах Тимур, Тимур), — тĕнче çĕнтерсе илнĕ, Вăтам Азин историйĕнче самай йĕр хăварнă çарпуçĕ. 1336 çулхи пуш уйăхĕн 11-мĕшĕнче Кеше (халĕ Шахризабз) хулинче çуралнă. 1405 çулта Отрар хулинче чирлесе вилнĕ. Историксем вăл нарăсăн 18-мĕшĕнче вилнĕ теççĕ, палăкĕ çинче вара нарăсăн 15-мĕшĕнче вилнĕ тесе çырса хăварнă.

Этимологи

Ячĕ тĕрĕк чĕлхинчен Тимĕртен (железный) палăртат. Хăркăссем Темирдей. Ытти чухне "Усах Тимĕр" тесе чĕннĕ.

Пурнăçĕ

Тимур ачалăхĕ вăхăтĕнче Вăтам Азире Джагатай патшалăхĕ саланса кайнă. 1346 çултанпа Мавераннахрта тĕрĕк эмирĕсем хуçăланнă. 1348 çулта монгол ханĕсем астул çине Туклук-Тимура лартнă. Вăл вара Хĕвелтухăçри Туркестанра, Кульджин Енĕнче, Çичшывра хуçа пулнă.

Пĕрремĕш тĕрĕс эмирĕсем шучĕнче Казаган (1346—1358) пулнă. Тимур малтан Ахăр саманара йĕркеленнĕ вăрă-хурахсен ертӳçи пулнă. Хăйĕн çыннисемпе вăл Кеша Хаджи патĕнче хĕсметре тăнă. 1360 çулта Мавераннахрта Туклук-Тимур çĕнтерсе илнĕ, Хаджи Хурасана тарнă. Тимур ханпа калаçса татăлса Кеша хуçи пулса тăнă.

Аваллăхра Тимур чăвашсемпе нумай вăрçнă, 1390-1395 çулсенче чăваш халăхĕн 50-90% вĕлернĕ, салатса янă.

Тимурăн виçĕ мăн харçи

Тимерлан патшалăхĕ.

Çавăн пекех пăхăр

• Чакатай улусĕ

Вуламалли

Каçăсем

• Тамерлан - природа зла Истори программи, "Эхо Москвы" радио.
• Тамерлан çинчен кăссайсем "Виртуальный Самарканд" историллĕ çулçӳревлĕх проекчĕ.
• Тимур Великолепный. 2007 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ. Журнал «Вокруг Света», №2 (2773), нарăс, 2005.