Токантинс

Токантинс (порт. Tocantins) — Бразили варринче вырнаҫнӑ штат. Ҫурҫӗр енче Пара тата Мараньян штатсемпе, тухӑҫ енче Пиауипе Баия, анӑҫ енче Мату-Гросу, кӑнтӑр енче Гояс штатпа чикӗленет^[6]. Администраци Палмас хулинче вырнаҫнӑ.

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Токантинс (пӗлтерӗшсем) пăхăр.

Токантинс
Ялав[d]	Герб[d]
Никӗсленӳ/йӗркеленӳ вӑхӑчӗ	1988
Кӗске ят	TO и TO
Ят никӗсӗ	Токантинс
Этнохороним	tocantinense и tocantinense
Гимн	Anthem of Tocantins[d]
Патшалӑх	Бразили
Администраци вырӑнӗ	Палмас[d]
Административлӑ-территориллӗ пай	Северный регион[d]
Вӑхӑт тӑрӑхӗ	UTC−3[d] и America/Araguaina[d][1]
Геоданнӑйсем	Data:Brazil/Tocantins.map
Правительство пуҫлӑхӗн должноҫӗ	governor of the state of Tocantins[d]
Правительство пуҫлӑхӗ	Мауро Карлессе[d][2]
Ӗҫ тӑвакан влаҫ	cabinet of the governor of the state of Tocantins[d]
Саккун йышӑнакан орган	Legislative Assembly of Tocantins[d]
Халӑх йышӗ	▼1 511 460 чел. (2022)[3]
Административлӑ пайланӑвӗ	Арагоминас[d], Арагуаина[d], Арагуанан[d], Арапоэма[d], Бабасуландия[d], Бандейрантис-ду-Токантинс[d], Кармоландия[d], Колинас-ду-Токантинс[d], Филаделфия[d], Мурисиландия[d], Нова-Олинда[d], Палмейранти[d], Пау-д’Арку[d], Пираке[d], Санта-Фе-ду-Арагуая[d], Вандерландия[d], Шамбиоа[d], Агиарнополис[d], Ананас[d], Анжику[d], Арагуатинс[d], Аугустинополис[d], Ашиша-ду-Токантинс[d], Бурити-ду-Токантинс[d], Кашуэйринья[d], Карраску-Бониту[d], Дарсинополис[d], Эсперантина[d], Итагуатинс[d], Лузинополис[d], Мауриландия-ду-Токантинс[d], Назаре[d], Палмейрас-ду-Токантинс[d], Прая-Норти[d], Риашинью[d], Сампаю[d], Санта-Терезинья-ду-Токантинс[d], Сан-Бенту-ду-Токантинс[d], Сан-Мигел-ду-Токантинс[d], Сан-Себастьян-ду-Токантинс[d], Ситиу-Нову-ду-Токантинс[d], Токантинополис[d], Алианса-ду-Токантинс[d], Алворада[d], Брежинью-ди-Назаре[d], Карири-ду-Токантинс[d], Кришас-ду-Токантинс[d], Фигейрополис[d], Гурупи[d], Жау-ду-Токантинс[d], Пейши[d], Палмейрополис[d], Санта-Рита-ду-Токантинс[d], Сан-Салвадор-ду-Токантинс[d], Сукупира[d], Тализман[d], Абреуландия[d], Арагуасема[d], Барроландия[d], Бернарду-Саян[d], Бразиландия-ду-Токантинс[d], Казеара[d], Колмея[d], Коту-ди-Магальяйнс[d], Дивинополис-ду-Токантинс[d], Дойс-Ирманс-ду-Токантинс[d], Табокан[d], Гоянорти[d], Гуараи[d], Итапоран-ду-Токантинс[d], Жуарина[d], Марианополис-ду-Токантинс[d], Мирасема-ду-Токантинс[d], Миранорти[d], Монти-Санту-ду-Токантинс[d], Пекизейру[d], Президенти-Кеннеди[d], Риу-дус-Бойс[d], Тупирама[d], Тупиратинс[d], Арагуасу[d], Шапада-ди-Арея[d], Кристаландия[d], Дуэре[d], Фатима[d], Формозу-ду-Арагуая[d], Лагоа-да-Конфузан[d], Нова-Розаландия[d], Оливейра-ди-Фатима[d], Параизу-ду-Токантинс[d], Пиун[d], Пугмил[d], Сандоландия[d], Алмас[d], Арраяс[d], Аурора-ду-Токантинс[d], Шапада-да-Нативидади[d], Комбинаду[d], Консейсан-ду-Токантинс[d], Дианополис[d], Лавандейра[d], Нативидади[d], Нову-Алегри[d], Нову-Жардин[d], Паранан[d], Пиндорама-ду-Токантинс[d], Понти-Алта-ду-Бон-Жезус[d], Порту-Алегри-ду-Токантинс[d], Риу-да-Консейсан[d], Санта-Роза-ду-Токантинс[d], Сан-Валериу-да-Нативидади[d], Тагуатинга[d], Тайпас-ду-Токантинс[d], Барра-ду-Ору[d], Кампус-Линдус[d], Сентенариу[d], Гоятинс[d], Итакажа[d], Итапиратинс[d], Лагоа-ду-Токантинс[d], Лизарда[d], Рекурсоландия[d], Риу-Сону[d], Матейрус[d], Нову-Акорду[d], Понти-Алта-ду-Токантинс[d], Санта-Тереза-ду-Токантинс[d], Сан-Фелис-ду-Токантинс[d], Апаресида-ду-Риу-Негру[d], Бон-Жезус-ду-Токантинс[d], Ипуейрас[d], Лажеаду[d], Монти-ду-Карму[d], Палмас[d], Педру-Афонсу[d], Порту-Насиунал[d], Санта-Мария-ду-Токантинс[d], Силванополис[d] и Токантиния[d]
Тинӗс шайӗнчи ҫӳллӗш	525 метр
Этемлӗх аталанӑвӗн индексӗ	0,749[4]
Электорат	Lua йӑнӑшӗ: expandTemplate: template "ref-und" does not exist.
Чикӗленсе тӑрать	Пара[d], Мараньян[d], Пиауи[d], Баия[d], Гояс[d] и Мату-Гросу[d]
Калаҫу чӗлхи	Krahô[d], Ава-кануэйро[d], Апинайе[d], Каража[d], Шеренте[d], Тапирапе[d] и Tocantins Asurini[d]
Лаптӑк	278 420,7 тăваткал километр
Официаллӑ сайт	portal.to.gov.br
Экономики	economy of Tocantins[d]
Пӗлӳлӗх шайӗ	94 процент[5]
Ку тӑрӑхра ӳкернӗ фильмсен категорийӗ	Category:Films shot in Tocantins[d]
Токантинс
Медиафайлы на Викиампар

Этимологи

Токантинс штачӗн ячӗ, пӗрешкел ятлӑ юханшыв ятӗнчен пулса кайнӑ, тупи чӗлхинчен «тукан сӑмси» тесе куҫарӑнать.

Географи

Штат территорийӗн ытларах пайне Серрадо анлӑ экорегион йышӑнать, ҫапла вара Токантинс Амазонин тропик вӑрманӗсемпе Бразилин курӑк ӑнса ӳсекен тӳремлӗхӗсем хушшинчи чикки пулса тӑрать. Ҫурҫӗртен кӑнтӑралла штат урлӑ Токантинс юханшыв юхса иртет.

Штат кун-ҫулӗ

Токантинс, ҫавӑн пекех Рораймӑпа Амапа та, Бразилин чи ҫамрӑк штачӗсенчен пӗри шутланать. Ӑна 1988 ҫулта Гояс штачӗн ҫурҫӗр пайӗнчен уйӑрса йӗркеленӗ^[7].

Халӑх йышӗ

2010-мӗш ҫулхи ҫырав вӑхӑтӗнче Географипе статистика наци институчӗ (IBGE) пухнӑ сведенисемпе килӗшӳллӗн штатра ҫакӑн пек халӑх пурӑнать:

Тулли халӑх йышӗ				1 383 445
ҫав шутра:	Хула халӑхӗ	1 090 106	Хула халӑхӗн %	78,80
	Ял халӑхӗ	293 339	Ял халӑхӗн %	21,20
	Арҫынсем	702 424	Арҫынсен %	50,77
	Хӗрарӑмсем	681 021	Хӗрарӑмсен %	49,23
Халӑх йышлӑхӗ, ҫын/км²				4,98
Штат халӑх йышӗ ҫӗршывӑн халӑх йышӗн %				0,73

Штатри халӑхӑн ытларах пайӗ хутӑш ҫемьесенче ҫуралнӑ: 71 % метиссемпе мулатсем, 24 % — шурӑ, 3 % — негрсем. Штатри тӗп тата практикӑра усӑ куракан пӗртен-пӗр чӗлхе — португал чӗлхи.

Администрацие йӗркелени

Администрацине йӗркелес тӗлӗшпе штат 2 мезорегионпа 8 микрорегионран тӑрать. Штатра — 139 муниципалитет.

Экономика

Штат экономики ял хуҫалӑхӗ (тырпул ӳстерессипе выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетесси) ҫинче никӗсленнӗ. Токантинс лаптӑкӗнче Бразилири чи пысӑк фермӑсенчен пӗри вырнаҫнӑ. Штатра соя, тырӑ тата ытти культурӑсен плантацийӗсем пур^[7].