From Wikipedia, the free encyclopedia
Pentref bychan yn Swydd Deri, Gogledd Iwerddon, yw Desertmartin /ˌdɛzərtˈmɑːrtɪn/[1] o'r Wyddeleg Díseart Mhártain, a'i enw'n y Wyddeleg yn golygu "meudwy Sant Martin".[2][3] Mae'n bedair milltir o Magherafelt/Machair Fíolta, wrth droed Slieve Gallion. Yng Nghyfrifiad 2001 roedd gan ardal fwyaf Díseart Mhártain boblogaeth o 1,276. Mae'n gorwedd o fewn plwyf Díseart Mhártain, Dosbarth Mid-Ulster, a barwniaeth hanesyddol Loughinsholin/Loch Inse Uí Fhloinn. Ymhlith yr aneddiadau cyfagos mae Draperstown/Baile na Croise, Machair Fíolta, Moneymore/Muine Mór, a Tobermore/Tobar Mór.
Math | pentref |
---|---|
Daearyddiaeth | |
Sir | Swydd Derry |
Gwlad | Gogledd Iwerddon |
Cyfesurynnau | 54.7667°N 6.6833°W |
Cysegrwyd meudwy mynachaidd Díseart Mhártain yn wreiddiol i Sant Martin o Tours. Mae olion yr eglwys blwyf hynafol yn nhref-dir Knocknagin ar ochr ddwyreiniol y pentref.[2]
Pan grewyd Swydd Coleraine yn 1585, yr oedd ei gweinyddiad i fod i gael ei gyflawni yn nhref Coleraine/Cúil Ráithin. Fodd bynnag, adeiladwyd y carchar a'r llys yn Díseart Mhártain.[4]
Ar 19 Mai 1922, yn ystod Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon, ymosododd tyrfa o undebwyr a Chwnstabliaid Gwirfoddol Ulster/Ulster Special Constables a llosgi llawer o gartrefi a busnesau Catholig yn Díseart Mhártain, i ddial am losgi melin oedd yn eiddo i'r undebwyr. Aeth Cwnstabliaid Gwirfoddol â phedwar o ddynion Catholig o’u cartrefi y tu allan i’r pentref a’u dienyddio’n ddiannod wrth ymyl y ffordd.[5]
Agorodd gorsaf reilffordd Díseart Mhártain rhwng Machaire Fíolta a Baile na Croise ar 20 Gorffennaf 1883, caewyd i deithwyr ar 1 Hydref 1930, a chaeodd yn gyfan gwbl ar 3 Gorffennaf 1950.[7]
Bardd, ysgrifydd, golygydd a darlithydd o bwys o Ogledd Iwerddon yw Tom Paulin (g. 1949), sydd wedi ysgrifennu cerdd o'r enw Desertmartin.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.