Mae Plaid Genedlaethol yr Alban (Saesneg: Scottish National Party neu'r SNP, Gaeleg yr Alban: Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba neu'r PNA) yn blaid wleidyddol adain chwith-canol Albanaidd sy'n galw am annibyniaeth i'r Alban.[3][4] Sefydlwyd y blaid yn 1934, pum mlynedd wedi sefydlu Plaid Cymru, pan gyfunwyd 'Plaid Genedlaethol yr Alban' (Saesneg: National Party of Scotland neu'r NPS) a 'Phlaid yr Alban' (Saesneg: Scottish Party. John Swinney yw ei harweinydd cyfredol; hi hefyd yw Prif Weinidog yr Alban. Yn dilyn Refferendwm annibyniaeth i'r Alban, 2014, hi yw'r drydedd blaid mwyaf ei haelodaeth yn y Deyrnas Gyfunol, a'r fwyaf yn yr Alban - pedair gwaith yn fwy na Llafur yr Alban, Ceidwadwyr yr Alban a Rhyddfrydwyr yr Alban gyda'i gilydd.[5]
| Plaid Genedlaethol yr Alban Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba Scottis Naitional Pairtie | |
|---|---|
 | |
| Arweinydd | John Swinney |
| Dirprwy Arweinydd | Keith Brown |
| Arweinydd San Steffan | Angus Robertson |
| Sefydlwyd | 1934 |
| Unwyd gyda | Plaid Genedlaethol yr Alban Plaid yr Alban |
| Pencadlys | Gordon Lamb House 3 Jackson's Entry Caeredin EH8 8PJ |
| Asgell myfyrwyr | Ffederasiwn Myfyrwyr Cenedlaetholgar |
| Asgell yr ifanc | Young Scots for Independence |
| Aelodaeth | 125,482 [1] |
| Cysylltiadau Ewropeaidd | European Free Alliance |
| Grŵp yn Senedd Ewrop | Gwyrddion Ewrop (EFA) |
| Lliw | Melyn a du |
| Seddau'r Alban yn Nhŷ'r Cyffredin (Y Deyrnas Unedig) | 35 / 59
|
| Seddau'r Alban yn Senedd Ewrop | 2 / 6
|
| Senedd yr Alban | 62 / 129
|
| Awdurdod Lleol yn yr Alban [2] | 421 / 1,227
|
| Gwefan | |
| http://www.snp.org/ | |
Cynrychiolwyd yr SNP yn San Steffan ers i Winnie Ewing ennill sedd etholaeth Hamilton dros yr SNP ym 1976, flwyddyn wedi i Gwynfor Evans ennill is-etholiad Caerfyrddin, i Blaid Cymru.[6] Pan agorodd drysau Llywodraeth yr Alban yn 1999, yr SNP oedd yr ail blaid gryfaf, a bu'n wrth-blaid am ddau dymor. Yn dilyn Etholiad yr Alban 2007, ffurfiodd Lywodraeth leiafrifol, ac yn 2011 roedd ganddi fwyafrif llethol, a ffurfiodd Lywodraeth yr Alban.[7] Yn 2015 roedd ganddi 105,000 o aelodau, 64 Aelod Llywodraeth yr Alban a 424 cynghorydd sir.[8] Yn 2015, roedd ganddi hefyd 56 allan o 59 Aelod Seneddol a dau aelod yn Senedd Ewrop, lle mae'n rhan o'r grŵp Cynghrair Rhydd Ewrop ac yn eistedd gydag aelodau'r Cynghrair Ewropeaidd y Blaid Werdd.
Syniadaeth craidd
Mae ei syniadau gwleidyddol yn eitha tebyg i'r rhai Ewropeaidd ac yn gonglfaeni iddynt mae cymdeithas a democratiaeth. Ymhlith ei pholisiau y mae: priodas gyfunryw, gostwng oed pleidleisio i 16, diarfogi niwclear, gostwng trethi, dileu tlodi, codi tai fforddiadwy, addysg am ddim i bawb, gwrthwynebu codi gorsafoedd niwclear, buddsoddi mewn egni adnewyddadwy, dileu treth hedfan a chodi cyflogau nyrsus.[9][10]
Arweinyddiaeth
- Syr Alexander MacEwen, 1934–1936
- Andrew Dewar Gibb, 1936–1940
- William Power, 1940–1942
- Douglas Young, 1942–1945
- Bruce Watson, 1945–1947
- Robert McIntyre, 1947–1956
- James Halliday, 1956–1960
- Arthur Donaldson, 1960–1969
- William Wolfe, 1969–1979
- Gordon Wilson, 1979–1990
- Alex Salmond, 1990–2000
- John Swinney, 2000–2004
- Alex Salmond, 2004–2014
- Nicola Sturgeon, 2014–2023
- Humza Yousaf, 2023–2024
- John Swinney, 2024–presennol
Gweler hefyd
Cyfeiriadau
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
