Alexandr Pushkin

Bardd a llenor Rwsaidd oedd Alexandr Sergeyevich Pushkin (Rwsieg: Алекса́ндр Серге́евич Пу́шкин) (6 Mehefin 1799 – 10 Chwefror 1837). Ystyrir ef yn fardd mwyaf Rwsia.

Alexandr Pushkin
Ffugenw	Александр НКШП, Иван Петрович Белкин, Феофилакт Косичкин, P., Ст. Арз. (Старый Арзамасец), А. Б.
Ganwyd	26 Mai 1799 (yn y Calendr Iwliaidd)  Moscfa
Bedyddiwyd	8 Mehefin 1799 (yn y Calendr Iwliaidd)
Bu farw	29 Ionawr 1837 (yn y Calendr Iwliaidd)  o anaf balistig  St Petersburg
Man preswyl	Simferopol, Chişinău, Odesa, Moscfa, Yaropolets, Moscfa, Nizhniy Novgorod, Kazan’, Layış, Ulyanovsk, Ulyanovsk, Yazykov Estate, Ulyanovsk, Orenburg, Saratov, Penza, Yazykov Estate, Bolshoye Boldino, St Petersburg, St Petersburg
Dinasyddiaeth	Ymerodraeth Rwsia
Alma mater	Tsarskoye Selo Lyceum
Galwedigaeth	bardd, rhyddieithwr, dramodydd, beirniad llenyddol, cyfieithydd, hanesydd, nofelydd, libretydd, casglwr llyfrau, gohebydd gyda'i farn annibynnol, ysgrifennwr, awdur plant, dramodydd, awdur ysgrifau, bretter
Swydd	member of Filiki Eteria
Adnabyddus am	Eugene Onegin, The Captain's Daughter, Boris Godunov, Ruslan and Ludmila, The Prophet, The Tale of the Priest and of His Workman Balda, The Tale of the Fisherman and the Fish, The Tale of the Dead Princess and the Seven Knights, The Tale of the Golden Cockerel
Arddull	rhyddiaith, newyddiadurwr gyda barn, criticism, verse novel, robber novel, nofel fer, stori dylwyth teg, drama, llenyddiaeth hanesyddol
Prif ddylanwad	John Keats, Voltaire, Dante Alighieri, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, William Shakespeare, George Gordon Byron, Percy Bysshe Shelley
Mudiad	Rhamantiaeth
Tad	Sergey Pushkin
Mam	Nadezhda Pushkina
Priod	Natalia Pushkina
Plant	Maria Pushkina, Natalya Alexandrovna Pushkina, Alexander Alexandrovich Pushkin, Grigory Aleksandrovich Pushkin
llofnod

Bywgraffiad

Ganed ef ym Moscow, a chyhoeddodd ei gerdd gyntaf pan oedd yn bymtheg oed. Addysgwyd ef yn y Lyceum Ymerodrol yn Tsarskoe Selo. Roedd o blaid newidiadau cymdeithasol, a daeth i wrthdrawiad a'r llywodraeth yn nechrau'r 1820au. Alltudiwyd ef i dde Rwsia, a thra yno ysgrifennodd ei ddrama enwocaf, Boris Godunov, er na allodd ei chyhoeddi am rai blynyddoedd. Cyhoeddodd ei nofel farddonol Eugene Onegin rhwng 1825 a 1832.

Priododd Pushkin Natalya Goncharova yn 1831, a daethant yn rhan o'r llys ymerodrol yn St. Petersburg. Yn 1837, roedd sibrydion fod Natalya wedi dechrau carwriaeth a Georges d'Anthès. Rhoddodd Pushkin sialens iddo i ymladd, ond clwyfwyd Pushkin yn ddifrifol yn yr ornest a bu farw ddau ddiwrnod yn ddiweddarach.

Gwaith llenyddol

Barddoniaeth

• 1820 – Ruslan a Ludmila (Руслан и Людмила).
• 1820–21 – Kavkazsky plennik (Кавказский пленник) ("Carcharor y Caucasus").
• 1821 Gavriiliada (Гавриилиада) ("Y Gabrieliad").
• 1821–22 – Bratya razboyniki (Братья разбойники) ("Y lleidr-frodyr").
• 1823 – Bakhchisaraysky fontan (Бахчисарайский фонтан) ("Ffynnon Bakhchisaray").
• 1824 – Tsygany (Цыганы) ("Y Sipsiwn").
• 1825 – Graf Nulin (Граф Нулин) ("Cownt Nulin").
• 1829 – Poltava (Полтава) ("Poltava").
• 1830 – Domik v Kolomne (Домик в Коломне) (Y Tŷ bychan yn Kolomna").
• 1833 – Medny vsadnik (Медный всадник) ("Y Marchog Efydd").

Nofel farddonol

• 1825-32 – Yevgyeny Onyegin (Евгений Онегин) (Eugene Onegin).

Cyfieithiadau i'r Gymraeg

• Pedair Drama Fer o'r Rwseg (Tri awdur), cyfieithwyd gan T. Hudson Williams. Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1964.

'Y Marchogion' (Medny vsadnik Медный всадник 1833).

'Don Juan' (Алекса́ндр Серге́евич Пу́шкин).