Castell Penarlâg
castell canoloesol ym Mhenarlâg, gogledd Cymru From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Castell Normanaidd yw Castell Penarlâg a godwyd ar safle ger pentref Penarlâg, Sir y Fflint gan Iarll Caer. Mae'n sefyll ar ben bryncyn lle ceir olion bryngaer o Oes yr Haearn.
.JPG)
Ni wyddom ddim am hanes cynnar y safle ond cofnodir castell mwnt a beili Normanaidd yno mewn cofnod Seisnig o 1205.[1] Cipiwyd y castell a'i ddinistrio gan y Tywysog Llywelyn ap Gruffudd, Tywysog Cymru yn 1265.[2] Ailadeiladwyd y castell gan Edward I o Loegr yn 1277 fel rhan o gyfres o gestyll Seisnig yng ngogledd-ddwyrain Cymru gyda'r bwriad o ostwng y Cymry.[3]
Fe'i cipiwyd a'i dinistrio gan Dafydd ap Gruffudd, brawd Llywelyn ap Gruffudd, mewn ymosod ar Sul y Blodau[4] (21 Mawrth 1282)[5], gweithred a fu'n un o symbylau Ail Ryfel Annibyniaeth Cymru.[6] Mae'n debyg mai o Gastell Caergwrle, castell Cymreig a godwyd mewn ymateb i godi Castell Penarlâg, y gweithredodd Dafydd.[7]
Cipwyd y castell gan y Cymry unwaith eto yn 1294 yn nyddiau cynnar gwrthryfel Madog ap Llywelyn.[8]
Ailadeiladwyd y castell gan y Saeson yn y cyfnod 1297-1329 ac mae'r rhan fwyaf o'r hyn sy'n sefyll heddiw yn dyddio o'r cyfnod hwnnw, yn cynnwys y gorthwr a'r llenfur. Bu cwffio yma yn y 1640au yn ystod Rhyfeloedd Cartref Lloegr hefyd. Adeiladwyd gerddi ac atgyweirio'r castell yn y 19eg ganrif pan godwyd ffug-gastell Penarlâg. Mae'n sefyll ar dir y castell newydd ac ar agor i'r cyhoedd ar y Sul yn unig.[9]
Remove ads
Cyfeiriadau
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads