From Wikipedia, the free encyclopedia
މެލޭރިޔާ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Malaria) އަކީ ޕްލަސްމޯޑިޔާ (އިނގިރޭސި ބަހުން: Plasmodia)ކިޔާ ޕަރަސައިޓް އެއްގެ ގުރޫޕަކުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިބަލި ފަތުރަނީ މަދިރީގެ ސަބަބުންނެވެ. މެލޭރިޔާ އަކީ ހޫނު ގައުމުތަކުގައި އުޅޭ މީހުންގެ މެދުގައި ވަރަށް އާންމު ބައްޔެކެވެ. އަހަރު 515 މިލިއަން މީހުންނަށް މިބަލި ޖެހޭކަމަށް އެންމެ ފަހުގެ ހިސާބުތަކުން ދައްކައެވެ. އަދި މެލޭރިޔާ އަކީ ފަގީރު ގައުމުތަކުގައި ވަރަށް ފަސޭހައިން ފެތުރޭ ބައްޔެކެވެ.
މެލޭރިޔާ ޖެހެނީ ބަލިޖެހިފައިވާ މީހެއްގެ ގައިން ލޭބުއިފައިވާ އެނޯފީލް (ނުވަތަ މެލޭރިޔާ ޖައްސާ ޕަރަސައިޓްގެ ބަލި ފަތުރުވާ މަރުހަލާ އުފުލާ އެނޯފީލް) އަންހެން މަދިރިއެއް ، ޞިއްޙަތު ސަލާމަތުން ހުރި މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުން ލޭބުއިމުގެ ތެރޭގައި ( ހެފުމުގެ ތެރޭގައި ) ޕްލަސްމޯޑިއަމް އެމީހެއްގެ ހަށިގަނޑަށް ވާޞިލްވުމުންނެވެ.
މެލޭރިޔާ ޖައްސަނީ ތަފާތު 4 ވައްތަރެއްގެ ޕަރަސައިޓް ގެ ސަބަބުންނެވެ. އެއީ:-
މެލޭރިޔާ އަކީ ޕްލަސްމޯޑިއާ ކިޔާ ޕްރޮޓޮޒޯ ގެ ގުރޫޕެއްގެ ތަފާތު ޕަރަސައިޓް ތަކުގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މެލޭރިޔާ ޖެހެނީ ބަލިޖެހިފައިވާ މީހެއްގެ ގައިން ލޭބުއިފައިވާ އެނޯފީލް (ނުވަތަ މެލޭރިޔާ ޖައްސާ ޕަރަސައިޓްގެ ބަލި ފަތުރުވާ މަރުހަލާ އުފުލާ އެނޯފީލް) އަންހެން މަދިރިއެއް ، ޞިއްޙަތު ސަލާމަތުން ހުރި މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުން ލޭބުއިމުގެ ތެރޭގައި ( ހެފުމުގެ ތެރޭގައި ) ޕްލަސްމޯޑިއަމް އެމީހެއްގެ ހަށިގަނޑަށް ވާޞިލްވުމުންނެވެ.
މެލޭރިޔާ ކުރިމަތިކުރުވާ ޕްލަސްމޯޑިއަމް މައިގަނޑު 4 ވައްތަރެއް ހުރެއެވެ.
ޕަރަސައިޓްގެ ވައްތަރު | ފެންނަން ހުންނަގޮތް | މުއްދަތު | ފުރަމޭގައި ދެމިހުރޭތަ? |
---|---|---|---|
ޕްލަސްމޯޑިއަމް ވިވެކްސް | ޓާރޝިއަން | އާއެކެވެ. | |
ޕްލަސްމޯޑިއަމް އޯވޭލް | ޓާރޝިއަން | އާއެކެވެ. | |
ޕްލަސްމޯޑިއަމް ފެލްސިޕޭރަމް | ޓާރޝިއަން | ނޫނެކެވެ. | |
ޕްލަސްމޯޑިއަމް މެލޭރިއާ | ކްއާރޓަން | ނޫނެކެވެ. |
ބަޔާންކުރެވުނު ވައްތަރުގެ ތަކުގެ ތެރެއިން ފެލްސިޕޭރަމް މެލޭރިޔާ (މެލިގްނަންޓް މެލޭރިޔާ) އަދި އޯވޭލް މެލޭރިޔާ (އޯވޭލް ޓާރޝިއަން މެލޭރިޔާ) އެންމެ އާންމުކޮށް ކުރިމަތިވަނީ އާދަޔާ ޚިލާފަށް ހޫނު ގައުމުތަކުގައި އުޅޭ މީހުންނަށެވެ. ކްއާރޓަން މެލޭރިޔާ ޖެހެނީ ހަމަހަމަ ފިނިހޫމިނެއް އަބަދުވެސް ހުންނަ ގައުމުތަކުގައި އުޅޭ މީހުންނަށެވެ. ވިވެކްސް މެލޭރިޔާ ޖުމުލަ ގޮތެއްގައި ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައި އުޅޭ މީހުންނަށް ވެސް ޖެހޭކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.
މެލޭރިޔާ ޖެހުމަށްފަހު އޭގެ އަލާމާތްތައް ފެނުމަށް ހޭދަވާ މުއްދަތު ( އިންކިޔުބޭޝަން ޕީރިއަޑް ) އެކި ޕަރަސައިޓްގެ ސަބަބުން ޖެހޭ މެލޭރިޔާގައި ތަފާތެވެ. އެގޮތުން އިންކިޔުބޭޝަން ޕީރިއަޑް ހުންނަގޮތް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.
މެލޭރިޔާ ޖައްސާ ޕަރަސައިޓް މަދިރީގެ ޒަރީޢާއިން އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑަށް ވާޞިލްވުމަށްފަހު، ފެނިދާނެ އަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހުންއައުން، ބޮލުގައި ރިހުން، ހީކެރުވުން، ހުޅުތަކުގައި ރިހުން، ހޮނޑުލުން، ފިޓްޖެހުން އަދި ހިތް ނުތަނަވަސްވުން، ފަދަ ކަންތައްތައް ކުރިމަތިކުރުވައެވެ. މީގެ އިތުރުން ލޭގެ ޓެސްޓަކުން ލޭމަދުވުން ފާހަގަކުރެވިގެންދާނެ އެވެ. އަދި ކުޑަކަމުދާތަކެތީގައި ހިމޮގްލޯބިން ހުރުން ކުޑަކަމުދާ ތަކެތީގެ ޓެސްޓުން ފާހަގަ ކުރެވިދާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ބައެއް ފަހަރު ލޮލުގެ ރެޓިނާ އަށް ގެއްލުން ލިބޭގޮތް ވެއެވެ. މެލޭރިޔާގެ އާންމު އަލާމާތްތައް ދައުރުވެ ހުންނަގޮތް ބެހިފައިވާ މަރުހަލާތައް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.
ބަޔާންކުރެވުނު 3 މަރުހަލާ ގާތްގަނޑަކަށް 2 ހަފްތާގެ މުއްދަތަށް ތަކުރާރު ވެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ހުއްޓިދެއެވެ. މިގޮތަށް ހުއްޓުމަކީ ބަލިން ސަލާމަތްވުން ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ކްއާރޓަން މެލޭރިޔާ ، އަދި މެލިގްނަންޓް މެލޭރިޔާ ގައި މިބުނި އަލާމާތްތައް ނުވަތަ މަރުހަލާތައް ހުއްޓުމަށްފަހު ވެސް ލޭގެ ރަތް ސެލްތަކުގެ ތެރޭގައި މެލޭރިޔާ ޖައްސާ ޕަރަސައިޓް މަދު މިންވަރަކަށް ނަމަވެސް ހުންނަގޮތް ވެއެވެ. މިގޮތަށް ހުންނަ ޕަރަސައިޓް ތަކުގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑުގެ ދިފާޢީ ބާރު ދަށްވާ ޙާލަތްތަކުގައި ދެވަނަ ފަހަރަށް ކުރިން ބުނި އަލާމާތްތައް ފެންނަށް ފަށައެވެ. މިގޮތަށް ދެވަނަ ފަހަރަށް އަލާމާތްތައް ފެންނަށް ފެށުމަށް ރީކުރޫޑިސެންސް އޭ ކިޔައެވެ. ބިނައިން ޓާރޝިއަން މެލޭރިޔާ އަދި އޯވޭލް ޓާރޝިއަން މެލޭރިޔާ ގައި ފުރަމޭގެ ތެރޭގައި ހަމަހިމޭން ނުވަތަ މައިތިރިވެފައިވާ ހިޕްނޮޒޮއިޓް ތައް ދުވަސްތަކެއް ފަހުން ހަރަކާތްތެރިވާން ފަށައެވެ. އެއާއި ގުޅިގެން މެލޭރިޔާގެ އަލާމާތްތައް ފެންނަށް ފަށައެވެ. މިބުނި ގޮތަށް ހިޕްނޮޒޮއިޓް ތައް ހަރަކާތްތެރިވާން ފެށުމުން މެލޭރިޔާގެ އަލާމާތްތައް ފެންނަން ފެށުމަށް ރިލެޕްސް އޭ ކިޔައެވެ.
ބިނައިން ޓާރޝިއަން މެލޭރިޔާ، އޯވޭލް ޓާރޝިއަން މެލޭރިޔާ، އަދި ކްއާރޓަން މެލޭރިޔާ މި 3 ވައްތަރަކީ ނިސްބަތުން އޭގެ ނުރައްކާތެރިކަން ކުޑަ 3 ވައްތަރެވެ. ކްއާރޓަން މެލޭރިޔާ ދިގުމުއްދަތަކަށް ޖެހިފައިވާނަމަ ގުރުދާ ގެ ގްލޯމެރިޔޫލް ތައް ހަލާކުކޮށްލައެވެ. މިއާއި ގުޅިގެން ނެފްރޮޓިކް ސިންޑްރޯމް އޭކިޔާ ގުރުދާ ގެ ބައްޔެއް ފެންމަތި ކުރުވައެވެ. މެލޭރިޔާގެ އެންމެ ނުރައްކާތެރި ވައްތަރަކީ ޕްލަސްމޯޑިއަމް ފެލްސިޕޭރަމްގެ ސަބަބުން ޖެހޭ މެލިގްނަންޓް މެލޭރިޔާ އެވެ. މިވައްތަރުގެ މެލޭރިޔާ ޖެހުމުން ޕަރަސައިޓް އާއި ތަޣައްޔަރުވެފައިވާ ލޭގެ ރަތް ސެލް ގެ ވަށައިގެން ގޮބު ތަކެއް އުފެދެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އެތެރެހަށީގެ ގުނަވަންތަކުގެ ތެރޭގައިވާ ކުދިކުދި ލޭހޮޅި ތަކުގެ އެތެރޭ ކައިރިފަށުގައިވާ ޚާއްޞަ ރިސެޕްޓަރ ތަކުގައި ތަތްވުމަށް މަގުފަހިކޮށްދެއެވެ. އެއާއި ވިދިގެން ކުދިކުދި ލޭހޮޅިތައް ބެނދި އެހިސާބަށް އޮކްސިޖަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ހުރަސްއަޅައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެހިސާބުގެ ޓިޝޫތައް މަރުވުން ފަދަ ކަންތައްތައް ކުރިމަތިވެގެން ދެއެވެ. ބަޔާންކުރެވުނު ގޮތަށް ލޭހޮޅިތައް ބެދިފައިވާ ތަނަށް ރިޢާޔަތްކޮށް މެލިގްނަންޓް މެލޭރިޔާ ގެ ތަފާތު ވައްތަރުތައް ކަނޑައެޅިފައި ވެއެވެ.
މިވައްތަރުގެ ހުން ޖެހުމުން ފެނިދާނެ އަލާމާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ލޭމަދުވުން އަދި ރީނދޫވުން ފަދަ މައްސަލަތައް ހިމެނެއެވެ. އަދި ކުޑަކަމުދާ ތަކެތި ކުލަ ގަދަ ރަތް ނުވަތަ ކަޅު ކުލައަކަށް ބަދަލުވެއެވެ.
ޕްލަސްމޯޑިއަމް ފެލްސިޕޭރަމްގެ ސަބަބުން ޖެހޭ މެލޭރިޔާގެ ވައްތަރު ކަމުގައިވާ މެލިގްނަންޓް މެލޭރިޔާ އަކީ މެޑިކަލް އަވަސް ފަރުވާ ބޭނުންވުމާއެކު ، ހޮސްޕިޓަލްގައި އެދުމަތިކޮށްގެން ފަރުވާ ކުރަން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. އަނެއް 3 ވައްތަރުގެ މެލޭރިޔާ އަށް ގޭގައި ހުރެގެން ވެސް ފަރުވާ ލިބިގަނެވިދާނެއެވެ. މެލޭރިޔާއަށް ފަރުވާކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ބޭސް މެލޭރިޔާ އަށް ފަރުވާ ކުރުމަށް ބޭހުގެ ތަފާތު ވައްތަރުތައް ބޭނުންކުރެވެއެވެ. ދާދި ފަހަކާއި ޖެހެންދެން މެލޭރިޔާ ފަރުވާކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވުނު އެންމެ އާންމު އެންމެ ރަގަޅު ބޭސް ކަމުގައި ވެފައިވަނީ ކްލޯރޮކީން އެވެ. ނަމަވެސް މެލޭރިޔާގެ ނުރައްކާވައްތަރު ޖައްސާ ޕަރަސައިޓް ޕްލަސްމޯޑިއަމް ފެލްސިޕޭރަމް އަކީ ކްލޯރޮކީން އަށް ނުގުޑާ އެއްޗެއްކަން އޭޝިޔާ، އަދި އެފްރިކާގެ ގައުމުތަކުން މެލޭރިޔާ އަށް ފަރުވާ ލިބިގަތް ފަރާތްތަކުގެ ފަރުވާއިން ވަނީ ހޯދިފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ކްލޯރޮކީން އަށް ނުގުޑުން ގިނަ ފަހަރު އޮންނަނީ ކިނީން އަދި އެމިއޮޑިކީން ގެ އަސަރު ކުޑަކުރުވާ ކަމެއްކަމަށް ވެފައެވެ. މެލޭރިޔާ އިން ރައްކާތެރިވުމަށާއި، ފަރުވާގެ ގޮތުގައި އެހެން ވަރަށް ގިނަ ބޭސްތައްވެސް ދަނީ ބޭނުންކުރެވެމުންނެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި މެލޭރިޔާ އަށް ފަރުވާ ކުރުމަށް މަތީ ޑޯޒޭޖެއް ދޭންޖެހޭކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ބީޓާ ބްލޮކާރ އެއް ކަމުގައިވާ ޕްރޮޕްރޮނަލޯލް މެލޭރިޔާ އަށް ފަރުވާކުރެވިދާނެތޯ ވަރަށް ފަހުން ވަނީ ބެލިފައެވެ. އެގޮތުން އެގުނު ގޮތުގައި ޕްރޮޕްރޮނަލޯލް އަކީ ޕްލަސްމޯޑިއަމް ޕަރަސައިޓްގެ ލޭގެ ރަތް ސެލް ގެ ތެރެއަށް ވަނުން މަނާކޮށް، ލޭގެ ތެރޭގައި އެޕަރަސައިޓްތައް އިތުރުވުން ކުޑަކޮށްދޭ ބޭހެކެވެ.
މެލޭރިޔާ އަށް ފަރުވާ ކުރުމަށާއި، މެލޭރިޔާއިން ރައްކާތެރިވުމަށް މިހާރު ބޭނުންކުރެވޭ ބައެއް ބޭސްތައް
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.