Ρωσική Αυτοκρατορία
πρώην χώρα, 1721-1917 / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ρωσική Αυτοκρατορία (ρωσικά: Российская империя) είναι η επίσημη ονομασία του Ρωσικού κράτους από το 1721 (πολιτειακή μεταρρύθμιση του Πέτρου) έως το 1917 (Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση). Η εποχή αυτή αναφέρεται επιγραμματικά στη ρωσική ιστορία και ως αυτοκρατορική. Με μέγιστη έκταση περίπου 28.400.000 τ.χλμ. στα μέσα του 19ου αιώνα, είναι το τρίτο μεγαλύτερο κράτος στην ιστορία της ανθρωπότητας μετά τη Μεγάλη Βρετανία των αρχών του 20ού αιώνα (η οποία όμως διέθετε αποικίες) και τη μεσαιωνική Μογγολική Αυτοκρατορία του Κουμπλάι Χαν. Η Ρωσική Αυτοκρατορία ή απλά Ρωσία εκτεινόταν στην Ευρασία και τη Βόρεια Αμερική από το 1721, μετά το τέλος του Μεγάλου Βόρειου Πόλεμου, έως ότου η Δημοκρατία ανακήρυξε την Προσωρινή Κυβέρνηση που πήρε την εξουσία μετά την Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917.[1]
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ρωσική Αυτοκρατορία | |||
---|---|---|---|
Российская Империя | |||
1721–1917 | |||
Σημαία | Έμβλημα | ||
Η Ρωσική Αυτοκρατορία στην ακμή της | |||
Πρωτεύουσα | Αγία Πετρούπολη (1721–1728) (1730–1917) Μόσχα (1728–1730) | ||
Εθνικός ύμνος | Ρωσικός αυτοκρατορικός ύμνος | ||
Γλώσσες | Ρωσικά | ||
Θρησκεία | Ορθόδοξος Χριστιανισμός | ||
Πληθυσμός | 181.000.000 | ||
Έκταση | 22.800.000 km² (1866); 21.700.000 km² (1916) | ||
Πολίτευμα | Αυτοκρατορία | ||
Τσάρος | |||
- 1725-1727 | Αικατερίνη Α΄ | ||
- 1894-1917 | Νικόλαος Β΄ | ||
Νόμισμα | Ρούβλι | ||
Προηγούμενο κράτος | Βασίλειο της Ρωσίας | ||
Επόμενο κράτος | Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών | ||
σήμερα |
Ρωσία ! Ρωσία Ουκρανία ! Ουκρανία Λευκορωσία ! Λευκορωσία Γεωργία ! Γεωργία Μολδαβία ! Μολδαβία Αρμενία ! Αρμενία Φινλανδία ! Φινλανδία Εσθονία ! Εσθονία Λετονία ! Λετονία Λιθουανία ! Λιθουανία Πολωνία ! Πολωνία Καζακστάν ! Καζακστάν Ουζμπεκιστάν ! Ουζμπεκιστάν Κιργιστάν ! Κιργιστάν Τατζικιστάν ! Τατζικιστάν Τουρκμενιστάν ! Τουρκμενιστάν Αζερμπαϊτζάν ! Αζερμπαϊτζάν Ηνωμένες Πολιτείες ! Ηνωμένες Πολιτείες |
Ο επικεφαλής της Ρωσικής Αυτοκρατορίας έφερε τον τίτλο του Αυτοκράτορα, σε αντίθεση με τους προκατόχους του που αποκαλούνταν Τσάροι (Καίσαρες) του Βασιλείου της Ρωσίας. Πάντως στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, μεταξύ των οποίων και στην ελληνική, ο όρος τσάρος συνέχισε να χρησιμοποιείται. Όλοι οι αυτοκράτορες της συγκεκριμένης περιόδου προέρχονταν από τον Οίκο των Ρομανώφ.
Η αυτοκρατορική εποχή μπορεί να χωρισθεί σε δύο μεγάλες περιόδους. Η πρώτη (18ος αι.) ξεκινά με τον Πέτρο Α΄ και κλείνει με την Αικατερίνη Β΄ - είναι η εποχή που η Ρωσία αποκτά τις δύο πολυπόθητες θαλάσσιες εξόδους στη Βαλτική και στη Μαύρη Θάλασσα αντίστοιχα, αλλά έχει και μία μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας στο κέντρο της. Η δεύτερη (19ος αι.) είναι η περίοδος της πολιτικής σταθερότητας, της εκβιομηχάνισης και της ανάδειξης σε παγκόσμια υπερδύναμη, αλλά συνάμα και της επιμονής σε παρωχημένες κοινωνικοπολιτικές δομές. Αυτή η επιμονή θα δημιουργήσει τις συνθήκες για δύο επαναστάσεις στις αρχές του 20ού αιώνα (1905, 1917) και τη δημιουργία του πρώτου κομμουνιστικού κράτους στον κόσμο.
Η άνοδος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας συνέβη σε συνδυασμό με την παρακμή των γειτονικών αντίπαλων δυνάμεων: της Σουηδικής Αυτοκρατορίας, της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, της Περσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο το 1812-1814 στη ματαίωση των φιλοδοξιών του Ναπολέοντα να ελέγξει την Ευρώπη και να επεκταθεί στα δυτικά και στα νότια.
Ο Οίκος των Ρομανώφ κυβέρνησε τη Ρωσική Αυτοκρατορία από το 1721 μέχρι το 1762 και ο εκ Γερμανίας συγκαταγόμενος κλάδος του, ο Χόλσταϊν-Γκόττορπ-Ρομανώφ, από το 1762. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Ρωσική Αυτοκρατορία εκτεινόταν από τον Αρκτικό Ωκεανό στο βορρά μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα στο νότο και από τη Βαλτική Θάλασσα στα δυτικά μέχρι τον Ειρηνικό Ωκεανό και μέχρι το 1867 μέχρι την Αλάσκα στην Αμερική στα ανατολικά[2]. Με 125,6 εκατομμύρια υπηκόους, που καταγράφηκαν με την απογραφή του 1897, είχε τον τρίτο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο την εποχή εκείνη, μετά την Κίνα και την Ινδία. Όπως όλες οι αυτοκρατορίες, παρουσίαζε μεγάλη ανομοιογένεια οικονομική, εθνοτική και θρησκευτική. Υπήρχαν πολλά διαφωνούντα στοιχεία, που πραγματοποίησαν πολλές εξεγέρσεις και απόπειρες δολοφονίας και παρακολουθούντο στενά από τη μυστική αστυνομία, με χιλιάδες τους εξόριστους στη Σιβηρία.
Από οικονομική άποψη η αυτοκρατορία είχε κατά κύριο λόγο γεωργική βάση, με χαμηλή παραγωγικότητα σε μεγάλα κτήματα που δούλευαν οι δουλοπάροικοι (έως ότου ελευθερώθηκαν το 1861). Η οικονομία εκβιομηχανίστηκε αργά με τη βοήθεια ξένων επενδύσεων σε σιδηροδρόμους και εργοστάσια. Η γη ελεγχόταν από την αριστοκρατία (τούς βογιάρους) από το 10ο ως το 17ο αιώνα και στη συνέχεια από τον αυτοκράτορα. Ο Ιβάν Γ΄ (1462-1505) έθεσε τα θεμέλια της αυτοκρατορίας, που αναδύθηκε αργότερα. Τριπλασίασε το έδαφος του κράτους του, τερμάτισε την κυριαρχία της Χρυσής Ορδής, ανακαίνισε το Κρεμλίνο της Μόσχας και έθεσε τα θεμέλια του ρωσικού κράτους. Ο αυτοκράτορας Πέτρος Α΄ (1682-1725) διεξήγαγε πολλούς πολέμους και επέκτεινε μια ήδη τεράστια αυτοκρατορία σε μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη. Μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Μόσχα στη νέα πόλη-πρότυπο της Αγίας Πετρούπολης και ηγήθηκε μιας πολιτιστικής επανάστασης, που αντικατέστησε μερικά από τα παραδοσιακά και μεσαιωνικά κοινωνικά και πολιτικά ήθη με ένα σύγχρονο, επιστημονικό, προσανατολισμένο προς την Ευρώπη, ορθολογικό σύστημα.
Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄ (βασίλεψε το 1762-1796) ηγήθηκε σε μια χρυσή εποχή. Επέκτεινε το κράτος με κατακτήσεις, αποικισμό και διπλωματία, συνεχίζοντας τον πολιτικό εκσυγχρονισμό του Μεγάλου Πέτρου κατά τα Δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Αυτοκράτορας Αλέξανδρος Β΄ (1855-1881) προώθησε πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις, με θεαματικότερη τη απελευθέρωση και των 23 εκατομμυρίων δουλοπάροικων το 1861. Η πολιτική του στην Ανατολική Ευρώπη περιλάμβανε την προστασία των Ορθοδόξων Χριστιανών υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η εμπλοκή αυτή το 1914 οδήγησε στην είσοδο της Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σερβίας, κατά της Γερμανικής, της Αυστριακής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ρωσική Αυτοκρατορία λειτουργούσε ως απόλυτη μοναρχία μέχρι την Επανάσταση του 1905 και στη συνέχεια έγινε de jure συνταγματική μοναρχία. Η αυτοκρατορία κατέρρευσε κατά την Επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917, σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα των μαζικών αποτυχιών στη συμμετοχή της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.