Άλτντορφ

Το Άλτντορφ (γερμανικά Altdorf) είναι πρωτεύουσα του καντονιού του Ούρι που βρίσκεται στο κέντρο της Ελβετίας. Το 2018 είχε πληθυσμό 9.401 κατοίκους ^[4] και θεωρείται ως πόλη από την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Ελβετίας.^[5]

Άλτντορφ
Σημαία Έμβλημα
Άλτντορφ
Χώρα	Ελβετία[1]
Διοικητική υπαγωγή	καντόνιο του Ούρι
Έκταση	10,21 km²[2]
Υψόμετρο	458 μέτρα
Πληθυσμός	9.401 (31  Δεκεμβρίου 2018)[3]
Ταχ. κωδ.	6460
Τηλ. κωδ.	041
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Επίσημη γλώσσα στο Άλτντορφ είναι τα γερμανικά, ενώ η καθομιλουμένη γλώσσα είναι η τοπική διάλεκτος των αλεμαννικών.

Ιστορία

Φωτογραφία του Άλτντορφ από το 1900

Τα παλαιότερα στοιχεία ύπαρξης ανθρώπινης παρουσίας στο Άλτντορφ είναι χάλκινα τσεκούρια και σιδερένια εργαλεία που χρονολογούνται από την εποχή του πολιτισμού Λα Τεν τον 3ο αιώνα προ Χριστού. Οι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, αρχικά εγκαταστάθηκαν στο δάσος και αργότερα μετακινήθηκαν προς τις όχθες του Ρόις. Καθώς ο Ρόις πλημμύριζε συχνά, οι πεδινοί οικισμοί καταστράφηκαν και οι κάτοικοι οδηγήθηκαν πίσω στον «παλιό οικισμό», μια πιθανή πηγή του ονόματος Άλτντορφ.^[6]

Μετά την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο τοπικός γαλλο-ρωμαϊκός (κελτικός) πληθυσμός του Άλτντορφ άρχισε να αναμειγνύεται με το γερμανικό φύλλο των Αλαμαννών κατά τον 7ο αιώνα. Η πρώτη απόδειξη είναι ο τάφος (χρονολογείται στο 670-680) ενός ένοπλου ιππέα που βρίσκεται στην τοπική εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου.^[7]

Η σημερινή πόλη αναφέρεται για πρώτη φορά το 1223 ως Άλτντορφ. Από το 16ο έως και το 19ο αιώνα ήταν γνωστό ως Ούρι.^[7]

Το Άλτντορφ είναι γνωστό ως ο τόπος όπου, σύμφωνα με το θρύλο, ο Γουλιέλμος Τέλλος πέτυχε το μήλο στο κεφάλι του γιου του. Αυτό συνέβη στην αγορά της πόλης, όπου το 1895, στη βάση ενός παλιού πύργου (με τοιχογραφίες που μνημονεύουν το μύθο), βρίσκεται χάλκινο άγαλμα (από τον Ρίχαρντ Κίσσλινγκ από τη Ζυρίχη) του Γουλιέλμου Τέλλου και του γιου του. Το 1899 άνοιξε θέατρο στο κέντρο της πόλης όπου ανέβηκε το έργο του Σίλερ "Γουλιέλμος Τέλλος". Την ίδια χρονιά ανοίχθηκε νέος δρόμος από το Άλτντορφ μέσω του Σέχενταλ και του ορεινού περάσματος Κλάουζεν (1.948 μέτρα) προς το χωριό Λίνταλ στο καντόνι του Γκλάρους.^[8]

Το 1906 κατασκευάστηκε το τραμ Άλτντορφ-Φλούελεν για να συνδέσει το κέντρο του Άλτντορφ με το σιδηροδρομικό σταθμό του Φλούελεν . Το ηλεκτρικό τραμ λειτουργούσε μέχρι το 1951, οπότε και αντικαταστάθηκε από λεωφορείο.^[9]

Γεωγραφία

Πανοραμική φωτογραφία του Άλτντορφ

Το Άλτντορφ αποτελείται από την πόλη που βρίσκεται στην επίπεδη προσχωσιγενή πεδιάδα του ποταμού Ρόις, ανάμεσα στη δεξιά όχθη του ποταμού και στους πρόποδες του Ρόσστοκ (2,461 m (8,074 ft)) προς τα ανατολικά. Στην ορεινή περιοχή του δήμου (περίπου 1,000 metres (3,300 ft)) βρίσκεται ο οικισμός του Έγκμπεργκε στο ομώνυμο οροπέδιο. To Άλτντορφ γειτνιάζει με τους δήμους του Ατινγκχάουζεν και του Ζέεντορφ κατά μήκος του Ρόις στα δυτικά, το παραλίμνιο χωριό του Φλούελεν στα βόρεια, με το Μπούργκλεν στα ανατολικά και νότια, και με το Σάτντορφ προς τα νότια.

Ο δήμος έχει έκταση, 10,23 τ.χλμ.. Από αυτήν την έκταση, το 35,9% αφορά γεωργικές χρήσεις, ενώ το 39,3% είναι δασικό. Από την υπόλοιπη έκταση, το 23% είναι κατοικημένες περιοχίες(κτίρια ή δρόμοι) και το υπόλοιπο (1,9%) είναι μη παραγωγικό (ποτάμια, παγετώνες ή βουνά) ^[10] Στην έρευνα χρήσεων γης του 1993/97, το 37,2% της συνολικής έκτασης γης ήταν δασικό. Από τη γεωργική γη, το 0,7% χρησιμοποιείται για εκτροφή ή βοσκότοπους, ενώ το 35,2% χρησιμοποιείται για οπωρώνες ή αμπελοκαλλιέργειες. Από τις κατοικημένες περιοχές, το 11,3% καλύπτεται από κτίρια, το 2,6% είναι βιομηχανικό, το 0,8% χαρακτηρίζεται ως ειδικών χρήσεων, το 1,5% χαρακτηρίζεται ως ζώνη πρασίνου και το 6,7% αφορά υποδομές μεταφορών. Από τις μη παραγωγικές περιοχές, το 1,1% αφορά ποτάμια, το 0,6% είναι βραχώδες και το 0,2% χαρακτηρίζεται ως άλλη μη παραγωγική γη.^[11]

Κλίμα

Μεταξύ 1961 και 1990, το Άλτντορφ είχε κατά μέσο όρο 133,7 ημέρες βροχόπτωσης ανά έτος και κατά μέσο όρο έλαβε βροχόπτωση 1,099 χιλιοστά.^[12] Ο μήνας με τις υψηλότερες βροχόπτωσεις ήταν ο Αύγουστος, κατά τη διάρκεια του οποίου το Άλτντορφ είχε κατά μέσο όρο 135 χιλιοστά βροχόπτωσης.^[12] Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου παρατηρήθηκε βροχόπτωση κατά μέσο όρο 13,2 ημέρες.^[12] Ο μήνας με τις περισσότερες ημέρες βροχόπτωσης ήταν ο Ιούνιος, με μέσο όρο 14,4, αλλά με βροχόπτωση μόνο 127 χιλιοστά.^[12] Ο ξηρότερος μήνας του έτους ήταν ο Φεβρουάριος με μέση βροχόπτωση 66 χιλιοστά και 13,2 ημέρες με βροχόπτωση.^[12] Σύμφωνα με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν, το Άλτντορφ είναι ταξινομημένο ως Cfb, ή ως εύκρατο ωκεάνιο κλίμα.^[13]

Κλιματικά δεδομένα Άλτντορφ(1981–2010)
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μάρ	Απρ	Μάι	Ιούν	Ιούλ	Αύγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Μέγιστη °C (°F)	4.3	5.7	10.5	14.6	19.5	22.0	24.2	23.4	19.4	14.9	8.8	5.3	14,4
Μέση Μηνιαία °C (°F)	1.1	2.0	5.7	9.2	13.8	16.6	18.6	17.9	14.5	10.5	5.2	2.3	9,8
Μέση Ελάχιστη °C (°F)	−2.1	−1.7	1.3	4.6	8.8	11.9	14.1	13.8	10.6	6.8	2.1	−0.8	5,8
Υετός mm (ίντσες)	68	65	78	84	113	132	145	149	109	77	86	79	1,185
Χιονόπτωση cm (ίντσες)	17,7	16,9	6,8	0,8	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0,7	6,3	12,6	61,8
% υγρασίας	81.9	78.6	73.9	71.2	71.7	73.9	74.9	78.3	79.8	81.5	82.1	83.8	77,6
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm)	9.2	8.7	10.8	10.3	12.5	14.0	13.7	12.9	10.2	8.7	9.7	10.1	130,8
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 1.0 cm)	3.9	3.5	2	0.1	0	0	0	0	0	0	1.4	2.9	13,8
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	44	75	116	132	149	152	169	153	132	106	57	34	1.319
Πηγή: MeteoSwiss [14]

Δημογραφία

Το Altdorf είχε πληθυσμό 9.4012 κατοίκους το 2018.^[4] Το 2017 1.347 άτομα ή το 14,8% του πληθυσμού απαρτιζόταν από αλλοδαπούς.^[15] Από το 2008 έως το 2017 ο πληθυσμός αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 0,8%.^[16] Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού (2000) μιλούσε γερμανικά (88.3%), το 4,2% σερβοκροατικά το δεύτερο και το 2,5% ιταλικά.^[17] Το 2007 η κατανομή του φύλου στον πληθυσμό ήταν 48,4% άνδρες και 51,6% γυναίκες.^[18]

Στο Altdorf, περίπου το 65,2% του πληθυσμού (ηλικίας 25-64 ετών) ολοκλήρωσε είτε μη υποχρεωτική εκπαίδευση είτε επιπρόσθετα τριτοβάθμια εκπαίδευση (σε πανεπιστήμιο ή σε Fachhochschule).^[17]

Το Altdorf είχε ποσοστό ανεργίας 1,45% το 2005, οπότε και απασχολούνταν 137 άτομα στον πρωτογενή τομέα με περίπου 49 επιχειρήσεις στον τομέα. 1.748 άτομα απασχολούνται στο δευτερογενή τομέα με 77 επιχειρήσεις, ενώ 3.585 άτομα απασχολούνται στον τριτογενή τομέα, με 403 επιχειρήσεις.^[17]

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 11345. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. «Arealstatistik Standard - Gemeinden nach 4 Hauptbereichen». Federal Statistical Office. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2019.
3. www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/fr/px-x-0102020000_201/-/px-x-0102020000_201.px. Ανακτήθηκε στις 2  Ιουνίου 2020.
4. «Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, Provisorische Jahresergebnisse, 2018» (στα Γερμανικά). 9 Απριλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
5. «Räume mit städtischem Charakter der Schweiz 2012» (στα Γερμανικά). Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. 18 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2019.
6. «Altdorf historisch» (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2019.
7. Altdorf (UR) στα γερμανικά, γαλλικά και ιταλικά στο διαδικτυακό Ιστορικό Λεξικό της Ελβετίας.
8.  Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Coolidge, William Augustus Brevoort (1911) «Altdorf» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 763
9. Jürg Ehrbar. «Altdorf–Flüelen – Rigi–Scheidegg Bahn». eingestellte-bahnen.ch (amateur site) (στα Γερμανικά). Zweisimmen, Switzerland: Jürg Ehrbar. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2012.
10. «Regional portraits Communes». Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. 5 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009.
11. «Χρήσεις γης» (PDF) (στα Γερμανικά). Καντόνι του Ούρι. 8 Σεπτεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009.
12. «Temperature and Precipitation Average Values-Table, 1961–1990» (στα Αγγλικά). Federal Office of Meteorology and Climatology – MeteoSwiss. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2009., the weather station elevation is 438 metres (1,437 ft) above sea level.
13. «Altdorf, Switzerland» (στα Αγγλικά). Great Falls, VI, USA: CantyMedia, Canty and Associates LLC.
14. «Climate Norm Value Tables». Climate diagrams and normals from Swiss measuring stations. Federal Office of Meteorology and Climatology (MeteoSwiss). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2013. The weather station elevation is 438 meters above sea level.
15. «Ständige ausländische Wohnbevölkerung, 2017» (στα Γερμανικά). Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2019.
16. «Bevölkerung der Urner Gemeinden und Regionen» (PDF) (στα Γερμανικά). Καντόνι του Ούρι. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2019.
17. «Regions Key». Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009.
18. «Uri Population statistics» (PDF) (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Altdorf, Switzerland στο Wikimedia Commons