From Wikipedia, the free encyclopedia
Η ασούρα (αραβικά: عَاشُورَاء) είναι μια σημαντική ισλαμική αργία η οποία λαμβάνει χώρα την δέκατη ημέρα του Μουχαράμ. Ο Μουχαράμ είναι ο πρώτος μήνας στο ισλαμικό σεληνιακό ημερολόγιο. Η Ασούρα σηματοδοτεί τον θάνατο του Χουσεΐν ιμπν Αλί, εγγονού του ισλαμικού προφήτη Μωάμεθ, αλλά και των μελών της οικογένειας του κατά τη διάρκεια της μάχης της Καρμπάλας.[1] Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι τιμούν τη μνήμη της τραγωδίας με αναμνηστικές πομπές και άλλες τελετουργίες πένθους. Σε ορισμένες χώρες, κυρίως στο Ιράν, το γεγονός έχει αποκτήσει πολιτική διάσταση.
Στην Ελλάδα ο μοναδικός χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο οι τελετουργίες της Ασούρας είναι ένας αυτοσχέδιος χώρος λατρείας των Σιιτών στο Πειραιά. Θεωρείται ότι το αυτομαστίγωμα που κάνουν οι πιστοί είναι μια διαδικασία εξιλέωσης.[2]
Η πρώτη συνέλευση εις μνήμην του Χουσέιν ιμπν Αλί λέγεται ότι διοργανώθηκε από την Ζαϊνάμπ ενώ ήταν φυλακισμένη. Στη Δαμασκό, επίσης, αναφέρεται ότι η Ζαϊνάμπ εκφώνησε έναν οδυνηρό λόγο. Η ποινή φυλάκισης έληξε όταν η τετράχρονη κόρη του Χουσέιν, Ρουκαγιά μπιντέ Χουσέιν, πέθανε αιχμάλωτη. Συχνά η Ρουκαγιά έκλεγε στην φυλακή ζητώντας να της επιτραπεί να δει τον πατέρα της. Πιστεύεται ότι ο θάνατος της Ρουκαγιά συνέβη όταν είδε το ακρωτηριασμένο κεφάλι του πατέρα της. Ο θάνατός της Ρουκαγιά προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στη πόλη και ο Γιαζίντ απελευθέρωσε τους αιχμαλώτους για να αποτρέψει μια πιθανή εξέγερση.[3]
Ο τάφος του Χουσεΐν, ήδη από το τέλος του 7ου αιώνα και τις αρχές του 8ου, είχε γίνει τόπος προσκυνήματος για τους Σιίτες. Παράλληλα, με γοργούς ρυθμούς το Ιερό Ιμάμ Χουσεΐν αλλά και οι τάφοι των μαρτύρων της Καρμπάλας απέκτησαν την θέση τόπου προσκηνύματος.[4] Οι χαλίφηδες των Ομαγιάδων, και αργότερα, των Αββασιδών, προσπάθησαν να αποτρέψουν την κατασκευή ιερών για να τιμήσουν τους μάρτυρες της Καρμπάλας και απεθάρρυναν το προσκύνημα σε αυτούς τους χώρους.[5] Ο τάφος και οι γύρω κατασκευές καταστράφηκαν με εντολή του Αββασίδη χαλίφη αλ-Μουταουακίλ το 850–851 και η άφιξη των Σιιτών για προσκύνημα στην περιοχή απαγορεύτηκε, αλλά το 979 με 980 ο εμίρης Αντούντ αλ-Νταουλά ανοικοδόμησε τα ιερά στην Καρμπάλα και στη Νατζάφ.[6]
Οι δημόσιες τελετές μνήμης για το μαρτύριο του Χουσέιν έχουν μακρά ιστορία. Αναπτύχθηκαν κατά την διάρκεια των προσκυνημάτων του μεσαίωνα.[7] Ο Σιίτης εμίρης των Μπουγιδών Μουίζ αντ-Ντάουλα συμμετείχε στους εορτασμούς για την Ασούρα στη Βαγδάτη.[8] Ο φατιμίδης χαλίφης αλ-Αζίζ υποστήριξε και ενεθάρρυνε τις τελετουργίες της Ασούρας στην Αίγυπτο.[9] Με την αναγνώριση του
του σιιτικού δωδεκαϊσμού ως επίσημης θρησκείας των Σαφαβιδών, το πένθος για τον Αλί επεκτάθηκε σε μια δεκαήμερη διαδικασία πένθους που κάλυπτε όλο το πρώτο δεκαήμερο του μήνα Μουχαράμ.[4]
Την Ασούρα τιμούν οι Τζαφαριστές, οι Κιζιλμπάσηδες Αλεβίτες Τούρκοι και οι Μπεκτασήδες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία . [10] Αυτή η ημέρα έχει ιδιαίτερη σημασία για τους δωδεκαϊστές Σιίτες και τους Αλεβίτες, οι οποίοι θεωρούν τον Χουσεΐν (εγγονό του Μωάμεθ) Αχλ αλ-Μπέιτ. Αχλ αλ-Μπέιτ είναι ο αραβικός όρος που αναφέρεται σε ένα νόμιμο διάδοχο του Μωάμεθ.
Σύμφωνα με τον Καμράν Σκοτ Αγκάι, τα σύμβολα και τα τελετουργικά της Ασούρας έχουν εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου και έχουν διαφορετικούς συμβολισμούς στους ανθρώπους. Ωστόσο, στον πυρήνα του συμβολισμού της Ασούρας βρίσκεται η ηθική διχοτόμηση μεταξύ της κοσμικής αδικίας και της διαφθοράς από τη μια πλευρά και της θεοκεντρικής δικαιοσύνης, της ευσέβειας, της θυσίας και της επιμονής από την άλλη. Επίσης, οι σιίτες θεωρούν ότι η ανάμνηση των τραγικών γεγονότων της Ασούρας είναι σημαντικός τρόπος λατρείας του Θεού σε ένα πνευματικό ή μυστικιστικό τρόπο.[11]
Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι κάνουν προσκυνήματα κατά τη διάρκεια της εορτής της Ασούρας. Προσκυνήματα κάνουν και σαράντα μέρες αργότερα κατά τη διάρκεια του Αρμπάιν, όπου κατευθύνονται στο ιερό στη Καρμπάλα που λέγεται Μασχάντ αλ-Χουσέιν. Εκεί σύμφωνα με την παράδοση βρίσκεται ο τάφος του Χουσέιν. Την ημέρα αυτή οι Σιίτες φορούν πένθιμα ενδύματα και είναι θλιμμένοι. Επίσης δεν ακούν ή παίζουν μουσική, επειδή η αραβική κουλτούρα θεωρεί την επαφή με τη μουσική κατά τη διάρκεια του πένθους μια πράξη αγένειας προς τον νεκρό. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Ασούρας, οι προσκυνητές είναι λυπημένοι και για να δείχνουν σεβασμό για το θάνατο του ατόμου, ενώ κατά τη διάρκεια της ολοκληρωτικής αφοσίωσης στο πένθος για την απώλεια του Χουσέιν, υπάρχει και η ευκαιρία για προσωπικό στοχασμό. Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι δεν προγραμματίζουν γάμους και εορταστικά πάρτι όσο διαρκεί η Ασούρα. Οι προσκυνητές θρηνούν κλαίγοντας και ακούγοντας αναμνήσεις για την τραγωδία και κηρύγματα για το πώς ο Χουσέιν και η οικογένειά του μαρτύρησαν. Η γιορτή έχει σκοπό να τους συνδέσει με τα βάσανα και το μαρτύριο του Χουσέιν, αλλά και τις θυσίες που έκανε για να κρατήσει το Ισλάμ ζωντανό. Το μαρτύριο του Χουσέιν, για τους Σιίτες μουσουλμάνους, είναι σύμβολο του αγώνα ενάντια στην αδικία, την τυραννία και την καταπίεση.[12] Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η μάχη της Καρμπάλας ήταν μια μάχη μεταξύ των δυνάμεων του καλού και του κακού, με τον Χουσεΐν να αντιπροσωπεύει τις δυνάμεις του καλού τον Γιαζίντ να αντιπροσωπεύει τις δυνάμεις του κακού.[13]
Οι σιίτες ιμάμηδες επιμένουν σθεναρά ότι η ημέρα της Ασούρα δεν είναι ημέρα χαράς και γιορτής. Η ημέρα της Ασούρας, σύμφωνα με τον Όγδοο Σιίτη ιμάμη Αλί αλ-Ρίντα, πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ημέρα ανάπαυσης, θλίψης και πλήρους περιφρόνησης των εγκόσμιων θεμάτων και γενικότερα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος στη ζωή του.[14]
Μερικές από τις εκδηλώσεις που σχετίζονται με την Ασούρα λαμβάνουν σε ειδικούς χώρους συγκεντρώσεων, όπως π.χ. τα ιμαμμπάργκα και τα χουσαϊνία.[15] Το Παγκόσμιο Σουνιτικό Κίνημα δίνει στην ημέρα της Ασούρας τη θέση της Ημέρας των Εθνικών Μαρτύρων του μουσουλμανικού έθνους.[16]
Στα περσικά η λέξη αζανταρί ( περσικά : عزاداری), η οποία αναφέρεται στις τελετουργίες πένθους της Ασούρας, σημαίνει πένθος και θρήνος. Κατά τη διάρκεια του ματζαλισί αζά, λαμβάνουν χώρα πένθιμες συναθροίσεις, θρήνοι, ματάμ και διάφορες ενέργειες που φανερώνουν το συναίσθημα της θλίψης και πάνω απ 'όλα, την οργή για τα ιδανικά που στήριζε ο Γιαζίντ.[17]
Αυτά τα θρησκευτικά έθιμα φανερώνουν την αλληλεγγύη των προσκυνητών στον Χουσέιν και την οικογένειά του. Με την Ασούρα οι προσκυνητές θρηνούν τον θάνατο του Χουσέιν και εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι δεν μπόρεσαν να παραστούν στη μάχη για να πολεμήσουν και να σώσουν τον Χουσέιν και την οικογένεια του.[18][19]
Ως πορεία στο Τουβαϊρίτζ είναι γνωστή μια τελετή στην οποία εκατομμύρια άνθρωποι την ημέρα της Ασούρας ξεκινούν μια πορεία από την περιοχή Τουβαϊρίτζ και διασχίζουν 22 χιλιόμετρα με κατεύθυνση το Ιερό Ιμάμ Χουσεΐν.[20] Αυτή η τελετή είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική τελετή στο κόσμο.[21][22] Η σημασία αυτής της τελετής έχει αποκτήσει τα σημερινά της επίπεδα από τότε που ο ιρακινός μυστικιστής του 18ου αιώνα Μοχάμεντ Μαχντί Μπαχρ αλ-Ουλούμ (1742-1797) είπε ότι ο Χουτζάτ μπιν Χασάν (868-873/4) συμμετείχε στη τελετή. Ο Χουτζάτ μπιν Χασάν είναι ο τελευταίος των δώδεκα Σιιτών ιμάμηδων.[23]
Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι συμμετέχουν στην τελετή του Αρμπάιν για να θρηνήσουν την απώλεια του Χουσέιν ιμπν Αλί και των συντρόφων του.[24][25][26][27][28]
Η πορεία του Τουβαϊρίτζ έλαβε χώρα για πρώτη φορά την Ασούρα του 1855, όταν οι άνθρωποι που βρίσκονταν στο σπίτι του Σαϊντ Σαλέχ Καζβινί μετά την τελετή πένθους και την απαγγελία της δολοφονίας του Χουσέιν Ιμπν Αλί, έκλαψαν τόσο πολύ για την ανακοίνωση αυτού του γεγονότος και επίσης έκλαψαν για την απώλεια των αγαπημένων τους ανθρώπων από αυτό το γεγονός. Εξαιτίας αυτής της τραγωδίας ζήτησαν από τον Καζβινί να τρέξει στο ιερό του ιμάμη για να εκφράσει τα συλλυπητήριά του. Ο Καζβινί αποδέχτηκε αυτό το αίτημα και πήγε στο ιερό μαζί με όλους τους πενθούντες που βρίσκονταν για την Ασούρα του 1855. Στον δρόμο εντάχθηκαν και άλλοι στη πορεία.[29][30][31][32]
Η πορεία του Τουβαϊρίτζ απαγορεύτηκε από το Μπααθικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν μεταξύ των 1991 και 2003.[33][34] Ωστόσο, παρά την απαγόρευση, η πορεία του Τουβαϊρίτζ συνέχισε να λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο και το καθεστώς εκτέλεσε αρκετούς συμμετέχοντες. Αυτή η θρησκευτική τελετή λαμβάνει χώρα δημόσια μετά το 2003 και στην τελετή συμμετέχουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εκτός του Ιράκ.[35]
Μετά από σχεδόν 12 αιώνες, υπάρχουν πέντε μεγάλες κατηγορίες τελετουργικών που έχουν αναπτυχθεί γύρω από την ανάμνηση της μάχης της Καρμπάλα . Αυτές οι τελετουργίες περιλαμβάνουν τα μνημόσυνα (ματζαλίς αλ-τααζίγια), την επίσκεψη στον τάφο του Χουσέιν στην Καρμπάλα (στην δέκατη μέρα της Ασούρας) και την τεσσαρακοστή ημέρα μετά τη μάχη, τις δημόσιες πομπές πένθους ή την αναπαράσταση της μάχης της Καρμπάλα σε μορφή θεατρικού έργου, αλλά και το μαστίγωμα. Μερικοί Σιίτες Μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι η συμμετοχή τους στην Ασούρα ξεπλένει τις αμαρτίες τους. [36] Μια δημοφιλής σιιτική παροιμία λέει ότι «ένα δάκρυ που χύνεται για τον Χουσεΐν ξεπλένει εκατό αμαρτίες».[37]
Για τους Σιίτες Μουσουλμάνους, ο εορτασμός της Ασούρας είναι μια εκδήλωση έντονης θλίψης και πένθους. Οι πενθώντες συγκεντρώνονται στο τέμενος για τις στενάχωρες, ποιητικές αναγνώσεις μαρσίγια, νοχά, λατμία, σοάζ, οι οποίες λαμβάνουν χώρα εις μνήμη του μαρτυρίου του Χουσέιν, ενώ θρηνούν και οδύρονται στο τόνο των τυμπάνων που χτυπούν και των κραυγών που φωνάζουν Α Χουσέν. Επίσης, οι Ουλεμάδες κάνουν κηρύγματα με θέμα την προσωπικότητα και τη θέση του Χουσεΐν στο Ισλάμ και την ιστορία της εξέγερσής του. Ο Σεΐχης του τζαμιού διηγείται στους ακροατές του την Μάχη της Καρμπάλα για να επιτρέψει στους ακροατές του να ξαναζήσουν τον πόνο και τη θλίψη που υπέστη ο Χουσεΐν και η οικογένειά του. Παράλληλα γίνεται ανάγνωση του Μακτάλ αλ-Χουσέιν.[38] Σε ορισμένα μέρη, όπως το Ιράν, το Ιράκ και τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου, παίζονται θεατρικά έργα, τα ταζιέ[39], αναπαριστώντας τη Μάχη της Καρμπάλα και τα βάσανα και το μαρτύριο του αιχμάλωτου Χουσέιν στα χέρια του Γιαζίντ.
Στο Τρινιδάδ και Τομπάγκο και τη Τζαμάικα, η Ασούρα, γνωστή στις χώρες αυτές σαν «Χουσάι» ή Χοσάι, είναι μια εορτή η οποία τιμά τον εγγονό του Μωάμεθ. Η Ασούρα σε αυτά τα κράτη της Καραϊβικής έχει ρωμαιοκαθολικές, ινδουιστικές και βαπτιστικές επιρροές, καθιστώντας τον εορτασμό ένα μείγμα διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών. Στην εκδήλωση συμμετέχουν μουσουλμάνοι και μη μουσουλμάνοι ένδειξη του αμοιβαίου σεβασμού και ανοχής της θρησκείας του άλλου.[40][41] Κατά τη διάρκεια της ανάμνησης του θανάτου του Χουσέιν, υπάρχει ένα έθιμο: τα τζαμιά και κάποιοι άνθρωποι παρέχουν σε ορισμένες νύχτες του μήνα δωρεάν φαγητά για όλους.[42]
Ορισμένες παραδοσιακές τελετουργίες μαστιγώματος όπως το ταλβάρ ζανί (γνωστό και ως τατμπίρ ή ταλβάρ κα ματάμ) χρησιμοποιούν και ξίφη. Άλλα τελετουργικά αυτομαστιγώματος όπως το ζαντζίρ ζανί ή το ζαντζίρ ματάμ περιλαμβάνουν τη χρήση αλυσίδων με λεπίδες, ή ζαντζίρ στα αραβικά.[43] Αρκετοί Σιίτες κληρικοί έχουν επικρίνει την πρακτική των αυτομαστιγωμάτων, υποστηρίζοντας ότι αυτό το έθιμο "δημιουργεί μια οπισθοδρομική και αρνητική εικόνα για τη κοινότητα τους". Αντίθετα, οι πιστοί ενθαρρύνονται να δωρίσουν αίμα σε αυτούς που το έχουν ανάγκη.[44] Κατά τη διάρκεια της Ασούρας, πολύ λίγοι Σιίτες Μουσουλμάνοι πενθούν δίνοντας αίμα σε άτομα που το έχουν ανάγκη.[45]
Ο εορτασμός της ασούρας έχει μεγάλη κοινωνικοπολιτική αξία για τους Σιίτες, οι οποίοι έχουν αποτελέσει μειονότητα κοινωνικά και δημογραφικά στις περιοχές όπου ζουν. Σύμφωνα με τις πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν την ώρα του εορτασμού, η Ασούρα ήταν μια μορφή σιωπηλής διαφωνίας ή δεδηλωμένης διαμαρτυρίας ενάντια στη κυβέρνηση. Για παράδειγμα, κατά την Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν, τον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου, την λιβανέζικη αντίσταση ενάντια στην ισραηλινή στρατιωτική παρουσία και στην εξέγερση της δεκαετίας του 1990 στο Μπαχρέιν, η Ασούρα χρησιμοποιήθηκε για λόγους εθνεγερσίας από τους Σιίτες. Μερικές φορές οι εορτασμοί της Ασούρα συνδέουν την ανάμνηση του μαρτυρίου του Αλ-Χουσεΐν με τις συνθήκες ζωής του Ισλάμ και των Μουσουλμάνων σε σχέση με το διάσημο απόφθεγμα του Χουσέιν την ημέρα της Ασούρα: "Κάθε μέρα είναι Ασούρα, κάθε γη είναι Καρμπάλα".[46]
Από τότε που ξέσπασε η Ιρανική Συνταγματική Επανάσταση (1905–1911) και μετά, η Ασούρα έχει αποκτήσει μια ολοένα και μεγαλύτερη πολιτική διάσταση. Ακολουθώντας μια παλιά παράδοση, οι ιεροκήρυκες συνέκριναν τους καταπιεστές της εποχής με τους εχθρούς του Ιμάμ Χουσεΐν, τους Ομεϋάδες.[47]
Η πολιτική λειτουργία της μνήμης ήταν πολύ έντονη κατά τη διάρκεια της περιόδου που προηγήθηκε της Ισλαμικής Επανάστασης του 1978–79, αλλά και την περίοδο κατά την οποία έλαβε χώρα η επανάσταση. Επιπλέον, η σιωπηρή ταύτιση των μουσουλμάνων επαναστατών με τον Ιμάμ Χουσεΐν οδήγησε στην άνθηση της λατρείας του μάρτυρα, που εκφράστηκε με τον πιο έντονο τρόπο, ίσως, στο απέραντο νεκροταφείο Μπεχεστί Ζαχρά το οποίο βρίσκεται νότια της Τεχεράνης. Εκεί είναι θαμμένοι οι μάρτυρες της επανάστασης και του πολέμου κατά του Ιράκ. [48]
Από την άλλη πλευρά, ορισμένες κυβερνήσεις έχουν απαγορεύσει τον εορτασμό της Ασούρας. Στη δεκαετία του 1930 ο Ρεζά Σαχ απαγόρευσε τον εορτασμό της Ασούρας στο Ιράν. Το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν είδε την θρησκευτική τελετή σαν πιθανή απειλή και απαγόρευσε τους εορτασμούς της Ασούρας για πολλά χρόνια. [49] Το 1884 22 άτομα στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο σκοτώθηκαν κατά την προσπάθεια τους να γιορτάσουν την Ασούρα, όταν οι βρετανικές αρχές άνοιξαν πυρ κατά των συγκεντρωμένων.[50]
Σε πολλές χώρες έχουν λάβει χώρα τρομοκρατικές επιθέσεις κατά των μουσουλμάνων που γιορτάζουν την Ασούρα. Τα συχνά τέτοια περιστατικά έχουν δημιουργήσει ένα «ενδιαφέρον» αποτέλεσμα ανατροφοδότησης στη σιιτική ιστορία. [51]
Ενώ η Ασούρα λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο την ίδια μέρα στο ισλαμικό ημερολόγιο, στο Γρηγοριανό ημερολόγιο η Ασούρα λαμβάνει χώρα σε διαφορετική ημέρα κάθε έτος, επειδή το ισλαμικό ημερολόγιο είναι σεληνιακό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι ηλιακό. Επιπλέον, η ημερομηνία εμφάνισης της ημισελήνου που χρησιμοποιείται για να προσδιοριστεί πότε ξεκινά κάθε ισλαμικός μήνας διαφέρει από χώρα σε χώρα λόγω και της μεγάλης γεωγραφικής απόστασης.
Έτος Εγίρας | Ημερομηνία στο γρηγοριανό ημερολόγιο |
---|---|
1438 | 12 Οκτωβρίου 2016 (Μέση Ανατολή: Λίβανος, Ιράκ, Ιράν) |
1439 | 1 Οκτωβρίου 2017 (Μέση Ανατολή: Λίβανος, Ιράκ, Ιράν) [61] |
1440 | 21 Σεπτεμβρίου 2018 |
1441 | 10 Σεπτεμβρίου 2019 |
1442 | 30 Αυγούστου 2020 [62] |
1443 | 18 Αυγούστου 2021[62] |
1444 | 7 Αυγούστου 2022 [62] |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.