Γασκώνη
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Γασκώνη (γαλ. Gascogne [ɡaskɔɲ]; γασκωνικά: Gasconha [ɡasˈkuɲɔ]) είναι μια πολιτιστική περιοχή στη νοτιοδυτική Γαλλία, βόρεια της αυτόνομης κοινότητας της Καταλονίας (Ισπανία). Περικλείεται στα φυσικά όρια που σχηματίζονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό στα δυτικά, την πορεία του ποταμού Γαρούνα στα βορειοανατολικά, τον υποπαραπόταμό του τον Λεζ (Lèze) στα νοτιοανατολικά και την οροσειρά των Πυρηναίων στα νότια. Βρίσκεται στη σημερινή περιοχή των γαλλικών νομών Λαντ, Ζερς, Άνω Πυρηναία και, εν μέρει, άλλων περιοχών της Νέας Ακουιτανίας και της Οξιτανίας.
Η περιοχή ονομάστηκε διαδοχικά Ακουιτανική Γαλατία, «Γη των Εννέα Λαών» (Novempopulanie), Βασκονία και στη συνέχεια Γασκώνη. Εξαφανίστηκε ως πολιτική οντότητα το 1063 όταν προσαρτήθηκε στο Δουκάτο της Ακουιτανίας. Μετά τη Συνθήκη του Παρισιού του 1259, το Δουκάτο της Ακουιτανίας πήρε το όνομα του Δουκάτου της Γκιγιέν. Ωστόσο, το όνομα Γασκώνη παρέμεινε σε χρήση μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση.
Διακρίνεται για την πολιτιστική της ταυτότητα που βασίζεται στην ιστορική εξέλιξη των λαών της Ακουιτανίας που μιλούσαν την πρωτοβασκική γλώσσα, προς έναν λαό της Γασκώνης που χαρακτηρίζεται από μια ρομανική γλώσσα, οξιτανορομανική ή «ακουιτανο-ρομανική» (Aquitano-Romance) με έντονες ιδιαιτερότητες. Η γασκωνική γλώσσα σήμερα κατατάσσεται ως διάλεκτος της οξιτανικής γλώσσας.
Η Γασκώνη είναι η γενέτειρα πόλη του πραγματικού Ντ' Αρτανιάν, του μυθιστορηματικού ήρωα που έπλασε ο Αλέξανδρος Δουμάς στο έργο του Οι Τρεις Σωματοφύλακες, καθώς και του μυθιστορηματικού ομώνυμου χαρακτήρα του έργου Συρανό ντε Μπερζεράκ του Εντμόν Ροστάν (αν και ο πραγματικός είχε παριζιάνικη καταγωγή). Είναι επίσης η γενέτειρα πόλη του Ερρίκου Γ΄ βασιλιά της Ναβάρρας, ο οποίος μετέπειτα στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας ως Ερρίκος Δ΄.
Πέρα από τις ιστορικές και φιλολογικές αναφορές η Γασκώνη φημίζεται για τα γραφικά μεσαιωνικά χωριά και κωμοπόλεις της, τους χαλαρούς ρυθμούς της καθημερινότητάς της, το εύκρατο μεσογειακό κλίμα που προσελκύει κάθε χρόνο σημαντικό αριθμό επισκεπτών, αλλά και τη γαστρονομική της παράδοση. Θεωρείται πατρίδα του φουά γκρα και του περίφημου αποστάγματος οίνου το Αρμανιάκ (Armagnac), συγγενές με το κονιάκ.