Κυρά της Ρω

Η Δέσποινα Αχλαδιώτου (το γένος Σαρία, Καστελλόριζο Μεγίστης, 1890 - Ρόδος, 13 Μαΐου 1982), που είναι ευρέως γνωστή ως Κυρά της Ρω, ήταν Ελληνίδα κτηνοτρόφος, ηρωική μορφή της Αντίστασης κατά την περίοδο της Κατοχής. Επί 39 χρόνια, από το 1943 ως το θάνατό της το 1982, ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω κάθε πρωί και την υπέστελλε με τη δύση του ήλιου.

Δέσποινα Αχλαδιώτου Κυρά της Ρω
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Κυρά της Ρω (Ελληνικά)
Όνομα γεννήσεως	Δέσποινα Αχλαδιώτη
Γέννηση	1890 Καστελλόριζο Μεγίστης
Θάνατος	13 Μαΐου 1982 (92 ετών) Ρόδος
Τόπος ταφής	Ρω Μεγίστης
Κατοικία	Ρω Μεγίστης
Εθνικότητα	Ελληνίδα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Κώστας Αχλαδιώτης (απεβίωσε το 1940)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Γεννήθηκε στο τότε οθωμανοκρατούμενο Καστελλόριζο το 1890, από τους Σταυριανό και Μαριγώ Σαρία (το γένος Τερέση) και ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας και η μόνη κόρη.

Σε νεαρή ηλικία, η Δέσποινα ερωτεύτηκε τον βοσκό του πατέρα της τον Κώστα Αχλαδιώτη από την Αστυπάλαια. Για τα δεδομένα της εποχής αυτό ήταν κάτι το ανεπίτρεπτο, οπότε μόλις μαθεύτηκε η σχέση τους ο πατέρας της την αποκλήρωσε. Μη έχοντας άλλη λύση, ο Κώστας, με τη συγκατάθεση της Δέσποινας προέβη στην απαγωγή της και παντρεύτηκαν.

Το 1927, η Δέσποινα και ο Κώστας εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην ιταλοκρατούμενη ερημική νησίδα της Ρω, όπου τότε ζούσαν ελάχιστες οικογένειες, προκειμένου να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία. Το 1929 η Δέσποινα Αχλαδιώτου ύψωσε για πρώτη φορά μια αυτοσχέδια ελληνική σημαία, όταν ξύπνησε ένα πρωί και είδε στην κορυφή του νησιού να κυματίζει η τουρκική σημαία. Πήγε στο σπίτι, πήρε ένα λευκό σεντόνι, μια γαλάζια κουρτίνα και έραψε μιά γαλανόλευκη. Κατέβασε με τον σύζυγο της την τουρκική σημαία και τοποθέτησε στη στη θέση της την ελληνική. Σταδιακά οι λίγες οικογένειες της Ρω εγκατέλειψαν το νησί, έτσι η Δέσποινα και ο Κώστας της έγιναν οι μοναδικοί κάτοικοι.

Τη χρονιά εκείνη όμως, ο Κώστας αρρώστησε βαριά από σκωληκοειδίτιδα. Η φωτιά που άναψε η γυναίκα του για να ειδοποιήσει με σινιάλα καπνού τους κατοίκους του Καστελλόριζου και τους παραπλέοντες ψαράδες δεν έγινε εγκαίρως αντιληπτή. Ο σύζυγός της άφησε την τελευταία του πνοή μέσα σε μια ψαρόβαρκα που τον είχε παραλάβει καθυστερημένα για να τον μεταφέρει στο γιατρό του Καστελλόριζου.

Η κυρά της Ρω φρόντισε μόνη της για την ταφή του συντρόφου της. Έπειτα, γύρισε πάλι στη Ρω, αυτή τη φορά με τη γηραιή και τυφλή μητέρα της, όπου πέρασε τα χρόνια της Κατοχής. Εκεί θα προσέφερε υπηρεσίες σε στρατιώτες του Ιερού Λόχου. Με «δυνατή φωνή και γοργή περπατησιά», όπως την περιγράφει ο βιογράφος της Κυριάκος Χονδρός, δεν εγκατέλειψε ποτέ το νησί, ακόμα κι όταν το Καστελλόριζο, που βομβαρδίστηκε από τους Άγγλους στη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, το 1943, ερήμωσε σχεδόν από τους κατοίκους του, εκ των οποίων οι περισσότεροι εξαναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1943, για πρώτη φορά Ελληνικό αντιτορπιλικό, το «Παύλος Κουντουριώτης», κατέπλευσε στο Καστελλόριζο, όπου βομβαρδίστηκε μέχρι τις 19 Νοεμβρίου 1943 από Γερμανικά στούκας. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν πάλι να φύγουν με συμμαχικά πλοία είτε προς Κύπρο είτε προς τις μικρασιατικές ακτές. Ωστόσο, η Κυρά της Ρω παρέμεινε στο νησί να υψώνει κάθε πρωί την Ελληνική σημαία, προσφέροντας τη βοήθεια της σε Ιερολοχίτες που βρήκαν καταφύγιο εκεί. Με τη λήξη του πολέμου, ορισμένοι κάτοικοι επέστρεψαν στο Καστελόριζο κατά ομάδες.

Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα Δωδεκάνησα και μαζί μ' αυτά και το Καστελλόριζο και όλες οι παρακείμενες νησίδες και βραχονησίδες, σύμφωνα με τη Συνθήκη των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947, περιήλθαν στην Ελλάδα. Η μοίρα της Ρω ήταν λοιπόν αναπόσπαστα συνδεδεμένη μ' αυτήν του Καστελόριζου.

Οι περιπέτειες για την Κυρά της Ρω δεν τελείωσαν με την απελευθέρωση. Τον Αύγουστο του 1975, ο Τούρκος δημοσιογράφος Ομάρ Κασάρ και δύο ακόμα άτομα, παρακολουθώντας τη Ρω και εκμεταλλευόμενοι την ολιγοήμερη απουσία της Δέσποινας Αχλαδιώτου για λόγους υγείας, αποβιβάστηκαν εκεί και τοποθέτησαν πάνω σ' ένα κοντάρι 4 μέτρων τη σημαία τους. Η Κυρά της Ρω την κατέβασε αμέσως, όταν γύρισε. Την 1η Σεπτεμβρίου 1975, κατέπλευσε στο Καστελλόριζο το ανθυποβρυχιακό σκάφος «Γ. Πεζόπουλος» με κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Ι. Παπασιλέκα για συμπαράσταση στην κυρά της Ρω, όμως μια άλλη Τουρκική σημαία τοποθετήθηκε στη νήσο Στρογγυλή απέναντι στα νότια του Καστελλόριζου.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Ο τάφος της Κυράς της Ρω δίπλα στον ιστό με τη σημαία

Μετά από τρίμηνη νοσηλεία εξαιτίας εγκεφαλικού επεισοδίου που υπέστη, απεβίωσε σε νοσοκομείο της Ρόδου στις 13 Μαΐου 1982, σε ηλικία 92 ετών.^[1] Η κηδεία της τελέστηκε την επομένη ημέρα δημοσία δαπάνη στο Καστελλόριζο, παρουσία του τότε υφυπουργού Άμυνας Αντώνη Δροσογιάννη. Το φέρετρο της ήταν σκεπασμένο με την Ελληνική σημαία. Η σορός της μεταφέρθηκε στην Ρω και ενταφιάστηκε κάτω από τον ιστό όπου ύψωνε τη σημαία.

Σήμερα στη νησίδα της Ρω υπάρχει ο τάφος της, τα δύο μικρά σπιτάκια όπου διέμενε και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.

Τιμητικές διακρίσεις

Επίσκεψη ΑΝΥΠΕΞ κ. Δ. Δρούτσα στη Ρω

Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (1975), το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων, το Δήμο Ρόδου, την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και άλλους φορείς. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έστειλε ναυτικό άγημα και αντιπροσωπεία του ΓΕΝ στο Καστελόριζο όπου, στις 23 Νοεμβρίου 1975, της απένειμε το μετάλλιο για την πολεμική περίοδο 1941-1944 για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες της», όπως ανέφερε η απόφαση του Υπουργού Άμυνας.

Παραπομπές

1. Χρονικό του 20ου αιώνα, εκδ. Τέσσερα Έψιλον, σελ. 1258.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η Κυρά της Ρω, Δέσποινα Αχλαδιώτη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)