Κατακλυσμικοί μεταβλητοί αστέρες
From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι κατακλυσμικοί μεταβλητοί αστέρες ( CV ) είναι αστέρες οι οποίοι αυξάνουν ακανόνιστα τη φωτεινότητα τους κατά ένα μεγάλο παράγοντα και στη συνέχεια επιστρέφουν σε κατάσταση ηρεμίας. Αρχικά ονομάζονταν καινοφανείς αστέρες (novae), καθώς εμφανίζονταν ξαφνικά στον ουρανό με εξαιρετική λαμπρότητα, ορατοί με γυμνό μάτι , σαν νέοι αστέρες στον ουρανό.
Οι κατακλυσμικοί μεταβλητοί αστέρες είναι δυαδικοί αστέρες που αποτελούνται από δύο συστατικά: ένα πρωτεύον λευκό νάνο και μια δευτερεύουσα μάζα . Οι αστέρες είναι τόσο κοντά μεταξύ τους ώστε η βαρύτητα του λευκού νάνου παραμορφώνει το δευτερεύον σώμα, και ο λευκός νάνος συσσωρεύει ύλη από τον σύντροφο του. Ως εκ τούτου, το δευτερεύον σώμα αναφέρεται συχνά ως ο αστέρας δορυφόρος . Η συσσωρευμένη ύλη, η οποία είναι συνήθως πλούσια σε υδρογόνο , σχηματίζει στις περισσότερες περιπτώσεις ένα δίσκο προσαύξησης γύρω από τον λευκό νάνο. Ισχυρή εκπομπή ακτινοβολίας UV και ακτίνων Χ παρατηρείται συχνά από τον δίσκο προσαύξησης, ο οποίος τροφοδοτείται από την απώλεια βαρυτικής δυναμικής ενέργειας από το συσσωρευμένο υλικό.
Το υλικό στην εσωτερική άκρη του δίσκου πέφτει στην επιφάνεια του πρωτεύοντος λευκού νάνου. Ένα ξέσπασμα κλασσικού καινοφανή αστέρα συμβαίνει όταν η πυκνότητα και θερμοκρασία στον πυθμένα του συσσωρευμένου στρώματος υδρογόνου αυξηθεί τόσο ώστε να πυροδοτήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σύντηξης υδρογόνου, οι οποίες μετατρέπουν ταχέως το στρώμα υδρογόνου σε ήλιο . Εάν η διαδικασία αύξησης συνεχιστεί αρκετά ώστε να φέρει το λευκό νάνο κοντά στο όριο Chandrasekhar , η αυξανόμενη εσωτερική πυκνότητα μπορεί να προκαλέσει θετική ανάδραση σύντηξης άνθρακα και να προκαλέσει έκρηξη τύπου σουπερνόβα Ia , η οποία θα καταστρέψει τελείως τον λευκό νάνο.
Ο δίσκος προσαύξησης μπορεί να είναι επιρρεπής σε μια αστάθεια που οδηγεί σε εκρήξεις νάνου καινοφανή , όταν το εξωτερικό τμήμα του δίσκου αλλάζει από μία ψυχρή και θαμπή κατάσταση σε μία θερμότερη και πιο φωτεινή για κάποιο χρονικό διάστημα, πριν επιστρέψει στην κατάσταση ψύξης. Ο νάνος καινοφανής μπορεί να επαναληφθεί σε μια κλίμακα ημερών έως και δεκαετιών.