Κρίση του Κονγκό
Περίοδος πολιτικών αναταραχών / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η κρίση του Κονγκό (γαλλικά: Crise congolaise) ήταν μια περίοδος πολιτικών αναταραχών και συγκρούσεων μεταξύ 1960 και 1965 στη Δημοκρατία του Κονγκό (σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό).[lower-greek 1] Η κρίση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την ανεξαρτησία του Κονγκό από το Βέλγιο και τελείωσε, ανεπίσημα, με ολόκληρη τη χώρα υπό την κυριαρχία του Μομπούτου Σέσε Σέκο. Αποτελώντας μια σειρά εμφυλίων πολέμων, η Κρίση του Κονγκό ήταν επίσης μια σύγκρουση διά αντιπροσώπων στον Ψυχρό Πόλεμο, στον οποίο η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν αντίπαλες φατρίες. Περίπου 100.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Κρίση του Κονγκό | |
---|---|
Ψυχρός πόλεμος | |
Από πάνω αριστερά προς δεξιά:
| |
Χρονολογία | 5 Ιουλίου 1960 – 25 Νοεμβρίου 1965 |
Τόπος | Δημοκρατία του Κονγκό |
Αίτια | πολιτικές αναταραχές |
Έκβαση | Το Κονγκό ιδρύεται ως ανεξάρτητο ενιαίο κράτος υπό την αυταρχική προεδρία του Μομπούτου Σέσε Σέκο. |
Ένα εθνικιστικό κίνημα στο Βελγικό Κονγκό απαίτησε το τέλος της αποικιακής κυριαρχίας όπου οδήγησε στην ανεξαρτησία της χώρας στις 30 Ιουνίου 1960. Είχαν γίνει ελάχιστες προετοιμασίες και πολλά ζητήματα, όπως ο φεντεραλισμός, ο φυλετισμός και ο εθνοτικός εθνικισμός, παρέμεναν άλυτα. Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, ξέσπασε ανταρσία στον στρατό και ξέσπασε βία μεταξύ μαύρων και λευκών πολιτών. Το Βέλγιο έστειλε στρατεύματα για να προστατεύσει τους λευκούς πολίτες που έφυγαν. Η Κατάνγκα και το Νότιο Κασάι αποσχίστηκαν με τη βελγική υποστήριξη. Εν μέσω συνεχιζόμενων αναταραχών και βίας, τα Ηνωμένα Έθνη ανέπτυξαν ειρηνευτικές δυνάμεις, αλλά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Νταγκ Χάμαρσκελντ αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει αυτά τα στρατεύματα για να βοηθήσει την κεντρική κυβέρνηση στην Κινσάσα να πολεμήσει τους αποσχιστές. Ο πρωθυπουργός Πατρίς Λουμούμπα, ο χαρισματικός ηγέτης της μεγαλύτερης εθνικιστικής φατρίας, αντέδρασε καλώντας για βοήθεια από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία έστειλε αμέσως στρατιωτικούς συμβούλους και άλλη υποστήριξη.
Η εμπλοκή των Σοβιετικών δίχασε την κυβέρνηση του Κονγκό και οδήγησε σε αδιέξοδο μεταξύ του Λουμούμπα και του προέδρου Τζόζεφ Κάσα-Βούμπου. Ο Μομπούτου, εκείνη την εποχή ο επικεφαλής στρατιωτικός βοηθός του Λουμούμπα και αντισυνταγματάρχης στο στρατό, έσπασε αυτό το αδιέξοδο με ένα πραξικόπημα, εκδιώχνοντας τους Σοβιετικούς συμβούλους και ίδρυσε μια νέα κυβέρνηση ουσιαστικά υπό τον δικό του έλεγχο. [2] Ο Λουμούμπα αιχμαλωτίστηκε και στη συνέχεια εκτελέστηκε το 1961. Μια αντίπαλη κυβέρνηση της «Ελεύθερης Δημοκρατίας του Κονγκό» ιδρύθηκε στην ανατολική πόλη Κισανγκάνι από υποστηρικτές του Λουμούμπα με επικεφαλής τον Αντουάν Γκιζένγκα. Κέρδισε τη σοβιετική υποστήριξη, αλλά συντρίφτηκε στις αρχές του 1962. Εν τω μεταξύ, ο ΟΗΕ έλαβε μια πιο επιθετική στάση έναντι των αποσχιστών μετά τον θάνατο του Χάμαρσκελντ σε αεροπορικό δυστύχημα στα τέλη του 1961. Υποστηριζόμενος από τα στρατεύματα του ΟΗΕ, ο Λεοπόλντβιλ νίκησε τα αποσχιστικά κινήματα στην Κατάνγκα και στο Νότιο Κασάι στις αρχές του 1963.
Με την Κατάνγκα και το Νότιο Κασάι να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, εγκρίθηκε ένα συμβιβαστικό σύνταγμα και ο εξόριστος ηγέτης, Μωυσής Τσόμπε, ανακλήθηκε ως επικεφαλής μιας προσωρινής διοίκησης ενώ διοργανώνονταν νέες εκλογές. Ωστόσο, προτού διεξαχθούν αυτά, ξεσηκώθηκαν στα ανατολικά της χώρας μαχητές με έμπνευση από τους Μαοϊκούς που αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «Σίμπα». Οι Σίμπας πήραν τον έλεγχο σημαντικού εδάφους και ανακήρυξαν μια κομμουνιστική «Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό» στο Στάνλεϊβιλ. Οι κυβερνητικές δυνάμεις σταδιακά ανακατέλαβαν εδάφη και, τον Νοέμβριο του 1964, το Βέλγιο και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν στρατιωτικά στο Στάνλεϊβιλ για να ανακτήσουν ομήρους από την αιχμαλωσία των Σίμπα. Οι Σίμπα ηττήθηκαν και κατέρρευσαν αμέσως μετά. Μετά τις εκλογές του Μαρτίου 1965, αναπτύχθηκε ένα νέο πολιτικό αδιέξοδο μεταξύ Τσόμπε και Κάσα-Βούμπου, αναγκάζοντας την κυβέρνηση σε σχεδόν παράλυση. Ο Μομπούτου έκανε ένα δεύτερο πραξικόπημα τον Νοέμβριο του 1965, παίρνοντας τον προσωπικό έλεγχο της χώρας. Κάτω από την κυριαρχία του Μομπούτου, το Κονγκό (μετονομάστηκε σε Ζαΐρ το 1971) μετατράπηκε σε δικτατορία που θα διαρκέσει μέχρι την κατάθεσή του το 1997 .