Κτήριο της IG Farben
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Κτήριο της IG Farben ή το Κτήριο Πέλτσιγκ χτίστηκε από το 1928 ως το 1930[5] για να στεγάσει τα κεντρικά γραφεία της Κοινοπραξίας εταιριών IG Farben στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Άλλα ονόματα με τα οποία είναι γνωστό στη διεθνή βιβλιογραφία είναι: Poelzig Ensemble, Poelzig Complex, και παλιότερα IG Farben Complex, και General Creighton W. Abrams Building. Η σχεδίαση του κτιρίου παραδόθηκε στον αρχιτέκτονα Χανς Πέλτσιγκ έπειτα από διαγωνισμό.
| Κτήριο της IG Farben | |
|---|---|
| I. G.-Farben-Haus | |
 | |
 | |
 | |
| Είδος | κτήριο γραφείων |
| Αρχιτεκτονική | New Objectivity |
| Διεύθυνση | Norbert-Wollheim-Platz 1, 60323 Frankfurt am Main[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | |
| Διοικητική υπαγωγή | Φραγκφούρτη[2] |
| Τοποθεσία | Westend |
| Χώρα | Γερμανία[3] |
| Έναρξη κατασκευής | 1930 |
| Ένοικοι | Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φραγκφούρτης, IG Farben, Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force, Bizonal Economic Council, United States European Command, V Corps και CIA |
| Ιδιοκτήτης | Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φραγκφούρτης |
| Διαχειριστής | Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φραγκφούρτης, IG Farben, Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force, Bizonal Economic Council, United States European Command, V Corps και CIA |
| Μήκος | 250 μέτρα |
| Ύψος | 35 μέτρα |
| Όροφοι | 9 |
| Υλικά | d:Q1033483 |
| Αρχιτέκτονας | Χανς Πέλτσιγκ και Marlene Poelzig |
| Χρηματοδότης | IG Farben |
| Προστασία | Μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς στην Έσση[4][1] |
| Ιστότοπος | |
| Επίσημος ιστότοπος | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Όταν ολοκληρώθηκε η ανέγερσή του, το κτίριο ήταν το μεγαλύτερο κτίριο γραφείων στην Ευρώπη και κράτησε αυτή τη πρωτιά μέχρι τη δεκαετία του 1950.[6] Παρόλο το επιβλητικό μέγεθός του, οι έξι τετραγωνικές πτέρυγες του κτιρίου έχουν μια μοντέρνα ομορφιά. Είναι επίσης διάσημο για τους ανελκυστήρες τύπου "paternoster" που διαθέτει.[7]
Στο κτήριο ήταν τα κεντρικά γραφεία των ερευνητικών προγραμμάτων συνθετικού πετρελαίου και συνθετικού ελαστικού της Ναζιστικής Γερμανίας για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως και η διοίκηση των παραγωγικών μονάδων μαγνησίου, λιπαντικών, εκρηκτικών, μεθανόλης, και Zyklon B, του θανατηφόρου αερίου που χρησιμοποιούνταν στα Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.[8][9] Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, το κτήριο IG Farben στέγασε τα κεντρικά γραφεία του Ανώτατης Συμμαχικής Διοίκησης και από το 1949-1952 του Ανώτατου διοικητή της Γερμανίας (HICOG). Έγινε η κύρια τοποθεσία υλοποίησης του Σχεδίου Μάρσαλ, το οποίο χρηματοδότησε κατά μεγάλο μέρος τη μεταπολεμική αναστήλωση της Ευρώπης. Ο κρατικός μηχανισμός της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Κυβέρνησης, δηλαδή της Δυτικής Γερμανίας, σχεδιάστηκε εκεί. Το Κτήριο IG Farben στέγασε τα αρχηγεία τού Πέμπτου Αμερικανικού Σώματος και της Διοίκησης Βορείων Περιοχών (NACOM) μέχρι το 1995. Ο Αμερικανικός Στρατός μετονόμασε το κτήριο σε General Creighton W. Abrams Building προς τιμήν του στρατηγού Κρέιτον Άμπραμς το 1975.[5]
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το κτήριο παρέμεινε υπό τον έλεγχο των Αμερικανικών δυνάμεων. Ο Αμερικανικός Στρατός έδωσε τον έλεγχο του κτηρίου στη Γερμανική Κυβέρνηση το 1995. Το κτήριο επιδόθηκε στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης από την Κυβέρνηση της Έσσης, η οποία επιχορήγησε την ανακατασκευή του με 25 εκ. ευρώ. Σε αναγνώριση του αρχιτέκτονα του κτηρίου, το Πανεπιστήμιο μετονόμασε το κτήριο σε "Poelzig-Bau" (κτήριο Πέλτσιγκ) και το σύμπλεγμα των κτισμάτων που το περιβάλλουν σε "Poelzig Ensemble" (Σύμπλεγμα Πέλτσιγκ). Οι εργασίες αναστήλωσης ξεκίνησαν το Μάρτιο του 1998 και ολοκληρώθηκαν το 2001, οπότε και έγινε η επίσημη παράδοση του κτηρίου (26 Οκτωβρίου). Κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης στην είσοδο του κτηρίου τοποθετήθηκε αναμνηστική πλάκα για τα θύματα της καταναγκαστικής εργασίας στο εργοστάσιο της IG Farben στο Άουσβιτς ΙΙΙ και όλων όσοι δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων με τον Κυκλώνα Β, προϊόν της Κοινοπραξίας.[6]
Η τοποθεσία
Το κτήριο της IG Farben ανεγέρθηκε σε γη που ήταν γνωστή με το όνομα Grüneburggelände στη συνοικία Βέστεντ (Westend) της Φρανκφούρτης. Το 1837, η ιδιοκτησία ανήκε στην Οικογένεια Ρότσιλντ. Το 1864, το ψυχιατρικό νοσοκομείο της πόλης, γνωστό με το όνομα Affenfelsen ή Affenstein, κατασκευάστηκε στην τοποθεσία αυτή.[6] Το όνομα Affenstein προέρχεται από αρχείο Χριστιανικό μνημείο που κάποτε υπήρχε εκεί στο δρόμο έξω από τη Φρανκφούρτη. Ήταν γνωστό ως Avestein (Άβεσταϊν) όπως και Άβε Μαρία (Ave Maria), δηλαδή της Παναγίας, αλλά στην τοπική διάλεκτο της Φρανκφούρτης ονομαζόταν "Affe Stein". Εκεί, ο συγγραφέας Χάινριχ Χόφμαν προσέλαβε τον Αλόις Αλτσχάιμερ για να εργαστεί στο νοσοκομείο, όπου και οι δυο μαζί ερεύνησαν καινοτόμους τρόπους διαχείρισης των νοητικά ασυμβίβαστων ατόμων.[7] Το Grüneburgpark (Γκρύνενμπουργκπαρκ) δημιουργήθηκε το 1880 στο μεγαλύτερο δυτικό μέρος της περιοχής.
Πρώιμη ιστορία
Η κοινοπραξία IG Farben αγόρασε την ιδιοκτησία της γης το 1927 για να τη χρησιμοποιήσει ως κεντρικά γραφεία. Τη δεκαετία του 1920, η IG Farben (από το Γερμανικό όνομα Interessen Gemeinschaft Farbenindustrie Aktiengesellschaft) ήταν η μεγαλύτερη κοινοπραξία εταιριών παγκοσμίως για φάρμακα, χημικά και χρώματα. Η Φρανκφούρτη επιλέχτηκε επειδή ήταν σε κεντρικό σημείο και εύκολα προσβάσιμη από αέρα και ξηρά.[6][10][11]
Τον Αύγουστο του 1928, ο καθηγητής Χανς Πέλτσιγκ κέρδισε το διαγωνισμό σχεδιασμού του κτηρίου, με αντίπαλους πέντε άλλους αρχιτέκτονες, ο διασημότερος των οποίων ήταν ο Έρνστ Μέι, που τότε διατελούσε αρχηγός (Head) του οργανισμού χωροταξίας της Φρανκφούρτης (Urban Design for Frankfurt).[5]
Οι εργασίες στα θεμέλια ξεκίνησαν στα τέλη του 1928, και το καλοκαίρι του 1929 άρχισε να χτίζεται ο ατσάλινος σκελετός. Η ανέγερση του κτηρίου τελείωσε το 1930 μετά από μόλις 24 μήνες, ένα επίτευγμα που πραγματοποιήθηκε με τσιμέντο ταχείας πήξεως, νέα υλικά κατασκευής και εργατικό δυναμικό που εργαζόταν όλες τις βάρδιες.[5][6][11] Μετά, το 1930, ο διευθυντής Φυτοκομίας της Φρανκφούρτης Μαξ Μπρομ, και η ομάδα καλλιτεχνών Μπορνίμερ Κράις έφτιαξαν σχέδια για τα 14 εκτάρια ακάλυπτου χώρου που ήταν γύρω από το κτήριο. Τα θεμέλια, και το συγκρότημα γενικώς, ολοκληρώθηκαν το 1931 με συνολικό κόστος 24 εκατομμυρίων μάρκων (Reichsmark).[6]
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Η IG Farben αργότερα έγινε αναπόσπαστο μέρος της Ναζιστικής βιομηχανικής δύναμης.[12] Στο κτήριο ήταν τα κεντρικά γραφεία ερευνητικών προγραμμάτων για την παραγωγή συνθετικού πετρελαίου και συνθετικών ελαστικών για πολεμική χρήση, όπως και τη παραγωγή μαγνησίου, λιπαντικών, εκρηκτικών, μεθανόλης και Κυκλώνα Β, του θανατηφόρου αερίου που χρησιμοποιούνταν στα Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.[8] Το κτήριο χρησιμοποιήθηκε από την IG Farben για 15 χρόνια.[5]
Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η γύρω περιοχή είχε καταστραφεί ολοσχερώς, αλλά το κτήριο αυτό δεν έπαθε σχεδόν καθόλου ζημιές και είχε γεμίσει από άστεγους πολίτες της βομβαρδισμένης Φρανκφούρτης. Το Μάρτιο του 1945, οι Σύμμαχοι κατέλαβαν τη περιοχή και το κτήριο της IG Farben στέγασε τα κεντρικά αρχηγεία του Αμερικανού Στρατηγού Ντουάιτ Αϊζενχάουερ (Dwight D. Eisenhower).[7] Το γραφείο του στρατηγού δέχτηκε πολλούς σημαντικούς επισκέπτες, συμπεριλαμβανομένου των Σαρλ ντε Γκωλ, Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ, και Γκεόργκι Ζούκοφ.[11] Ήταν εκεί που υπεγράφη η Διαγγελία Αρ. 2 (Proclamation No. 2), η οποία καθόρισε ποιες περιοχές της χώρας θα άνηκαν στην Αμερικανική ζώνη. Ο Αϊζενχάουερ έφυγε από το κτήριο το Δεκέμβριο του 1945 αλλά το γραφείο του συνέχισε να χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις: το σύνταγμα της πολιτείας της Έσσης υπεγράφη εκεί, ο Δυτικογερμανός Προεδρεύων (Ministerpräsident) δέχτηκε την εργασία να γράψει το Grundgesetz (Γερμανικό σύνταγμα), και η διοίκηση του Οικονομικού Συμβουλίου της Διζωνίας (Wirtschaftsrat der Bizone) επίσης ήταν εγκατεστημένη εκεί.
Ψυχρός πόλεμος
Από το 1945 ως το 1947 το κτήριο της IG Farben στέγαζε τα Ανώτατα Αρχηγεία των Συμμαχικών Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, και ήταν το αρχειγείο των Αμερικανικών κατοχικών δυνάμεων και του Στρατιωτικού Διοικητή. Στις 10 Μαϊου 1947 οι τελικές διαταγές προς το στρατιωτικό προσωπικό απαγόρεψαν περαιτέρω αναφορά στο κτήριο ως Κτήριο της IG Farben και απαίτησαν να ονομάζεται Το Κτήριο των Αρχηγείων της Ευρωπαϊκής Διοίκησης.[10]
Ο Ανώτατος Διοικητής των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Γερμανία (HICOG) και το προσωπικό του χρησιμοποίησαν το κτήριο από το 1949 ως το 1952.
Μετά το 1952, το κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως το Ευρωπαϊκό κέντρο για τις Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και τα αρχηγεία του Πέμπτου Αμερικανικού Σώματος. Αργότερα έγινε το αρχηγείο της Διοίκησης Βορείων Περιοχών μέχρι το 1994. Το κτήριο της IG Farben επίσης ήταν το αρχηγείο της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA) στη Γερμανία και γι'αυτό έμεινε γνωστό και ως το πεντάγωνο της Ευρώπης. Στις 16 Απριλίου 1975, ο Αμερικανικός στρατός μετονόμασε το κτήριο σε General Creighton W. Abrams Building προς τιμήν του Αμερικανού στρατηγού.[10] Η μετονομασία όμως δεν είχε απόλυτη νομιμότητα, επειδή τεχνικά οι ΗΠΑ είχαν νοικιάσει το κτήριο από τη Γερμανική κυβέρνηση και άρα δεν είχαν ιδιοκτησία επί αυτού.
Στις 11 Μαΐου 1972 μέρος του κτιριακού συγκροτήματος έγινε στόχος βομβιστικής επίθεσης της Φράξιας Κόκκινος Στρατός (Ομάδα Baader-Meinhof). Το κτήριο έγινε ξανά στόχος επιθέσεων της ίδιας ομάδας το 1976 και το 1982.[6][13] Ως αποτέλεσμα, το πάρκο που ήταν δίπλα στο κτήριο το οποίο προηγουμένως ήταν ανοιχτό στο κοινό κλείστηκε και έγινε μέρος της στρατιωτικής ζώνης που περιελάμβανε στρατώνες και χώρους εργασίας στο πίσω μέρος του κτηρίου.
Πρόσφατη ιστορία
Μετά την Επανενοποίηση της Γερμανίας, η Αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως θα απομακρύνει όλους τους στρατιώτες της από τη Φρανκφούρτη μέχρι το 1995, και οτι θα παρέδιδε το κτήριο και τη γύρω περιοχή στη Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση.[5] Υπήρξαν προτάσεις ότι το κτήριο θα μπορούσε να στεγάσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Οι Βρετανοί, ωστόσο, ήθελαν να στεγαστεί η ΕΚΤ στο Λονδίνο, και κατάφεραν να σαμποτάρουν τη πρόταση λέγοντας πως το Ναζιστικό παρελθόν του κτηρίου θα δυσφημούσε την ΕΚΤ.[14] Το 1996, η κυβέρνηση της Έσσης αγόρασε το κτήριο και τη γύρω περιοχή για λογαριασμό του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης. Τα κτήρια του συγκροτήματος ανακαινίστηκαν με κόστος 50 εκατομμύρια Γερμανικά Μάρκα (περίπου 25 εκατομμύρια Ευρώ), ένα έργο που ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο Dissing+Weitling από τη Κοπεγχάγη της Δανίας[15] και όταν ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση το κτήριο Πέλτσιγκ παραδόθηκε στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης. Έτσι το κτήριο σήμερα στεγάζει τη Δυτική Πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου,[9][11] η οποία έχει τα τμήματα φιλοσοφίας, ιστορίας, θεολογίας, κλασσικής φιλοσοφίας, τέχνης και μουσικής, σύγχρονων γλωσσών και γλωσσολογίας, πολιτιστικών μελετών, το Κέντρο Αμερικανικών Σπουδών,[16] και το Ινστιτούτο Φριτζ-Μπάγερ.[17]
Η διαμάχη της μετονομασίας
Όταν το πανεπιστήμιο πήρε το κτήριο, άρχισε μια μακρά διαμάχη για το όνομά του. Το θέμα ξεκίνησε με τον πρώην πρόεδρο του πανεπιστημίου, τον Βέρνερ Μέϊσνερ, που μετονόμασε το κτήριο σε Συγκρότημα Πέλτσιγκ. Για τον Μέϊσνερ η μετονομασία ελευθέρωνε το κτήριο από το Ναζιστικό του παρελθόν. Όμως ένας αριθμός φοιτητών, και κάποιοι καθηγητές, αντιστάθηκαν στη μετονομασία και ήθελαν να διατηρηθεί το όνομα «Κτήριο της IG Farben».
Ο μετέπειτα πρόεδρος, ο Ρούντολφ Στάινμπεργκ, συμφώνησε με τη τελική απόφαση του πανεπιστημίου να διατηρήσει το όνομα. Ωστόσο, ο Στάινμπεργκ δεν εφάρμοσε σταθερή ονομασία στη πανεπιστημιακή γραφειοκρατία. Μετά το άνοιγμα του κτηρίου το 2001, ο πρόεδρος της AstA, ο Βουλφίλα Βίλο Γουόλτερ, αντιτάχθηκε κατά της «λαθεμένης χρήσης του Χανς Πέλτσιγκ» [sic][18] και πρότεινε να διατηρηθεί το όνομα του κύριου κτηρίου, και να ονομαστεί το μικρό κτήριο του καζίνο «Καζίνο Πέλτσιγκ». Αυτή η πρόταση είχε πολύ μικρή υποστήριξη. Μέχρι το 2004 η πρόταση «Σύμπλεγμα Πέλτσιγκ» είχε γίνει πολύ αμφισβητήσιμη. Η συζήτηση εξελίχτηκε σε έντονη πολιτική διαμάχη για τη μορφή ενός μνημείου: Η αντιπρόεδρος Μπρίτα Ρανκ εγκατέστησε μια μόνιμη έκθεση στο εσωτερικό του κτηρίου και μια πλάκα μνήμης στο μπροστινό μέρος του κτηρίου για τους εργάτες-σκλάβους της IG Farben και αυτούς που δολοφονήθηκαν με το αέριο Κυκλώνας Β.[6] Η Γερουσία του Πανεπιστημίου συμφώνησε με μια πρωτοβουλία του φοιτητή-γερουσιαστή του Πράσινου Κόμματος, Ντάβιντ Πρόφιτ, και της Ανγκέλικα Μαρξ, γερουσιαστή της United Services Union, να ονομαστεί ένα μέρος της νέας δυτικής πτέρυγας της πανεπιστημιούπολης προς τιμήν του πρώην σκλάβου εργάτη Νόρμπερτ Βόλχαϊμ.[6]
Παρ' όλες τις μετονομασίες από το Πανεπιστήμιο και τον Αμερικανικό στρατό, το κτήριο σήμερα συνεχίζει να είναι γενικότερα γνωστό ως «κτήριο της IG Farben». Η σύνδεση του κτηρίου με το Ναζισμό είναι δύσκολο να ξεχαστεί, κυρίως λόγω της απόλυτης συνεργασίας της IG Farben με το Ναζιστικό καθεστώς (το οποίο βασίστηκε απόλυτα ως προς την πολεμική του παραγωγή σε αυτήν), αλλά επίσης και λόγω της επιβλητικής εμφάνισης του κτηρίου.[9] Το Der Spiegel έγραψε για τη «μυρωδιά ενοχής» του κτηρίου.[19] Μόνο με την έξοδο των Αμερικανών, τις ανακαινίσεις, και τη χρήση του κτηρίου από το πανεπιστήμιο μειώθηκε κάπως η σύνδεση του κτηρίου με το Τρίτο Ράιχ στη κοινή γνώμη. Στο χάρτη της πανεπιστημιούπολης του 2009 το κτήριο ονομάζεται IG Hochhaus, χωρίς να αναφέρονται οι λέξεις Farben ή Πέλτσιγκ.
Μέλλον
Η Έσση θέλει πίσω από το κτήριο της IG Farben να φτιάξει «την καλύτερη πανεπιστημιούπολη της Ευρώπης» για να στεγαστούν τα υπόλοιπα τμήματα του πανεπιστημίου που σήμερα είναι στη παλιά πανεπιστημιούπολη του Μπόκενχαϊμ: τη Νομική, τη Σχολή Επιχειρήσεων, των Κοινωνικών Επιστημών, της Παιδαγωγικής, και των Τεχνών.[20] Τον Οκτώβριο του 2009 οι σχολές της Νομικής, των Επιχειρήσεων, των Οικονομικών και των Χρηματοπιστωτικών μεταφέρθηκαν σε νέα κτήρια στη καινούργια πανεπιστημιούπολη. Επίσης, εγκαταστάθηκαν πολλές νέες φοιτητικές εστίες. Η μετακόμιση θα ολοκληρωθεί το 2014. Το πανεπιστήμιο μετά θα εγκαταλείψει τη παλιά πανεπιστημιούπολη της Φρανκφούρτης - Μπόκενχαϊμ, η οποία σχεδιάστηκε από τον Φέρντιναντ Κράμερ τις δεκαετίες του 1950 και 1960.
Το 1928 η IG Farben ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη επιχείρηση στον κόσμο, και η μεγαλύτερη χημική βιομηχανία.[21] Ως αποτέλεσμα, οι ανάγκες στέγασης ήταν πολύ μεγάλες κι έτσι το κτήριο που χρειαζόταν η εταιρία έπρεπε να έχει άπλετο χώρο για γραφεία. Το κτήριο σχεδιάστηκε με το αρχιτεκτονικό στυλ της Νέας Αντικειμενικότητας.
Η IG Farben δεν ήθελε ένα κτήριο σε στυλ 'Μπαουχάους'. Αυτό που ζητούσε η εταιρία ήταν:
- Ένα σύμβολο, φτιαγμένο από σίδηρο και πέτρα, της Γερμανικής εμπορικής και επιστημονικής δύναμης.[22] Μπέιρον φον Σχνίτζλερ (Baron von Schnitzler), Διευθυντής της IG Farben, 1930.[19]
Το κτήριο, με μάκρος 250 μέτρα και ύψος 35 μέτρα, είχε εννέα ορόφους με το ύψος του ισογείου να είναι διαφορετικό ανάλογα με το μέρος του κτηρίου (από 4,2 μέχρι 4,6 μέτρα). Αυτή η ιδιαιτερότητα φαίνεται στη γραμμή του ταβανιού που είναι ψηλότερη στις πτέρυγες. Ο όγκος του κτηρίου είναι 280.000 μ³, κατασκευασμένο από 4.600 τόνους ατσάλινου σκελετού γεμισμένο με τούβλα και ορόφους φτιαγμένους από τρύπια τετράγωνα έτσι ώστε ο τελικός χρήσιμος χώρος γραφείων να ξεπερνά τα 55.740 μ².[6][23] Η πρόσοψη είναι επενδεδυμένη με 33.000 μ² μάρμαρο (Κονστάτ Στουργάρδης-Μπαντ και τραβερτίνη), το οποίο κόβεται από τα παράθυρα σε ομάδες. Μόνο στις γωνίες το σμάλτο σταματά για λόγους έμφασης. Ο άνω όροφος φωτίζεται με ουράνια φώτα αντί για ομαδοποιημένο φωτισμό και έχει πολύ μικρό ύψος ταβανιού. Έτσι σχηματίζει ένα πολύ ξεκάθαρο άκρο του κτηρίου. Μέχρι τη δεκαετία του 1950, το κτήριο ήταν το μεγαλύτερο και πιο μοντέρνο κτήριο γραφείων στην Ευρώπη.[6]
Το κτήριο της IG Farben αποτελείται από έξι πτέρυγες, συνδεδεμένες με ένα ελαφριά στρογγυλεμένο κεντρικό διάδρομο. Αυτή η διάταξη επιτρέπει σε όλα τα γραφεία να δέχονται άπλετο φυσικό φως και αερισμό. Αυτός ο σχεδιασμός για μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα είναι εναλλακτικός ως προς το στυλ «τρύπιου τετράγωνου» που συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, στον οποίο τυπικά υπήρχε ένας κήπος στο κέντρο κλεισμένος γύρω-γύρω από το κτήριο. Το πρωτότυπο αυτού του σχεδιασμού είναι το Κτήριο της General Motors στο Ντιτρόιτ (1917–1921) από τον Άλμπερτ Καν. Το κτήριο έχει πολύ μεγάλη και βαριά πρόσοψη (façade) στο μπροστινό μέρος, αλλά η επιβλητικότητά του μειώνεται από το κοίλο σχήμα.[14]
Η κύρια είσοδος είναι το αξονικό κέντρο του κτηρίου, και έχει ένα "πορτίκο" σαν ναό μπροστά από τις πόρτες, ένα συνηθισμένο στυλ για τα κτήρια γραφείων της εποχής. Η διάταξη της εισόδου θεωρείται από μερικούς ως πομπώδης: η πόρτες της εισόδου και του ανελκυστήρα είναι από μπρούτζο, ενώ η οροφή και οι τοίχοι είναι επενδεδυμένοι με μπρούτζινες πλάκες και χάλκινες φριέζες. Το εσωτερικό χολ έχει δυο στρογγυλεμένες σκάλες διακοσμημένες με φύλλα αλουμινίου, καθώς και μαρμάρινους τοίχους με ζιγκ-ζαγκ διακόσμηση. Το αξονικό κέντρο στο πίσω μέρος του κτηρίου έχει μια στρογγυλή πρόσοψη (façade). Εκεί η θέα των άλλων κτηρίων στο πίσω μέρος του οικοπέδου (το καζίνο) βελτιώνεται από τους στρογγυλούς τοίχους που επιτρέπουν θέα μέχρι 100 μέτρα μακριά όπου βρίσκονται τα βοηθητικά κτήρια, που χωρίζονται από το κεντρικό κτήριο με ένα πάρκο και μια λίμνη. Κατά τη διάρκεια της Αμερικανικής παρουσίας στο κτήριο, αυτή η ροτόντα στέγασε ένα μικρό περίπτερο και αργότερα έγινε αίθουσα συνεδρίων. Σήμερα ονομάζεται δωμάτιο του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και έχει ένα καφενείο.[5]
Οι ανελκυστήρες πατερνόστερ που επιτρέπουν εύκολη διακίνηση στους εννέα ορόφους του κτηρίου είναι διάσημοι και έχουν κερδίσει το θαυμασμό των φοιτητών. Έπειτα από τη τελευταία ανακαίνιση, το πανεπιστήμιο υποσχέθηκε πως θα διατηρήσει τους ανελκυστήρες αυτούς για πάντα.[7]
Πίσω από τη ροτόντα είναι μια στενόμακρη λίμνη με ένα άγαλμα μιας νύμφης στην άκρη του νερού που το έφτιαξε ο Φριτζ Κλιμσχ και έχει το όνομα Αμ Βάσερ ("Am Wasser"). Πίσω από αυτό υπάρχει ένα κτήριο με αυλή σε ένα λόφο: το καζίνο της IG Farben, που σήμερα στεγάζει μια τραπεζαρία και αίθουσες διδασκαλίας.[5]
Ένα τόσο διάσημο κτήριο δεν θα μπορούσε να μην προκαλέσει την ανάπτυξη φημολογιών, οι οποίες δεν έχουν επαληθευτεί, μερικές εκ των οποίων είναι οι εξής:
- Ο Χανς Πέλτσιγκ δεν είχε την εύνοια του Ναζιστικού καθεστώτος και η IG Farben του απαγόρευσε την είσοδο στο κτήριο μόλις αυτό ολοκληρώθηκε.[14]
- Ο Στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ διέταξε να διατηρηθεί το κτήριο ανέπαφο όταν γινόταν ο βομβαρδισμός της Φρανκφούρτης, επειδή ήθελε να το χρησιμοποιήσει μετά τον πόλεμο για τα αρχηγεία του. Ωστόσο, μια άλλη φήμη λέει πως ο λόγος που σώθηκε το κτήριο ήταν ότι ήταν πολύ κοντά στο Γκρύνενμπουργκπαρκ (Grüneburgpark), στο οποίο υπήρχαν κρατούμενοι αιχμάλωτοι πολέμου της Αμερικανικής αεροπορίας.[24]
- Δυο ή τρεις υπόγειοι όροφοι υπάρχουν κάτω από το κτήριο Πέλτσιγκ, οι οποίοι είναι σφραγισμένοι και πλημμυρισμένοι.[5]
- Ένα υπόγειο τούνελ συνδέει το κτήριο με τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Φρανκφούρτης. Ωστόσο, ορισμένες πηγές[5] αναφέρουν πως το τούνελ απλά συνδέει το κύριο κτήριο με το καζίνο και ότι δεν υπάρχει τούνελ προς το σταθμό.
- Στη λίμνη πίσω από το κτήριο, το άγαλμα Αμ Βάσερ ("Am Wasser") που δείχνει μια γυμνή νύμφη του νερού μετακινήθηκε κατά τη διάρκεια της Αμερικανικής κατοχής. Η νύμφη μετακινήθηκε στο "Hoechst Chemical" της Φρανκφούρτης μετά από ένσταση της "Μάμι" Αϊζενχάουερ (Mamie Eisenhower), συζύγου του στρατηγού, η οποία θεώρησε πως το άγαλμα ήταν ακατάλληλο για τα στρατιωτικά αρχηγεία. Το άγαλμα σήμερα βρίσκεται στην αρχική του θέση.[5]
Μεταφρασμένη (από την Αγγλική μετάφραση των Γερμανικών) πλάκα μνήμης που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της κύριας εισόδου του κτηρίου της IG Farben στις 26 Οκτωβρίου 2001:
- Αυτό το κτήριο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Χανς Πέλτσιγκ και ανεγέρθηκε μεταξύ του 1928 και του 1931 ως τα κεντρικά γραφεία της βιομηχανίας IG Farben.
- Μεταξύ του 1933 και του 1945, ως μια από τις μεγαλύτερες χημικές δυνάμεις στον κόσμο, η εταιρία παρέδωσε τις επιστημονικές της γνώσεις και τις παραγωγικές της τεχνολογίες στη διάθεση των πολεμικών προετοιμασιών του τρομοκρατικού καθεστώτος των Εθνικοσοσιαλιστών. Από το 1942 ως το 1945, η IG Farben μαζί με τα SS διήθυνε το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μπούνα - Μόνοβιτς (Buna-Monowitz), δίπλα από το εργοστάσιο της IG Farben στο Άουσβιτς.
- Από τους δέκα χιλιάδες φυλακισμένους που εξαναγκάστηκαν να εργαστούν για την εταιρία εκεί, οι περισσότεροι δολοφονήθηκαν.
- Στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί πολλοί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι Εβραίοι, δολοφονήθηκαν με το αέριο Κυκλώνας Β (Zyklon B), το οποίο πούλαγε η εταιρία IG Farben.
- Από το 1945 το κτήριο στέγαζε την Αμερικανική στρατιωτική κυβέρνηση και τον Ανώτατο Διοικητή για τη Γερμανία. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1945 το κρατίδιο της Έσσης ιδρύθηκε εδώ. Από το 1952 ως το 1995 το κτήριο ήταν το αρχηγείο του Πέμπτου Σώματος του Αμερικανικού Στρατού.
- Γνωρίζοντας την ιστορία του κτηρίου, το κρατίδιο της Έσσης το εξαγόρασε το 1996 για λογαριασμό του Πανεπιστημίου Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe). Στο μέλλον θα χρησιμοποιείται για διδασκαλία και για έρευνα.
- «Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει την ιστορία ενός λαού.
- Πρέπει να ξέρουμε ότι το παρελθόν δεν μπορεί να ξεχαστεί.
- Αλλιώς επιστρέφει πίσω και γίνεται το παρόν.»
- —Ζαν Αμερύ (Jean Améry), 1975[25]
- IG Farben
- Δίκη της IG Farben
- Χανς Πέλτσιγκ
- Νέα Αντικειμενικότητα
- Κατοχικές Ζώνες των Συμμάχων στη Γερμανία
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
