Μακεδονία (αρχαίο βασίλειο)
αρχαίο ελληνικό βασίλειο στη Βόρεια Ελλάδα / From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Μακεδονία ήταν αρχαίο ελληνικό βασίλειο στο βορειότερο σύνορο της αρχαίας Ελλάδας,[3] και αργότερα το κυρίαρχο κράτος της ελληνιστικής Ελλάδας.[4] Κυβερνήθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής του από τη Δυναστεία των Αργεαδών, με διαλείμματα από τη Δυναστεία των Αντιπατριδών και τελικά από εκείνη των Αντιγονιδών. Πατρίδα των Μακεδόνων, το αρχαιότερο βασίλειο είχε το κέντρο του στο βορειοανατολικό τμήμα της ελληνικής χερσονήσου και συνόρευε στα δυτικά με το βασίλειο της Ηπείρου, στα βόρεια με την Παιονία, στα ανατολικά με την περιοχή της Θράκης και στα νότια με τη Θεσσαλία.[5]
Μακεδονία | |||||
| |||||
---|---|---|---|---|---|
Το βασίλειο της Μακεδονίας και η επέκτασή του | |||||
Πρωτεύουσα | Βεργίνα[1] (7ος αιώνας–399 π.Χ.) | ||||
Γλώσσες | Μακεδονική γλώσσα, Ελληνιστική Κοινή, Αττική διάλεκτος | ||||
Θρησκεία | Αρχαία ελληνική θρησκεία | ||||
Πολίτευμα | Μοναρχία | ||||
Βασιλιάς της Μακεδονίας | |||||
- | 7ος αιώνας π.Χ | Κάρανος (μυθικός) Περδίκκας Α΄ (πρώτος) | |||
- | 179–168 π.Χ | Περσέας της Μακεδονίας (τελευταίος) | |||
Νομοθετικό Σώμα | Συνέδριο | ||||
Ιστορική εποχή | Κλασική αρχαιότητα και Ελληνιστική εποχή | ||||
- | Ιδρύθηκε από τον Περδίκκα Α΄ | 7ος αιώνας π.Χ. | |||
- | Άνοδος της Μακεδονίας | 359–336 π.Χ | |||
- | Ιδρύεται η Πανελλήνια Συμμαχία και η Μακεδονική Αυτοκρατορία | 338–337 π.Χ | |||
- | Εκστρατεία κατά των Περσών | 335–323 π.Χ | |||
- | Συμφωνία της Βαβυλώνας | 323 π.Χ | |||
- | Μάχη της Πύδνας | 168 π.Χ | |||
- | Κατάκτηση από τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία κατά τη διάρκεια του Τρίτου Μακεδονικού Πολέμου | 168 π.Χ | |||
Νόμισμα | Τετράδραχμο | ||||
Η άνοδος της Μακεδονίας, από ένα μικρό βασίλειο στο περιθώριο των υποθέσεων των τυπικών ελληνικών πόλεων-κρατών σε ένα που κατέληξε να εξουσιάζει την τύχη ολόκληρου του Ελληνιστικού κόσμου, συνέβη επί της βασιλείας του Φιλίππου Β΄. Με τον καινοτόμο Μακεδονικό στρατό, νίκησε τις παλιές δυνάμεις της Αθήνας και της Θήβας στην αποφασιστική Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.) και τις υπέταξε ενώ διατηρούσε υπό έλεγχο τη Σπάρτη. Ο γιος του Αλέξανδρος ο Μέγας συνέχισε την προσπάθεια του πατέρα του να διοικήσει όλη την Ελλάδα μέσω της ομοσπονδίας των ελληνικών κρατών, κατόρθωμα που τελικά επιτεύχθηκε μετά την καταστροφή της επαναστατημένης Θήβας. Ο νεαρός Αλέξανδρος ήταν τότε έτοιμος να ηγηθεί αυτής της δύναμης, όπως ο ίδιος φιλοδοξούσε, σε μια μεγάλη εκστρατεία κατά της Αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, σε αντίποινα για την εισβολή της στην Ελλάδα τον 5ο αιώνα π.Χ.[6]
Στους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου που ακολούθησαν, κατάφερε τελικά να κατακτήσει έκταση που εκτεινόταν μέχρι τον Ινδό Ποταμό. Για μια σύντομη περίοδο η Μακεδονική Αυτοκρατορία του ήταν η ισχυρότερη στον δυτικό κόσμο, το καθοριστικότερο ελληνιστικό κράτος, εγκαινιάζοντας τη μετάβαση στη νέα αυτή περίοδο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Στις νεοκατακτημένες χώρες άνθησαν οι ελληνικές τέχνες και τα γράμματα και στον αρχαίο κόσμο διαδόθηκαν οι πρόοδοι στη φιλοσοφία και στην επιστήμη. Σημαντικότερη ήταν η συνεισφορά του Αριστοτέλη, δάσκαλου του Αλεξάνδρου, τα γραπτά του οποίου αποτέλεσαν βασικό πυλώνα της δυτικής φιλοσοφίας.
Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 π.Χ., τους πολέμους των Διαδόχων που ακολούθησαν και το διαμελισμό της βραχύβιας αυτοκρατορίας του, η κυρίως Μακεδονία συνέχισε ως ελληνικό πολιτισμικό και πολιτικό κέντρο στη λεκάνη της Μεσογείου, μαζί με την Αίγυπτο των Πτολεμαίων, την Αυτοκρατορία των Σελευκιδών και του βασιλείου της Περγάμου. Σημαντικές πόλεις, όπως η Πέλλα, η Πύδνα και η Αμφίπολη ενεπλάκησαν σε ανταγωνισμούς για τον έλεγχο της περιοχής και νέες πόλεις ιδρύθηκαν, όπως η Θεσσαλονίκη από τον σφετεριστή Κάσσανδρο (πήρε το όνομά της από τη σύζυγό του Θεσσαλονίκη της Μακεδονίας).[7] Η παρακμή της Μακεδονίας ξεκίνησε με τους Μακεδονικούς Πολέμους και την άνοδο της Ρώμης ως κορυφαίας δύναμης της Μεσογείου. Στο τέλος του Τρίτου Μακεδονικού Πολέμου το 168 π.Χ., η Μακεδονική μοναρχία καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από ρωμαϊκά πελατειακά κράτη. Μια βραχύβια αναβίωση της μοναρχίας κατά τη διάρκεια του Τέταρτου Μακεδονικού Πολέμου το 150-148 π.Χ. έληξε με τη δημιουργία της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας.
Οι Μακεδόνες βασιλείς, οι οποίοι ασκούσαν απόλυτη εξουσία και διέθεταν κρατικούς πόρους, όπως χρυσό και ασήμι, διευκόλυναν τις επιχειρήσεις εξόρυξης για την κοπή νομισμάτων, τη χρηματοδότηση των στρατών τους και, από τη βασιλεία του Φιλίππου Β', του Μακεδονικού ναυτικού. Σε αντίθεση με τα άλλα διαδοχικά κράτη των Επιγόνων, η αυτοκρατορική λατρεία που προώθησε ο Μέγας Αλέξανδρος δεν υιοθετήθηκε ποτέ στη Μακεδονία, ωστόσο οι Μακεδόνες ηγεμόνες ανέλαβαν ρόλους αρχιερέων του βασιλείου και κορυφαίων προστατών των εγχώριων και διεθνών λατρειών της ελληνιστικής θρησκείας. Η εξουσία των Μακεδόνων βασιλέων θεωρητικά περιοριζόταν από το θεσμό του στρατού, ενώ λίγοι δήμοι εντός της Μακεδονικής κοινοπολιτείας απολάμβαναν υψηλό βαθμό αυτονομίας και είχαν ακόμη και δημοκρατικές κυβερνήσεις με λαϊκές συνελεύσεις.