From Wikipedia, the free encyclopedia
Το μπουρέκι (Τουρκικά: börek [bøˈɾekʲ]) είναι κατηγορία αρτοσκευασμάτων που φτιάχνονται με λεπτό φύλλο ζύμης που ονομάζεται φύλλο μαγειρικής.[1] Συναντάται στη βαλκανική, λεβαντίνικη και μεσογειακή κουζίνα και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης και δυτικής Ασίας. Τα μπουρέκια ψήνονται ως ατομικές μερίδες ή ως πίτα που ψήνεται σε μεγάλο ταψί και μετά κόβεται σε μικρότερα κομμάτια-μερίδες. Συνήθως πασπαλίζονται με σουσάμι.[2] Το μπουρεκάκι είναι μπουρέκι σε μέγεθος μινιατούρας. Στην κατηγορία μπουρέκια περιλαμβάνονται τα μπουρεκάκια και κάθε αρτοσκεύασμα με φύλλο μαγειρικής.
Προέλευση | |
---|---|
Περιοχή | Μέση Ανατολή, Βαλκάνια, Ιράν, Βόρεια Αφρική |
Πληροφορίες | |
Είδος | Πίτα |
Κύρια συστατικά | Φύλλο, τυρί, λαχανικά ή κρεατικά |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα (π) |
Η προγενέστερη χρονολόγηση αφορά την εποχή της Κλασικής αρχαιότητας στην ανατολική Μεσόγειο.[3][4][5] Κατάγεται από το προϋπάρχον Βυζαντινό πιάτο «εν τυρίτας πλακούντας», το οποίο είναι εξέλιξη του πλακούντα, ένα πιάτο της αρχαίας ρωμαϊκής κουζίνας με ψημένο φύλλο ζύμης και τυρί.[3][4][5] Ο Κάτων ο Πρεσβύτερος συμπεριέλαβε τη συνταγή για πλακούντα στο βιβλίο του De Agri Cultura (Περί Γεωργίας) το 160π.Χ. [6]
«Παρασκευάστε τον πλακούντα όπως περιγράφεται: τοποθετήστε μία στρώση από τρακτό (λάγανο) σε όλη την επιφάνεια της ζύμης βάσης. Σε γουδί αναμίξατε τυρί και μέλι και σκεπάστε με αυτό τον τρακτό. Τοποθετήστε άλλη μία στρώση από τρακτό και επαναλάβετε τη διαδικασία έως ότου έχει χρησιμοποιηθεί όλο το μείγμα τυρί και μέλι. Ολοκληρώστε με μία στρώση από τρακτό... Βάλτε τον πλακούντα στο φούρνο και σκεπάστε με προθερμασμένο καπάκι.»
Κάτων ο Πρεσβύτερος από De Agri Cultura (160π.Χ.)
Άλλες πηγές τοποθετούν την προέλευση μεταγενέστερα, κατά την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ήταν δημοφιλές συστατικό της Οθωμανικής κουζίνας.[7][8] Ίσως πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά και αρχαία συστατικά της, που αναπτύχθηκε από τους Τούρκους της κεντρικής Ασίας προτού μεταναστεύσουν δυτικά προς τη Μικρά Ασία στα τέλη του μεσαίωνα.[7][8]
Η ονομασία μπουρέκι στην τούρκικη γλώσσα αναφέρεται σε οποιοδήποτε φαγητό περιλαμβάνει φύλλο μαγειρικής. Προτάθηκε ότι η λέξη προέρχεται από την τούρκικη ρίζα μπουρ- που σημαίνει «ελίσσομαι».[9][10] Εν παρόδω, προτάθηκε εναλλακτικά ότι η λέξη μπουρέκι είναι παράγωγη της ρώσικης πιρογκ (pirog) και της υποκοριστικής της πιροσκί (pirozhki) που σημαίνει «πιτούλα». Ίσως προέρχεται από τη γερμανική μπροτ (brot) που σημαίνει ψωμί.
Τα μπουρέκια είναι δημοφιλή σε πολλές κουζίνες παγκοσμίως, στη βαλκανική, λεβαντίνικη και μεσογειακή κουζίνα και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης και δυτικής Ασίας.
Υπάρχει πληθώρα συνταγών για μπουρέκια, πανταχού παρόντα στα αρτοποιεία και καταστήματα πώλησης τροφίμων στην Ελλάδα είναι οι τυρόπιτες, οι σπανακόπιτες, οι μπουγάτσες.
Ονομασία | Εικόνα | Περιγραφή |
---|---|---|
Τυρόπιτα | Παρασκευάζεται με φύλλο μαγειρικής, ζύμη κουρού ή σφολιάτα. Η γέμιση περιλαμβάνει φέτα (τυρί), κασέρι, ή συνδυασμό τυριών. Σερβίρεται σε ατομικές μερίδες, σε μικρές μπουκίτσες που λέγονται τυροπιτάκια ή σε τετράγωνα κομμάτια από χωριάτικη τυρόπιτα ταψιού.[11][12][13] | |
Σπανακόπιτα | Παρασκευάζεται με φύλλο μαγειρικής ή ζύμης και η γέμιση περιλαμβάνει σπανάκι, φέτα (τυρί) φρέσκα κρεμμυδάκια και άλλα αρωματικά βότανα. Η νηστίσιμη εκδοχή δεν περιέχει τυρί.[14][15][16] [17] [18] | |
Γαλακτομπούρεκο | Η ονομασία σημαίνει μπουρέκι με γάλα. Είναι παραδοσιακό γλυκό ταψιού, παρασκευάζεται με φύλλο μαγειρικής και η γέμιση είναι κρέμα (πουτίγκα σιμιγδάλι) με άρωμα λεμόνι ή βανίλια. Το σιρόπι επικάλυψης παρασκευάζεται από ζάχαρη και νερό.[19][20] | |
Μπουγάτσα | Παρασκευάζεται με φύλλο μαγειρικής και η γέμιση είναι συνήθως κρέμα κάσταρντ ή πουτίγκα σιμιγδάλι. Μερικές φορές η κρέμα αντικαθίσταται με τυρί ή κιμά. [21][22] | |
Επίσης:
Ονομασία | Εικόνα | Περιγραφή |
---|---|---|
Σου μπουρέκι (Su böreği) | Σημαίνει μπουρέκι νερό και είναι ο συνηθέστερος τύπος. Τα φύλλα της ζύμης ψήνονται για λίγο σε μεγάλα ταψιά, μετά απλώνεται ένα μείγμα από Φέτα (τυρί) και μαϊντανό (ή σε άλλες συνταγές κιμάς, κρεμμύδια, τοματοπολτός) και λάδι μεταξύ των στρωμάτων. Το παρασκεύασμα αλείφεται με βούτυρο και αφήνεται να ψηθεί στο φούρνο.[7] | |
Μπουρέκι σιγαρέτο (Sigara böreği) ή μπουρέκι καλέμι (kalem böreği) | Είναι μικρά, κυλινδρικά μπουρέκια γεμισμένα με φέτα (τυρί), πατάτα, μαϊντανό και μερικές φορές κιμά ή λουκάνικο. Δημοφιλέστατα γεμίσματα είναι και πολλά λαχανικά, βότανα και μυρωδικά, όπως σπανάκι, τσουκνίδα, πράσο και κολοκύθι.[47] | |
Μπουρέκι πακάνγκα (Paçanga böreği) | Είναι μεζές της σεφαρδίτικης κουζίνας και σπεσιαλιτέ της Ιστανμπούλ. Η γέμιση περιλαμβάνει παστουρμά ή κασέρι και ψιλοκομμένες πράσινες πιπεριές τηγανισμένα σε ελαιόλαδο. | |
Μπουρέκι κολ (Kol böreği) | Αρχικά σχηματίζεται ένας μακρύς κύλινδρος που μετά μορφοποιείται σε στριφτό σπιράλ, η συνήθης γέμιση είναι κιμάς, φέτα (τυρί), σπανάκι ή πατάτα και το παρασκεύασμα ψήνεται σε χαμηλή θερμοκρασία.[48][49] | |
Μπουρέκι γκουλ (Gül böreği) | Σημαίνει μπουρέκι τριαντάφυλλο. Άλλη ονομασία είναι μπουρέκια γιουβαρλάκια (Yuvarlak böreği) που σημαίνει μικρά στριφτάκια. Η γέμισή τους είναι πικάντικη. | |
Τσεμπουρέκι (Chebureki) | Είναι μπουρέκι σε σχήμα ημικύκλιο, γεμισμένο με ωμό κιμά και τηγανισμένο σε λάδι. Προτιμάται από τους Τάταρους των περιοχών Εσκισεχίρ, Γόρδιον και Ικόνιο.[50][51][52][52][53][54][55][56] | |
Μπουρέκι Λαζ (Laz böreği) | Είναι σπεσιαλιτέ της Ριζούντας. Είναι γλύκισμα με γέμιση μουχαλέμπι (πουτίγκα γάλατος) ή κρέμα κάσταρντ (από γάλα, αυγά και ζάχαρη) και σερβίρεται πασπαλισμένο με ζάχαρη άχνη. Μοιάζει με τη μπουγάτσα. |
Στους κατάλογους φαγητών, η ονομασία μπουρέκι πρέπει να συνοδεύεται από περιγραφή του σχήματος και των συστατικών, και τον τρόπο και τόπο παρασκευής.
Στην Αλβανία ονομάζεται μπουρέκι ή λακρόρ, στο Κόσοβο και άλλες περιοχές ονομάζεται «πίτα». Συνήθη γεμίσματα είναι:
Τα λακρόρ συνήθως έχουν γέμιση πρασινάδες, λακέρ είναι η αλβανική λέξη για το λάχανο και εδώ περιγράφει μία μεγάλη ομάδα λαχανικών με πράσινα φύλλα όπως το λάπαθο, πικραλίδα, άγριο μαρούλι, κ.α.
Τα μπουρέκια συνήθως φτιάχνονται με αρκετά στρώματα φύλλου που απλώνονται με το χέρι. Τα μπουρέκια που διατίθενται ως φαγητό στο χέρι από πλανόδιους που ονομάζονται μπουρέκτορες είναι συνήθως μικρές τριγωνικές ατομικές μερίδες. Σερβίρεται ζεστό ή κρύο.
To αραβικό μπουρέκι συνήθως έχει γέμιση κιμά ή ψιλοκομμένο αρνάκι ή μοσχάρι, ή συνδυασμό των δύο. Το κρέας νοστιμίζεται με βότανα και καρυκεύματα όπως ο κουρκουμάς, φρέσκος μαϊντανός και μοσχοκάρυδο, και συμπυκνωμένος χυμός από ρόδι, με αποτέλεσμα ένα μοναδικό γλυκό και πικάντικο μείγμα. Στο κρέας προστίθενται συνήθως και τσιγαρισμένα ή καραμελωμένα κρεμμύδια, ή ένα κλασικό αραβικό μείγμα από τηγανητά αμύγδαλα και σουλτανίνες ή σταφίδες. Σε μερικές συνταγές αντί για το κρεατικό ή σε συνδυασμό με αυτό χρησιμοποιούνται παραδοσιακά αραβικά τυριά, όπως το τζίμπιν μπαλάντι (jibin baladi) και το τζίμπιν άραμπ (jibin arab). Το όλο μείγμα τυλίγεται σε ένα φύλλο ζύμης και τηγανίζεται έως ότου τραγανίσει. Τα περισσότερα μπουρέκια φτιάχνονται με φύλλο μαγειρικής, εναλλακτικά στην παραδοσιακή κουζίνα πολλοί μάγειροι παρασκευάζουν και προτιμούν χειροποίητη ζύμη.
Τα αραβικά μπουρέκια συνοδεύουν άλλα πιάτα όπως το κιμπέχ, συνδυάζονται ωραία με τζατζίκι (σάλτσα με γιαούρτι, αγγούρι και σκόρδο) και αποτελούν εξαιρετικούς μεζέδες.
Το αρμένικο μπουρέκι (բորեկ) παρασκευάζεται ως φύλλο μαγειρικής ή ζύμης, διπλωμένο σε τριγωνικό σχήμα και γεμισμένο με τυρί, σπανάκι ή βόειο κιμά. Δημοφιλέστατη γέμιση είναι ένας συνδυασμός με φέτα (τυρί), σπανάκι, τυρί κότατζ και μία δόση από αλκοολούχο ποτό με γλυκάνισο όπως το ρακί.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.